De verhoudingen tusen Israel en Egypte zijn ernstig onder spanning komen staan door de dood van vijf Egyptische politiemannen van de amn el-merkazi in de Sinai (geen militairen want die mogen daar volgens het Israelisch-Egyptische vredesverdrag van 1979 nauwelijks komen). De vijf, vier dienstplichtigen en een officier, werden donderdag door Israelisch vuur gedood toen Israelische troepen samen met de Egyptenaren achter weggevluchte aanvallers van de aanslagen bij Eilat aanzaten. Volgens sommige berichten werd er vanuit een Israelische helikopter op hen gevuurd, maar de verhalen over de toedracht zijn niet eensluidend.
De Egyptische overgangsregering-Sharaf kwam zaterdagavond in spoedvergadering bijeen en er kwam een comuniqué uit de bus dat de Israelische ambassadeur op het matje zou worden geroepen, dat Egypte excuses van Israel eist en dat de Egyptische ambassadeur in Tel Aviv zou worden teruggeroepen. Dat laatste zou bijna zonder precedent zijn. Het terugroepen van de ambassadeur gebeurde eenmaal eerder, in 2000, als protest tegen het harde Israelische optreden tegen de Palestijnen tijdens de Al-Aqsa-intifada.
Maar zie, in de loop van zaterdagmorgen werd dat terugroepen weer ontkend. Er zou sprake van zijn geweest dat een 'kladje van het communiqué' per ongeluk naar buiten was gekomen. Desondanks bleven de Egyptische staatsmedia en de krant Al-Ahram volhouden dat de ambassadeur was teruggeroepen. Tot aan het eind van de middag. Toen werd via Al-Jazeera duidelijk dat Egypte dat terugroepen toch niet wil 'om de communicatiekanalen met Israel open te houden'. De ambassadeur zou nu alleen vier dagen naar Cairo komen en dan weer teruggaan naar zijn post.
Het laat geen sterke indruk achter, dit wankelmoedige optreden van de Egyptische regering. En ik heb het sterke vermoeden dat een ander bericht - dat de Amerikanen de afgelopen 24 uur hun uiterste best deden om de opgelopen spanningen tussen Egypte en Israel te verminderen - er mee te maken heeft. Immers, toen de net benoemde vorige Egyptische minister van buitenlandse zaken Nabil al-Arabi in april aangekondigd dat de grensovergang bij Rafah naar Gaza volledig open zou gaan, werd dat opengaan ook binnen een week weer teruggedraaid. En, zoals ik in een reportage in de Groene meldde, was het in Cairo een publiek geheim dat Al-Arabi was teruggefloten door de militaire leiders van de SCAF, onder druk van Amerika. Het zou niemand moeten verbazen als dit toch weer niet terugroepen van de ambassadeur eveneens te maken heeft met druk op de Egyptische militairen van een Amerika dat de Egyptische krijgsmacht voor een groot deel subsidieert en dat nu eenmaal altijd en eeuwig vierkant achter Israel staat.
Ook Israel is overigens wel geschrokken van de Egyptische boosheid, die ook nog eens komt tegen de achtergrond van allerlei oorlogszuchtige uitingen van Israelische generaals en andere veiligheidsexperts van de afgelopen tijd dat Israel weer de controle terug wil over een deel van de Sinai , omdat Egypte daar niet de onrust de baas zou kunnen. Israel zou vrijdag zelfs officieel hebben gevraagd om de controle van de strook land tussen tussen Eilat en Taba weer van Egypte over te mogen nemen. Dat weigerde Cairo. Israel is zich er blijkbaar niet of nauwelijks van bewust hoe gevoelig deze zaken daar liggen. De strook tussen Eilat en Taba werd aanvankelijk door Israel achtergehouden toen het laatste deel van de Sinai naar Egypte terugging in 1981 en het duurde zeven jaar voor een arbitrageprocedure Israel in het ongelijk stelde en dit stukje land -waar Ariël Sharon een hotel bezat - alsnog in Egyptische handen overging. Dat de Egyptenaren in de Sinai de zaken inderdaad niet meester zijn, de vaak opstandige Bedoeïenen niet de baas zijn en sabotagedaden zoals recent een paar keer aan de gaspijpleiding naar Israel en Jordanië niet tegen kunnen houden, heeft te maken met het vredesverdrag van 1979. Het was namelijk een Israelische eis dat de Sinai gedemilitariseerd zou blijven. (Egypte had Israelische toestemming nodig om een week geleden tanks naar Noord-Sinai te dirigeren teneinde daar een soort opstandje te bedwingen).
Niettemin is ook Israel toch wat geschrokken van de felle Egyptische reacties. In Jeruzalem kwam het kernkabinet bijeen en minister van defensie Ehud Barak betuigde zelfs - verbaal - zijn spijt dat er Egyptische politiemannen waren gedood. In Cairo werd er echter direct op gewezen dat dat niet niet genoeg is, Egypte wil officiële excuses van de Israelische regering.
Voor de voorhoede van de Egyptische bevolking die ook het voortouw nam bij de opstand die Mubarak wegstuurde, maakt het weinig verschil. Tussen de 1500 en 5000 mensen protesteerden vanaf vrijdagavond bij de Israelische ambassade. Het protest werd zaterdag voortgezet. Het was duidelijk niet alleen een protest tegen het doden van de Egyptische politiemannen, of de eigenaardige eisen van Israel voor wat betreft de Sinai (onder meer de inhoud van de verdragen met Israel deed de ronde) maar ook en vooral een protest tegen wat Israel nu al ruim twee dagen aan het uitrichten is in Gaza. De betogers verbrandden Israelische vlaggen(wel wat afgezaagd intussen, zeiden ze zelf) en eisten dat de ambassadeur wordt uitgewezen. In Alexandrië werd eveneens geprotesteerd. Daar werden de Palestijnse en de Egyptische vlag gehesen op het gebouw dat het Israelische consulaat herbergt.
Israel heeft de neiging om te kijken naar de reactie van de militaire leiders en de officiële kanalen in Egypte, mede in de wetenschap dat de Amerikanen in Cairo nog steeds een flinke vinger in de pap hebben en eventuele schade in de verhoudingen steeds zullen proberen te beperken. Maar waar Israel vooral op zou moeten letten, en wat Jeruzalem zorgen zou moeten baren, is de sfeer in wat ik de 'revolutionaire voorhoede" in Egypte zou willen noemen, die best wel eens bepalender zou kunnen blijken te zijn dan een tijdelijke regering of een militaire raad die straks de macht weer zal overdragen. En binnen de revolutionaire voorhoede heeft Israel weinig krediet. Wat alleen al blijkt uit het feit dat Egypte tot nu toe het enige land is waar mensen de straat op zijn gegaan om te protesteren tegen de Israelische terreur in Gaza.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten