Twee bij nader inzien zeer goede inleidingen en een tamelijk chaotische discussie tussen leden van een panel en het panel en de zaal. Ach, de formule van dit soort avonden is bekend, en het verloop is over het algemeen ook min of meer hetzelfde. Alleen was het onderwerp dit keer wat ongewoner, namelijk: 'De Joodse flirt van Geert Wilders'. Organisator van deze avond, dinsdag in De Balie was het Menasseh ben Israel Instituut dat daarmee de aftrap gaf van een nieuwe korte lezingencyclus, waarin onder meer het accent valt op de veranderde (of schijnbaar veranderde) positie van de Joden in het Westen. Werden Joden vroeger vooral gezien als 'oriëntaals', na de Tweede Wereldoorlog is een verschuiving opgetreden waardoor Joden onderdeel werden van wat tegenwoordig de 'joods -christelijke cultuur' heet. En waar vroeger (ultra-)rechtse partijen een antisemitisch discours als onderdeel van het pakket hadden, zijn nu Israël en de Joden bij die partijen ingelijfd. Wilders geeft aan dat verschoven perspectief een soort extra draai (waarop hij overigens niet het alleenrecht bezit), doordat hij zijn anti-islam kruistocht verbindt met een door-dik-en-dun verbondenheid met Israël, waarbij hij Israël ziet als voorpost in de strijd tussen de Islam en het Westen.
Frank de Vree , hoogleraar journalistiek aan de UvA, had als één van de inleiders wat statistisch onderzoek gedaan naar het voorkomen van de term 'joods-christelijke cultuur (of beschaving) in krantenartikelen. Aanvankelijk werd de term vrijwel uitsluitend gebruikt voor religieuze onderwerpen, niet toevallig verscheen de term het meest in het dagblad Trouw. Pas midden jaren negentig kwam er een kentering, doordat onder meer de VVD-er Frits Bolkestein de term in een breder kader plaatse bij de discussie over het al of niet toetreden van Turkije tot de EU. Maar de echte omslag, aldus De Vree, kwam pas na 2001 en de aanslag op de 'Twin Towers'. Dat stuwde de verkoopcijfers omhoog van Samuel Huntington's
The Clash of Civilizations en gaf de stoot tot een veel en veel vaker voorkomen van het gebruik van de term 'joods-christelijke beschaving', maar nu overwegend in een politieke context en betekenis, namelijk als tegenstelling tot de moslimwereld. Waarbij De Vree de grimmige kanttekening plaatste dat de term 'joods-christelijk beschaving'
an sich al een heel vreemde zaak is, een soort chotspe. Want anders dan in sommige periodes van de islamitische beschaving waarin Joodse (en christelijke) minderheden redelijk konden gedijen, waren Joden hun leven in de christelijke landen bijna nooit zeker en werden Joden door christenen bijna onophoudelijk vervolgd.
De andere inleider, Harm Ede Botje van Vrij Nederland, richtte zich op de verhouding van Wilders met Israël en de Joden. Aanvankelijk was dat, in VVD-verband, vrij conform aan de visie van deze partij. Ook in zijn jonge jaren, toen hij min of meer bij toeval op reis ging en een tijdje 'volunteer' was in Israël, was er nog niet echt sprake van een apart soort verhouding. Dat kwam pas later, toen hij zich los had gemaakt van de VVD en de Partij voor de Vrijheid was begonnen. Botje gaf een stortvloed van feiten (eerder gepubliceerd in VN) waaruit blijkt dat Wilders de laatste jaren terecht is gekomen in een circuit van Amerikaanse ultra-rechtse islamhaters, die weer banden hebben met Israëli's van dezelfde snit. Botje gaf in dat verband bijzonderheden over het knip-en-plakwerk van de film Fitna, waarbij Wilders zwaar had geleund op de Amerikaanse film Obsession, die op zijn beurt weer dankbaar gebruik had gemaakt van het werk van Palestine Media Watch (van de kolonist Itamar Marcus) en van Middle East Media Research (MEMRI) van de vroegere Israëlische militaire inlichtingendienstman Yigal Carmon. In dezelfde kringen van waaruit dit geestelijke erfgoed ontsproot is Wilders tegenwoordig ook erg reçu. (Ik zal op deze dingen nog terug komen., ik moet deze week zelf een artikel over dit onderwerp maken voor De Brug van SIVMO).
