donderdag 2 augustus 2012

Micha Wertheim was goed voor een verbazend spannende aflevering van Zomergasten

Ik ben weer terug en back in business. Of, zoals buurvrouw Anja dat noemt, ik heb de praktijk weer hervat. Veel heb ik niet gemist deze dagen waarin ik met prachtig weer met mijn zoon door Scandinavië toerde en door Scandiavische steden fietste. Het nieuws leek vooral van de Tour de France en de Olympische Spelen te komen. Afgezien van het zich alsmaar voortslepende drama in Syrië dan, dat intussen escaleerde met aanvallen van de oppositie in Damascus en Aleppo. Het eind is daar voorlopig nog niet in zicht. Eerlijk gezegd ben ik zelfs bang dat de tegenstellingen in de oppositie na de ongetwijfeld onafwendbare val van Assad c.s. nog wel eens de aanleiding kunnen gaan vormen voor een nieuwe, Libanon-achtige fase van de burgeroorlog.
Los van het nieuws in Syrië waren er natuurlijk ook de carnavaleske berichten rond Mitt Romney's bezoek aan Israel, waarbij hij zich bij voorbaat achter een Israelische aanval op Iran stelde, Jeruzalem de hoofdstad van Israel noemde en alsof dat nog niet genoeg was ook de verschillen in welvaart tussen Israel en de Palestijnse gebieden aan de culturele superioriteit van de de Israeli's toeschreef - alsof er geen bezetting  zou bestaan. Met het uitkramen van deze onzin aast Romney kennelijk op de stemmen van de rechtervleugel van de Amerikaanse Joodse gemeenschap. Het is maar goed dat dat hij, als er niets onverwachts gebeurt, straks weinig kans maakt om Obama te verslaan.

Leuker nieuws was er net vlak voor ik terugkwam: de cabaretier Micha Wertheim die te gast was in Zomergasten van de VPRO.  Ik zag de uitzending later en ben blij dat ik de moeite heb genomen hem terug te kijken. Het gaf een prachtig beeld van de belevingswereld van wat ik één van de origineelste Nederlandse cabaretiers vind. Zelden ook heb ik een verrassender keuze aan te vertonen fragmenten gezien. Van een getekende versie van de Amerikaanse radioserie 'The American Life' en Wim T. Schippers' serie 'We zijn weer thuis'  die beide lieten zien hoe tv de werkelijkheid kan laten verschuiven en vervormen, via de onweerstaanbare 'anti'-humor van Armando Ianucci en Doug Stanhope, naar de hilarische Amerikaanse goochelaars Penn & Teller. Zeker Stanhope's verfrissende tirade tegen Joden(dom) en het eeuwige gezeur over antisemitisme was een verfrissende afrekening met weer eens een ander taboe. Een eye-opener dus. Via een filmfragment van de Israelische schrijver Edgar Keret en een stukje uit de Israelische oorlogsfilm 'Lebanon' (over de inval van 1982) kwamen we bij een scene waarin comédienne Joan Rivers een lastig moment in een show bedwingt: een man in het publiek die luidkeels bezwaar maakt tegen iets wat kwetsend was in zijn situatie. Rivers geeft hem en het publiek geen kans om er verder iets van te denken en wijst hem er hardhandig op dat dit comedie is en dus met een korrel zout genomen moet worden. Bij Wertheim zelf gebeurde iets dergelijks een aantal jaren geleden tijdens een voorstelling in Roermond waar hij een bejaarde op de hak nam. Dat liep toen echter minder goed af.
En uiteindelijk eindigde Wertheim met onweerstaanbaar grappige scenes van de Amerikaanse stand up comedian Sarah Silverman en de Nederlanders Arjan Ederveen en Tosca Niterink (Creatief met kurk).
Veel, eigenlijk het meeste.van wat hij had uitgekozen kende ik niet. Hij had ook met opzet dingen uitgezocht die niet al te bekend waren, zei hij. Verrassend dus allemaal. En de lijst was nog iets langer. Er zat bijvoorbeeld ook nog een fragment in over Ornette Coleman en 'Free jazz', wat voor Wertheim aanleiding werd tot een bespiegeling dat als alles 'vrij' is in de kunst en er geen  enkele ordening of begrenzing meer bestaat, er eigenlijk ook nauwelijks meer sprake kan zijn van kunst. Als alles mag, als er geen regels meer zijn, wordt alles kunst - of helemaal niets meer. Dan krijg je krampachtige dingen. 'Zoals een berg poep is al een keer gedaan, maar een berg poep met een stok er en een kop erop nog niet,' zoals Wertheim zei. Het moet toch mogelijk zijn om steeds weer nieuwe vormen en regels te ontdekken en te scheppen, meende hij. Om vervolgens te verklaren dat hij Coleman  niettemin een groot kunstenaar vond.
 Ik ben het daarin wel met Wertheim eens (inclusief die paradox wat Coleman betreft). En zo kan ik ook grote sympathie opbrengen voor zijn visie op cabaret die in het gesprek naar voren kwam. Die visie komt erop neer dat er geen sprake mag zijn van een boodschap ('een boodschap is saai'), maar dat het publiek in verwarring moet worden gebracht, moet worden verrast  met dubbele bodems en onverwachte dingen. Het moet een confrontatie worden waarover het later thuis kan nadenken en zelf mag uitmaken waar het eigenlijk over ging.

