Een omstreden sheikh en een uitnodiging die ten onrechte weer werd ingetrokken

Ik heb het vermoeden dat sheikh Haitham al-Haddad niet mijn favoriete islamgeleerde is. Ik zeg: vermoeden, want zeker weten is  moeilijk als je zo iemand niet zelf kan horen spreken en vragen stellen. En dat is wat er gebeurt. Onder aanvoering van Joel Voordewind van de ChristenUnie bleek een Kamermeerderheid van mening dat sheikh Haddad meningen verkondigt die in Nederland niet welkom  zijn. Daarop trok de VU een uitnodiging aan de sheikh in. Hij zou daar zaterdag zou komen spreken. En dus is het - alhoewel er kennelijk van andere zijde pogingen ondernomen worden om hem toch hier naartoe te halen- de vraag of we de sheikh wel aan de tand kunnen voelen.

Waarom wilden de Kamerleden Haddad de toegang weren? Waarom was ook het CIDI ineens tegen zijn komst?
Dat was omdat hij, naar het schijnt, controversiële meningen koestert over vrouwenbesnijdenis en zaken als de hudud (traditionele bestraffingen als steniging of het afhakken van handen) niet zonder meer naar de prullenmand verwijst (waarover dadelijk meer). Maar de voornaamste reden was toch dat hij lelijke dingen had gezegd over Joden. Dat was in een preek die hij,  als ik het goed begrijp,  zo'n tien jaar geleden hield. Die preek figureerde op een site van Britse hardliners en Israel-verdedigers: Harry's Place. Iedereen die iets over Haddad te berde bracht verwees steeds naar die ene site. Harry's Place haalde vertalingen aan uit die preek en daaruit bleek dat Haddad Joden vijanden van God had genoemd  en afstammelingen van apen en varkens. Ook had hij het een keer over de 'Protocollen', waarmee hij vermoedelijk de protocollen van de Wijzen van Zion bedoelde, een berichte antisemitische vervalsing uit de tijd  van Tsaristisch Rusland.
Ik wordt altijd ontzettend achterdochtig als pro-Israel sites sheikhs gaan aanhalen om aan te tonen dat ze antisemitisch zijn, als islamistische geleerden ineens controversieel blijken te zijn, of als islamitische sites cartoons publiceren die als antisemitisch worden aangemerkt. We hebben in Nederland in maar een paar jaar tijd de affaire gehad van de moslim-hervormer Tariq Ramadan die zijn part-time baantje aan de Erasmus universiteit  verloor omdat hij - o schande - eens in de week een column bleek te leveren aan de Engelstalige, Iraanse tv-zender Press tv. We hebben de affaire gehad van het CIDI dat meende dat anti-Israel cartoons op de site van een islamitische stichting in Nijmegen antisemitisch waren (wat de stichting bijna haar subsidie kostte). En we hebben natuurlijk hetzerige instellingen als MEMRI en Palestinian Media Watch, die non stop bezig zijn aan wie het maar wil een stroom van (meestal onterechte) verdachtmakingen over van alles en nog wat islamitisch te leveren.
Vandaar dat ik kritisch naar de preek van Haddad keek, in de verwachting dat het ditmaal mogelijk ook weer om onterechte beschuldigingen zouden gaan. Aanvankelijk kon ik de gewraakte passages (ik zocht met name naar de 'Protocollen') niet zo gauw vinden - mijn Arabisch is allesbehalve vlekkeloos. Een tweet waarin ik aangaf dat het 'tijd was voor Kamervragen naar de betrouwbaarheid van de bronnen'  van de Kamerleden met bezwaren tegen de komst van Haddad was daarop gebaseerd (en zette Jan Dirk Snel aan het werk - lees zijn blogpost over de sheikh). Later bleek - met behulp van de zoekfuncties van Google  dat de vertaling toch correct was. Ik was zeker niet de eerste die ontdekte dat reageren op twitter soms te makkelijk gaat. En sneller dan goed voor je is, want ik zat dus fout.
Alleen heb ik bij nader inzien toch het gevoel dat het niet echt helemaal zo fout was, die tweet. Want, wat vaak uit het oog wordt verloren bij dit soort gevallen waarin beschuldigingen van antisemitisme vallen (en vooral als het gaat om gelovige islamieten),  is de context. De preek gaat onder meer over solidariteit met de Palestijnen. En als ik het goed begrijp werd hij gehouden, zo'n tien jaar geleden tijdens de Tweede intifada, een periode waarin bijna 5.000 Palestijnen werden gedood. Als hij in de preek over 'de Joden' spreekt, bedoelt hij daar naar gangbaar Arabisch spraakgebruik de Israeli's mee met wie dus een bloedige confrontatie gaande was op dat moment (zie ook wat Jan Dirk Snel hierover zegt).  En als hij de Joden als 'vijanden van God aanmerkt en als afstammelingen van apen en varkens', is dat deels een verwijzing naar de Vijfde soera van de Quran,  Al Ma'ida (vers 60). Waarmee ik niet wil zeggen dat Haddads tekst door de beugel kon , maar naar mijn bescheiden mening geeft deze achtergrond er toch een wat andere lading aan dan wanneer de uitspraken uit hun context worden gehaald.

