Rechter Israelisch hooggerechtshof maakt zomaar ineens verbanning mogelijk

 Israels hooggerechtshof

Een rechter van het het Israelische hooggerechtshof heeft donderdag vonnis gewezen in een zaak die al ruim 20 jaar dient. Op de dag van de gevallenen besloot rechter Shlomo Mintz - welhaast stiekem - dat de bepaling in het internationaal recht die verbanning verbiedt niet geldig is. Volgens rechter Mintz geldt de bepaling alleen tussen staten en op basis van onderlinge afspraken, maar is zij niet bindend voor rechterlijke instanties. Met als gevolg dat een duizendtal inwoners van een achttal dorpen behorend tot Masafer Yatta (ten zuiden van Hebron) nu van de ene op de andere dag in vrachtauto's geladen kunnen worden en op een vooralsnog onbekende plek kunnen worden gedumpt. 

Het is een bijzonder vonnis. Rechter Mintz heeft een hele nieuwe categorie geopend. Advocaat Michael Sfard van een aantal organisaties die zich met mensenrechten bezighouden, geeft op Twitter een verhandeling waaruit blijkt dat het verbod op het uitwijzen van mensen die al generaties ergens wonen één van de oudste verboden is. Middenin de Amerikaanse burgeroorlog, in 1863, maakte professor Francis Lieber, een hoogleraar internationaal recht in New York, op verzoek van president Lincoln een lijstje van de internationale principes die op dat moment golden in het oorlogsrecht. Lincoln publiceerde het als de ''Code Liber''.  Artikel 23 somde de basisprincipes op en naast het verbod op moord of slavernij verbood de Code de verwijdering van burgers [uit veroverde gebieden] naar een ander terrein. Dit principe evolueerde later naar een expliciet verbod op de verwijdering van burgers of de transfer (dat wil zeggen naar een ander terrein binnen het land). Het werd deel van de Geneefse Conventie, een oorlogsmisdaad onder het Neurenbergese oorlogsrecht en een misdaad tegende menselijkheid onder statuut van Rome van het Internationale Strafhof. Het Rode Kruis stelde in een studie dat het principe altijd bindend was.

Kort gezegd komt het erop neer dat het Israelische hooggegerechtshof nu een nieuwe wending aan het oorlogsrecht heeft gegeven. Waar moord, slavernij en gedwongen verplaatsing waren verboden, heeft het nu ineens de gedwongen verplaatsing van grote groepen burgers weer toegelaten. Volgens Sfard brengt dat een duizendtal burgers in gevaar en is het een grote fout waarvan de draagweidte nog moeilijk is te overzien. Maar het is ook mogelijk dat rechter Mintz, die zelf in een nederzetting woont, een nieuwe richting inslaat. Mogelijk neemt hij op nog een terrein afstand van de gangbare rechtspraktijk zoals het hooggerechtshof toch al jaren deed, zoals bijvoorbeeld bij het bepalen van de toelaatbaarheid van nederzettingen of het traject van de "Muur". Daarbij hanteert het hof een toraal eigen opvatting die verder door niemand wordt gevolgd. En als dat het geval is, is de draagweidte evenmin te overzien.