Met een beetje verbazing las ik later besprekingen die zeiden dat presentator Jan Leyers 'geen vat op Wertheim kreeg' (NRC), dat Wertheim de 'leiding van de uitzending had overgenomen', of dat Leyers zich te bescheiden opstelde (NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch). Ik vond het juist een prachtige en uiterst boeiende uitzending, waarin Leyers zijn gast op een onvolprezen manier steeds volop de ruimte gaf en ook aanmoedigde om diens wereld aan ons te laten zien. Een uitzending waarin Wertheim na een hakkelend begin een voortreffelijk duidelijk en eerlijk beeld gaf van wat hem boeit en bezighoudt, en ook met de nodige humor vertelde wat hij zoal goed of fout heeft gedaan in de afgelopen jaren. Een ongekend spannend avondje tv was het wat mij betreft. Ik kan eraan toevoegen dat ik ook een bescheiden gevoel van trots niet helemaal kan onderdrukken, want Micha is een achterneef van me. Grappig eigenlijk: voor ik wegging schreef ik over mijn dochter Sarah, en toen ik terugkwam kon ik het weer niet laten familie op te hemelen. Maar ja, zeg nu zelf, ze gaven er ook aanleiding toe.
Wie overigens de uitzending niet heeft gezien: ga naar Wertheims eigen website. Daarop staan ook nog flink wat fragmenten die hij niet kon laten zien, omdat het teveel was, of te lang of te duur. Wertheim noemde het het 'Derde scherm' als aanvulling op het 'tweede scherm' dat de VPRO zelf al op zijn website in de aanbieding had. Een absolute aanrader. 

15 opmerkingen:

Bertil zei

""Het nieuws leek vooral van de Tour de France en de Olympische Spelen te komen""


Ach , er is nog het een en ander gaande in bijv Syrie, maar daar hebben zielige Palestijnen niks mee te maken en je kunt daar de Israeli's helaas niet de schuld van geven.

Abu Pessoptimist zei

Ach Bertil, is het werkelijk zo moeilijk na de zin over de Tour en de Spelen ook de volgende zin te lezen? En de daaropvolgende? Hier dan nog maar even de herhaling:
"Afgezien van het zich alsmaar voortslepende drama in Syrië dan, dat intussen escaleerde met aanvallen van de oppositie in Damascus en Aleppo. Het eind is daar nog niet in zicht. Eerlijk gezegd ben ik zelfs bang dat de tegenstellingen in de oppositie na de ongetwijfeld onafwendbare val van Assad c.s. nog wel eens de inleiding zouden kunnen worden voor een nieuwe fase in een Libanon-achtige burgeroorlog."

Bertil zei

Nee, als je een stukje begint met dergelijke schandalige opmerkingen, lezen veel mensen de rest niet meer, en zeer terecht!

bertil zei

Ik ben benieuwd wanneer de bekende Joden haatstukjes weer uit je pen gaan vloeien, iets zegt me dat dat niet lang gaat duren, ondanks alle barbarijen die de moslimarabieren elkaar aandoen, je bent erg doorzichtig in je racisme.

Abu Pessoptimist zei

Bertil, tv, radio en krant hebben het over bijna niets anders dan roeien, zwemmen, hockey en, ja, dan is er ook nog wat Syrië. Dat zal je dan ook wel schandalig vinden. Misschien zelfs wel racistisch?

Anoniem zei

Bertil, het hoeft helemaal niet lang te duren voordat Abu de zgn. de door jouw genoemde haatstukjes uit zijn pen te laten vloeien. Daat zorgt Israel zelf wel voor. Waarom zou hij dat niet mogen schrijven. Van de media moeten we het niet hebben.
Ik kwam nog een reactie tegen bij een facebook-vriend uit Israel:
Moshe, if you watch these testimonies, you see example after example of systematic abuse of innocent people by the IDF. Anything can be justified by "terrorism." In fact, most Arab dictators have been justifying the repression of popular resistance as the legitimate fight against terrorism. I've spent time in the West Bank, have you? I met Israeli's you'd never been there, except to use the Israeli-only bypass roads. Palestinians today are a people without rights, who can be evicted from their houses or have them demolished, stripped of their East Jerusalem residency papers for spending too much time abroad, even though they were born there, denied the right to see a dying parent in Gaza, imprisoned and held indefinitely without charge or trial... and these are only a few examples I know of personally. Mandela was jailed as a terrorist for nearly 30 years. Even Hitler justified the suspension of civil rights in German by an alleged act of terrorism, via a decree signed the day after the burning of the Reichstag. The whole world is growing tired of seeing "anti-terrorism" used as an excuse for what is essentially an ethnic program.

