Nieuwsuur scoort een nieuw dieptepunt: een expert joodse geschiedenis over Hamas

--- N.B. Bart Wallet, op wie ik in onderstaand stuk kritiek lever, hecht eraan een aantal dingen te veranderen. Ik maak daar onderaan dit stuk melding van.

Crises in het Midden-Oosten gaan vaak gepaard aan dieptepunten van de Nederlandse journalistiek. Dat is een soort wetmatigheid die het gevolg is van een diepgaand gebrek aan kennis over het Midden-Oosten in dit land. Anders dan de meeste landen om ons heen (of Amerika!) heeft Nederland aan geen enkele universiteit een leerstoel geschiedenis van het Midden-Oosten. Aan de opleiding journalistiek in Utrecht doceerde jarenlang iemand die erin was geslaagd om in een boek, dat hij over de beweging al-Fatah schreef, tenminste 17 koeien van fouten te hebben gemaakt (zie het blad ZemZem 2005/nr 2). Wellicht is het dus geen wonder dat de pers niet continue een hoog niveau handhaaft op dit punt.

Vooral de NOS munt uit in onwetendheid. Mij staat nog een interview bij uit 2012 in Nieuwsuur met premier Netanyahu van Israel, waarin die volop zijn propagandariedels kwijt kon. Over dat de nederzettingen maar zo'n 2% van het grondoppervlak van de Westoever zouden beslaan, dat ze geen beletsel vormden voor een vredesakkoord en dat de Palestijnen er ook al 18 jaar lang geen bezwaar tegen zouden hebben gemaakt. Het was een afgang.  

 Gisteravond werd een nieuwe mijplaal bereikt. Toen werd - alweer in Nieuwsuur - de historicus Bart Wallet aan het woord gelaten. Wallet is Hebraist en historicus gespecialiseerd in joodse geschiedenis. Hij is een aardige man en weet veel van de Nederlandse joodse geschiedenis van de 19e eeuw tot de huidige tijd. Hij doceert ook zionistische geschiedenis aan de UvA. Daarbij volgt hij de klassieke zionistische lijn. De zogenoemde ''new historians'' laat hij vrijwel buiten beschouwing. Ooit noemde hij professor Ilan Pappé ''eigenlijk een soort geschiedvervalser''. Ik weet.die dingen onder meer omdat ik die colleges een paar jaar geleden heb gevolgd.

Gisteravond sprak Wallet, de historicus van joods Nederland, bij Nieuwsuur over ... de Palestijnse beweging Hamas en dat naar aanleiding van beelden uit een vluchtelingenkamp in Libanon. Het deed denken aan de tijd in de jaren '70 en '80 toen Nederlandse journalisten in Jeruzalem de rest van het Midden-Oosten er zo'n beetje even bij deden. Een zichtbaar nerveuze Wallet vertelde dat Hamas een  organisatie is die streeft naar een ''islamistisch Palestina'' en dat in heel Palestina inclusief het huidige Israel. Ook in een nieuw document uit 2017 sprak Hamas alleen van  'de zionistische entiteit' en liet het geen enkele ruimte voor Israel.  Het had alle akkoorden die in het verleden waren gesloten ''null and void'' verklaard. Het was ook voor Amerika en Europa een ''terreurorganisatie'', en een bondgenoot van Hezbollah en Iran. En dit in tegenstelling tot al-Fatah dat op de Westoever heerst en dat meer tot ''het kamp van Israels sunnitische bondgenoten Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten behoort en waarvoor ook links Israel nog wel wat sympathie kan opbrengen''.

In werkelijkheid nam Hamas in 2017 in het politieke document van dat jaar, echter afstand van zijn verleden als islamistische, uit de Moslim Broederschap voortgekomen organisatie. Het kenschetste zichzelf als ''nationalistische organisatie'. Het verklaarde voor de grenzen van voor juni 1967 te zijn en dus niet tegen een  twee-statenoplossing met Oost-Jeruzalem als hoofstad. Het zou daarover niet zelf onderhandelen maar liet de ruimte daarvoor aan de Palestijnse Autoriteit. En het zou zich aan die uitkomst van die onderhandelingen onderwerpen, mits die in een referendum zou worden goedgekeurd. Het sprak zich intussen niet uit voor erkenning van Israel, maar dat volgt de logica dat het niet van tevoren zijn onderhandelingsruimte op wilde geven. 

Er kan daaraan nog een heleboel worden toegevoegd. Bijvoorbeeld dat Hamas in 2006  nadat het de toenmalige verkiezingen voor de Palestijnse Autoriteit had gewonnen, samen met al-Fatah een regering vormde, maar dat het Israel (en de VS en de EU) waren die met deze regering weigerden te werken. Of dat de scheiding tussen Gaza en de Westoever van 2007, voorafgegaan werd door een door Israel en de VS georganiseerde coup in de Gazastrook met de bedoeling Hamas te wippen. 

Je hoeft geen sympathisant van Hamas te zijn om dus  te kunnen vaststellen dat Wallet met zijn  optreden  bij de NOS, waarin hij al deze feiten wegliet, afstand nam van het groeiende leger van (ook Israelische) historici dat de zaken - laten we zeggen - een pietsie genuanceerder bekijkt. Wallet kwam met het standpunt van de Israel-lobby. Hij zette Hamas neer als de 'terroristische en islamistische'' kliek die het in de ogen van Israelische regering is. Daarmee lapte hij wetenschappelijke criteria aan zijn laars. Marielle Tweebeeke vond het een duidelijk verhaal en dat was het ook wel, alleen was het volledig fout. De NOS zette zich, door het uitnodigen van deze deskundige over dit onderwerp, weer eens te kijk als organisatie die totaal geen begrip heeft over wat er in Israel/Palestina speelt. Een nieuw dieptepunt.

----

Bart Wallet, de docent die ik hierboven bekritiseer, accepteert dat wij een verschil van mening over Hamas hebben.  Hij maakt echter bezwaar tegen de opmerkingen dat hij zionistische geschiedenis doceert, daarbij de 'klassieke'' zionistische lijn volgt en weinig aandacht geeft aan de ''new historians''. Hij schrijft:  

1. ik doceer geen ‘zionistische geschiedenis’, maar ‘geschiedenis van het zionisme’, naast overigens ook vakken over geschiedenis van het moderne Midden-Oosten, geschiedenis van het moderne Israël en een vak over het Arabisch-Israëlisch conflict. In die colleges is ook uitgebreid aandacht voor de geschiedenis van het Palestijns nationalisme. Ik zie dan ook niet in waarom het problematisch is, als ik hierover vanuit mijn expertise mijn licht laat schijnen, net zozeer als Arabisten zich ook geregeld over Israëlische politiek en beleid uitlaten.   
2. Ik volg geen ‘klassieke zionistische lijn’, maar volg de historiografische consensus.
3. De ‘new historians’ hebben een prominente plek in mijn colleges (zoals ik je al schreef). Van de namen die je zelf noemt heb ik Shohat, Shenhav, Flapan en Shlaim allemaal voorgeschreven en met het werk van elk van de andere auteurs ben ik vertrouwd. 

Waarvan hierbij acte.