Hoe te zorgen dat het meer wordt dan een theelepeltje Palestina?

Pr

Het opschrift op het bord luidt: de Palestijnse staat. Kortom:  een staat die op een lepeltje past. De prent is een reactie van het aan Hamas gelieerde Palestinian Information Center op het nieuws dat de Palestijnse Autoriteit steun van de Veiligheidsraad wil vragen voor een staat.


De manier waarop de regering-Obama haar eis heeft laten vallen dat Israël een bouwstop voor de nederzettingen moest afkondigen heeft tot een soort wonderlijke chaos geleid op wat sommigen waarschijnlijk 'het vredesfront' zouden noemen. Treurig maar ook een beetje lachwekkend. Iedereen roept maar wat en dat allemaal door elkaar heen . Het lijkt een soort schoolklas die het zelf maar moet uitzoeken, alleen door een leraar die het om onbekende redenen liet afweten en daarna is vertrokken. Wat nu? Wie neemt de leiding? Of blijven we zitten en wachten we af?

Mahmoud Abbas wilde na de Amerikaanse 'backtracking' niet meer aan onderhandelingen beginnen. Vervolgens liet hij, na eerst verkiezingen te hebben uitgeschreven, horen dat hijzelf daar niet aan mee zal doen. Dat leidde tot uitlatingen van Palestijnse kant dat het misschien ook maar beter is de hele Palestijnse Autoriteit op te heffen, aangezien die in de 16 jaar van haar bestaan niets heeft bereikt behalve meer checpoints, de Muur en meer nederzettingen. De Palestijnen zouden dan kunnen terugvallen op de PLO, die immers al in 1988 een eigen staat heeft uitgeroepen.
Aan Israëlische kant werd daarop wat paniekerig gezegd en geschreven (onder meer in Haaretz) dat het opheffen van de PA zou betekenen dat twee miljoen Palestijnen dan ten laste van Israël zouden komen, omdat buitenlandse donoren (lees: de VS en de EU) in dat geval niet meer de salarissen zouden betalen van ambtenaren, politieagenten en onderwijzers. (Als er iemand is die nog betere bewijzen kan aanvoeren voor het feit dat de PA niets anders is dan een door het buitenland gesubsidieerd verlengstuk van de bezetting, wil ik het graag horen).
      
De volgende stap kwam van PA-onderhandelaar Saeb Erakat, die op 4 november nog op een persconferentie had laten horen dat de PA misschien maar beter de twee-statenoplossing kon inruilen voor de één-staatsoplossing. Ditmaal kwam hij met wat anders: de PA zou aan de VN-Veiligheidsraad vragen steun uit te spreken voor het idee van een Palestijnse staat op basis van de grenzen van 4 juni 1967. Hij zei dat het idee oorspronkelijk afkomstig was van EU-onderhandelaar Javier Solana. Erakats mededeling lokte weer reacties uit van Israélische ministers die riepen dat Israël ook dingen unilateraal kan doen. Het zou in dat geval een deel van de nederzettingen en/of een groter deel van de Westoever moeten annexeren. (Wat Mustafa Barghouti van het Palestijnse Nationale Initatief de opmerking ontlokte dat dit een belachelijk dreigement was, heel Palestina is immers al lang bezet.)

En intussen was er natuurlijk ook nog premier Salam Fayyad die zondag nog eens herhaalde wat hij al eerder had gzegd, namelijk dat de PA in twee jaar een onafhankelijke staat wil uitroepen, (een staat die wordt voorbereid op basis van de 'overhaul' van het ambtenarenapparaat en de politie met behulp van de Amerikaanse generaal Dayton, een soort politiestaat, volgens velen). Ahmed Qurei (Abu Ala'a), tegenwoordig lid van het Uitvoerend Comité (= hoofdbestuur) van de PLO hield het erop dat  de Palestijnen als 'volk levend onder de bezetting vele opties open staan: diplomatie, zich wenden tot de VN of een nieuwe intifada'.

Maar het feest van zich wenden tot de VN zal niets uithalen. De EU reageerde bij monde van de Zweedse minister Carl Bildt (Zweden is tijdelijke EU-voorzitter) afwijzend op de vraag om steun voor het idee van een Palestijnse staat. 'Zover zijn we nog niet,' zei Bildt. Hij was te beleefd om te zeggen wat andere woordvoerders wel lieten horen, namelijk dat een dergelijk voorstel zinloos is zolang er geen eind komt aan de bezetting (die de Westoever via het stelsel van nederzettingen, verbindingswegen-alleen-voor-Joden, de Muur en checkpoints in partjes Bantoestan verdeeld houdt). Ook de VS was, zoals te verwachten, afwijzend. Er was geen officiële reactie, maar er klonken geluiden dat een Palestijnse staat alleen via onderhandelingen kan worden uitgeroepen.

En Hamas? Hamas is falikant tegen dit soort manoeuvres. In een communiqué zei de beweging dat het uitroepen van een Palestijnse staat het opzeggen van de Oslo-akkoorden zou moeten inhouden en de 'wederopbouw' van de PLO. Volgens Hamas zou het uitroepen van een staat moeten volgen op 'het bevrijden van het land van de bezetting en niet een middel moeten zijn van de PA om het vacuüm te vullen dat het mislukken van de vredesonderhandelingen achterlaat'.
Het wonderlijke is dat Hamas daarmee ongeveer hetzelfde zei als de Zweedse minister Bildt. Ik vind dat ze gelijk hebben. Het vragen om een VN-resolutie is een zinloos gebaar zolang er geen garanties zijn dat de bezetting wordt opgeheven. Dat er aan de Israëlische kant weinig coherentie is en dat er van die kant niets te verwachten is, is geen nieuws. Dat Obama het laat afweten is een lelijke tegenvaller. Maar het is typerend voor het gebrek aan  leiderschap bij de PA dat ze vervolgens vluchten in dit soort lege gebaren. Wat er zou moeten gebeuren om meer Palestina te krijgen dan er op een theelepel gaat, is verzoening van Fatah en Hamas en het opbouwen van een PLO die kan komen met een eensgezinde en duidelijke opstelling. Met een jandoedel als Abbas, die als was is in de handen van Netanyahu en de Amerikanen, of met zijn entourage van ja-knikkers en collaborateurs, zal dat niet opschieten. De uiterste houdbaarheidsdatum van dat gezelschap is lang geleden verstreken.