Anoniem zei

Ik vergeet helemaal te reageren op je verhaal over de uitzending van Micha Wertheim. Ik heb ook genoten. Ik vond het een prima uitzending en heb me niet verveeld.

Anoniem zei

he wat een prachtig pleidooi houdt je hier voor kunst, hartverwarmend, ik heb je boeiende pen gemist de afgelopen weken. Ik las vandaag in al ahram een pleidooi om snel maar dan ook heel snel het educatiesysteem op de schop te gooien nav de afgrijselijke toestanden in Dahshur Giza. Educatie en kunst daar moeten we het volgens mij van hebben in de arabische wereld, groet, Daniella

Elisabeth zei

Beste Abu,
ik kom vanavond net terug van vakantie en kan na al het opruimen niet slapen. Ik kijk naar je blog en warempel: Er is weer zo'n warrige mail over 'moslimarabieren'. Dat was toch het handelsmerk van trees met de kleine t?

Maar nu heet ze ineens Bertil of bertil (met de kleine b).

Grappig. Eens zien of ze ook dezelfde spelfouten maakt.

En gefeliciteerd met het geweldige perspectief voor je slimme dochter!

jack zei

Er was inderdaad een beetje frictie over wie de fragmenten wanneer aankondigde. Maar dat was volgens mij geen boosaardigheid van Micha, eerder enthousiasme na een wat stroef begin. Verder een heel boeiende en openhartige aflevering. Het fragment over Joan Rivers was om meerdere reden interessant. Er werd in feiteiemand 'en public' geslachtofferd, waar Rivers haar publiek angsaanjagend eenvoudig in meekreeg.Nog even en ze hadden de man met zijn dove zoon gevierendeeld.
Naar ik begrepen heb probeerde Micha Wertheim zijn opstandig publiek met (te)scherpe ironie te pareren maar dat mislukte. Toch is zo'n poging nog altijd beter dan samen met de zaal de aanval te openen op één persoon die zich niet verdedigen kan.

Abu Pessoptimist zei

Elisabeth,
het viel mij ook op. trees met kleine t haakte indertijd aan bij Trees met een grote T, en nu haakt ene Bertil aan nadat ik heb geschreven dat ik Scandinavië ben geweest. Ik ben benieuwd hoe het nu verder gaat met de barbaarse moslimarabieren.

Jack,
Ik geloof dat Joan Rivers gelijk had met haar reactie en het slachtofferen van die man met zijn dove zoon. Het was nu eenmaal òf hem òf de voorstelling. En die man had moeten beseffen dat het ging om ironie. Als dat even pijn doet, OK, maar het blijft ironie, comedie. Niet Rivers ging over de schreef, en ook de zaal niet, maar hijzelf door zich dat niet te realiseren. Het was overigens een uiterst curieus fragment.

Joke Mizée zei

Even pluggen: JVP houdt een petitie om Romney zijn verontschuldigingen aan te laten bieden (http://salsa.democracyinaction.org/o/301/p/dia/action/public/?action_KEY=11229).

Joke Mizée zei

Even pluggen: JVP houdt een petitie om Romney zijn verontschuldigingen aan te laten bieden (http://salsa.democracyinaction.org/o/301/p/dia/action/public/?action_KEY=11229).

jack zei

@ Abu.
Heb het nog eens terug gezien, mijn oordeel over Joan rivers was inderdaad wat overdreven. Ze wordt wel kwaad maar scheldt eigenlijk meer op haar persoonlijk leed dan op die meneer met zijn dove zoon.En uiteraard heeft ze gelijk met haar defenitie van ironie, ellendige dingen worden een stukje draaglijker met ironie. Hoewel je moet oppassen niet in cynisme te vervallen. (zoals ik zelf nogal de neiging heb ten aanzien van het israel/palestina 'conflict'.)

Anoniem zei

Abu, Monique van Hoogstraten had ook een sterk staaltje antisemitisme in het NOS journaal. Vertelde dat veel projecten door o.a. Nederland werden vernield, Nl heeft schadevergoeding gevraagd maar ondanks de bonnetjes nog niets ontvangen. Hoe durft ze tijdens de Olympische spelen zoiets te vertellen op het journaal,
blij dat je weer thuis bent,
gr. jose

Israel breekt met UNRWA en velt daarmee een doodvonnis voor Noord-Gaza

  Israel heeft maandag de samenwerking met UNRWA opgezegd. Op dezelfde dag had de chef van UNRWA, Lazzarini, ook gemeld dat er al twee maand...