Iemand voor antisemiet uitmaken is sinds de Tweede Wereldoorlog een machtig wapen, dat vooral Israel sinds de jaren '60 met veel succes is gaan gebruiken tegen de Palestijnen. Wie dat niet meteen voetstoots van me aanneemt zou eens het boek 'Israel's Holocaust and the Politics of Nationhood' moeten lezen van Idith Zertal. En wel de pagina's 98 en verder waarin ze beschrijft hoe op instigatie van Ben Gurion tijdens het in 1961 gehouden Eichmann-proces een hele 'case' tegen de mufti van Jeruzalem, Haj Amin al-Husseini, werd opgebouwd, die  tijdens de rechtszaak flinterdun bleek, maar waar niettemin de tot op heden in bepaalde kringen in stand gehouden reputatie van de mufti als één van de grootse antisemieten van de vorige eeuw, op berust. (De mufti is inderdaad een keer middenin in de oorlog, onder het motto dat de vijand van mijn vijand mijn vriend is, door Hitler in audiëntie ontvangen. Dat was zeker niet chique, maar  daar was ook zo ongeveer alles wel mee gezegd).
De zaak tegen de mufti is het begin geworden van een benadering van moslims en Palestijnen door Israel en hun meest kritiekloze verdedigers, die tot op de dag van vandaag voortduurt (lees bijvoorbeeld de  stukken die ik schreef over Itamar Marcus en zijn Palestinian Media Watch). Met deze gedachte in het achterhoofd zou het verstandig kunnen zijn om niet bij iedere anti-joodse uiting van iemand die zich van een islamitisch discours bedient, meteen de zwartst mogelijke beschuldigingen uit de kast te halen. Er is tenslotte nog steeds volop sprake van een Israelisch Palestijns conflict, waarin de Palestijnse kant er wel degelijk de nodige legitieme bezwaren op nahoudt. Enig voordeel van de twijfel zou iemand toch gegund moeten mogen worden. Zeker in een land waar, als het over moslims gaat, ineens weer wel alle registers open getrokken mogen worden. En stel je nou eens voor dat het omgekeerd was. Je moet er toch niet aan denken dat sheikh Haddad over Joden (of christenen) zou hebben gezegd dat hun religie geen religie is, maar dat ze aanhangers zijn van een fascistische ideologie. En dat hun heilige boek erger is dan Mein Kampf?
Ook wat betreft andere opvattingen mag wel iets soepeler worden gereageerd.  Ik ben zeker geen voorstander van andere rechten voor vrouwen dan voor mannen. Of van het afhakken van handen of stenigen, maar begreep uit YouTube fragmenten die ik van Haddad zag, dat hij meent dat zulke straffen alleen in een waarlijk islamitisch land kunnen worden toegepast. Ik zou wel eens willen weten wat hij daarmee bedoelt. Bestaat zo'n land al of is het een utopie? Of bedoelt Saudi-Arabië? En zo ja, waarom? Wat zijn de criteria?
Haddad lijkt me een echte salafist en dat - ik zei het al - zijn zeker niet mijn favoriete islam-geleerden. Maar in hoeverre moet je van iemand die hier komt verlangen dat hij het in alles met de heersende cultuur eens is in dit land, wat dat ook moge betekenen. En trouwens, hebben we hier niet een politieke partij die geen vrouwen lid wilde laten worden? Of scholen met de bijbel waar de schepping van de wereld in zes dagen letterlijk wordt genomen en homo's niet welkom zijn? Moeten we moslims met strengere criteria beoordelen dan onze eigen fundamentalistische christenen? 
 Kortom, zolang het niet echt zonneklaar is dat iemand antisemiet is, zolang hij niet rechtstreeks oproept tot geweld (en, meneer Voordewind, als iemand zegt dat de strijd moslims bloed zal gaan kosten, dan kan dat  ook nog heel goed overdrachtelijk zijn bedoeld) is er geen aanleiding iemand de toegang tot Nederland te weigeren. Het ontketenen van actie in die zin is een vorm van intolerantie en van censuur. Petje af voor Kustaw Bessems met wie ik het niet altijd eens ben, maar ditmaal dus volmondig wel. Met mensen als sheikh Haddad dient een debat te worden gevoerd. En hij had, zoals Bessems zei, daarom  gewoon hier naartoe hebben moeten komen. Als hij dan iets zou hebben gezegd of gedaan wat niet door de beugel kon, zou er altijd nog de rechter zijn als middel om daartegen op te treden. Politici zouden zich in dit opzicht heel terughoudend moeten opstellen en zich niet door de heersende anti-islam hysterie op moeten laten naaien. De reputatie die we ooit hadden als tolerant land, zijn we natuurlijk allang kwijt. Maar na dit optreden van de Tweede Kamer als een soort volksgericht, vraag ik echt af of we niet bezig zijn langzamerhand een soort achterlijke uithoek van West-Europa te worden.