Jemen al 20 jaar in verdeeldheid verenigd - en Nederland helpt.., ja waarmee ?

Ali Abdallah Saleh, de president van Jemen, heeft vrijdag in een toespraak ter gelegenheid van de 20ste verjaardag van de vereniging van Noord-  en Zuid-Jemen opgeroepen tot een nationale dialoog eventueel te volgen door de vormen van een regering van nationale eenheid. Ook kondigde hij een amnestie af voor gevangen noordelijke Houthi-strijders en zuidelijke separatisten en zei hij dat zij zullen worden vrijgelaten.

Het is zeker niet voor het eerst dat Saleh een oproep doet tot nationale dialoog, maar de werkelijkheid is dat de regering in Sana'a  al 20 jaar- vanaf de eenwording het zuiden heeft genegeerd, uitgezogen en gemarginaliseerd, ondanks beloften van het tegendeel. Dat proces begon al kort na de eenwording. Ik heb daarover destijds voor het ANP zowel tijdens de eerste verkiezingen in '93 (die ondanks internationaal toezicht een doorgestoken kaart waren) als tijdens de burgeroorlog een jaar later vanuit Jemen kunnen berichten. De situatie is sindsdien in het geheel niet verbeterd. Vooral de laatste tijd zijn er voortdurend berichten van botsingen in het zuiden. Vandaar dat Ali Salem al-Beidh, president van de Republiek Zuid-Jemen die zich tijdens de burgeroorlog van '94 weer onafhankelijk had verklaard, ter gelegenheid van de 20ste verjaardag van de eenwording om een VN-onderzoekscommissie heeft gevraagd. (Zie voor meer bijzonderheden mijn Engelstalige blog, The Pessoptimist  - onder de tag Yemen)

Ook de noordelijke Houthi's, met wie een sinds 2004 woedende oorlog in februari werd beëindigd met een akkoord, hebben weinig reden Saleh op zijn woord te geloven. In het akkoord werd onder meer de vrijlating van gevangengenomen Houthi's afgsproken, maar zoals Saleh in zijn tv-speech indirect ook al aangaf, is dat dus nog steeds niet gebeurd.

De toestand in Jemen is onverminderd ernstig en instabiel, met een president die naar de laatste Arabische mode (zie Libië, Egypte en Syrië) probeert een opvolging voor zijn zoon te regelen. Die in dit straatarme land in 2008 een idioot megalomane moskee heeft laten bouwen (de president Saleh-moskee, zie de poster hieronder, kosten $ 60 miljoen) maar intussen steeds meer zijn greep op de macht verliest, onder meer doordat zijn alliantie met de belangrijkste Hashid-stammenfederatie (die in veel opzichten machtiger is dan de regering) in het gedrang is gekomen nadat de oppermachtige stamleider - tevens leider van de Islah-partij, Abdullah ibn Hussein al Ahmar in 2009 is overleden en opgevolgd door zijn zoon Sadeq ibn Abdullah al-Ahmar.

Ik ben in het licht van wat hierboven staat verbaasd om in een oud bericht in de Volkskrant (27 januari van dit jaar - ik had het gemist) te lezen dat Nederland Jemen gaat helpen (vermoedelijk inmiddels dus al helpt) met hervormingen van de rechtsstaat. Nederland zal een werkgroep gaan leiden die zich richt op de justitiesector. Co-voorzitter wordt Jordanië. Dat is besloten tijdens een internationale bijeenkomst in Londen. Nederland had al een justitieprogramma lopen in Jemen, voegt de Volkskrant eraan toe op gezag van de ministers Maxime Verhagen (Buitenlandse Zaken) en Bert Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) en dat zou de problemen in kaart brengen.
Dat programma heeft dan een hoop te doen, en misschien zou het kunnen beginnen met een behoorlijke analyse van de politieke stand van zaken te maken, want daar lees ik weinig over in de Volkskrant of elders in Nederland. En dat ondanks het feit dat Nederland al 32 jaar een ontwikkelingsrelatie met Jemen heeft en  jaarlijks 19 miljoen euro aan het land bijdraagt, volgens de - inmiddels afgetreden - Koenders. Die er nog aan toevoegde dat Jemen relatief weinig aandacht krijgt voor ‘de giftige mix van onderontwikkeling’ die het kent.

Een understatement als je het mij vraagt.
De plotselinge aandacht voor Jemen  kwam natuurlijk voort uit de bijna gelukte aanslag in een vliegtuig boven Detroit, door een Nigeriaan met springstoffen in zijn onderbroek. Hij was opgeleid in Jemen, waar Al-Qaeda sterk is vertegenwoordigd. (Volgens sommigen, onder meer volgens de al eerder genoemde Al Beidh, vooral doordat de organisatie sterke banden heeft met de Jemenitische regering en het leger, AP). Volgens Koenders was de conferentie in Londen dan ook geen donorconferentie, maar een bijeenkomst om te kijken hoe kan worden voorkomen dat Jemen een voedingsbodem wordt voor terroristische organisaties.

Koenders benadrukte dat de internationale gemeenschap de Jemenitische regering wil ondersteunen maar niets wil opdringen. Zou dat gaan werken? Volgens Koenders mogelijk wel. Volgens hem had 'een Jemenitische minister toegezegd dat hij een politieke dialoog wil opstarten in het land, waar veel groeperingen zich niet gehoord voelen'.
Tja, dat moet dan toch wel goed komen?