In wezen waren dit de belangrijkste bouwstenen van de avond: de constatering dat Joden (c.q. Israël) in het Westerse discours blijkbaar in veel kringen een soort twee-eenheid zijn gaan vormen in de strijd tegen de islam en het feit dat Wilders dit - in extremis - uitbuit door zijn blinde steun voor Israël en zijn omhelzing van de meeste rechtse Arabierenhatende elementen in het Heilige Land. (Botje noemde bijvoorbeeld ten overvloede hoe Wilders als enige parlementariër met de racistische minister van Buitenlandse Zaken Lieberman ging eten toen Lieberman een aantal weken geleden een bezoek bracht aan Den Haag).
Ik vind vooral de eerste conclusie - de rol van Joden en Israël in de strijd tegen de islam - een gruwelijk perspectief - een perspectief om wakker van te liggen. Er werd in het panel - waarin nu ook Evelien Gans was aangeschoven - op doorgepreludeerd, maar het is de vraag of daarbij de kern werd geraakt. Misschien is het onderwerp ook wel erg moeilijk voor een toch wat impromptu discussie. Maar met name Evelien - hier en daar bijgevallen door Frank de Vree - maakte een aantal opmerkingen die mijns inziens de juiste kant op wezen. Ze sprak over de positie van de Joden die door hun slachtofferschap tijdens de holocaust een soort 'status' hebben gekregen. Een status die door veel Joden wordt misbruikt om de holocaust als een soort uniek, met niets te vergelijken gebeuren voor te stellen, waaruit zij dan de conclusie trekken dat het absurd zou zijn om het apart stellen van moslims als groep (zoals Wilders overduidelijk doet) zelfs maar te vergelijken met het apart stellen van de Joodse bevolkingsgroep vóór 1940.
Gelukkig was er binnen het panel ook nog een dissidente stem van een Wall Steet correspondent (hebben die hier een correpondent?) wiens naam ik niet kon verstaan. Deze meneer X vond moslims een 'groot probleem' voor het Westen en zag er geen kwaad in dat Wilders contact heeft met de mensen met wie hij dat blijkbaar heeft. Ook waren er - om te illustreren waarom een avond als deze nuttig is - een paar luidruchtige, overwegend Joodse aanhangers van Wilders die overal doorheen schreeuwden en het mijn achterneefje, dat de avond leidde, behoorlijk lastig maakten. Ik wil deze neef, David Wertheim van het Menasseh ben Israel Instituut, mijn complimenten maken voor het feit dat hij baanbrekend bezig is met het entameren van dit soort discussies. Tenminste één iemand in Joods Nederland die wat stenen in de vijver durft te gooien.
De 'jonge' Wilders in de moshav in Israël. Hoewel Israël? Het was op de Westoever, dus bezet Palestina.
De andere inleider, Harm Ede Botje van Vrij Nederland, richtte zich op de verhouding van Wilders met Israël en de Joden. Aanvankelijk was dat, in VVD-verband, vrij conform aan de visie van deze partij. Ook in zijn jonge jaren, toen hij min of meer bij toeval op reis ging en een tijdje 'volunteer' was in Israël, was er nog niet echt sprake van een apart soort verhouding. Dat kwam pas later, toen hij zich los had gemaakt van de VVD en de Partij voor de Vrijheid was begonnen. Botje gaf een stortvloed van feiten (eerder gepubliceerd in VN) waaruit blijkt dat Wilders de laatste jaren terecht is gekomen in een circuit van Amerikaanse ultra-rechtse islamhaters, die weer banden hebben met Israëli's van dezelfde snit. Botje gaf in dat verband bijzonderheden over het knip-en-plakwerk van de film Fitna, waarbij Wilders zwaar had geleund op de Amerikaanse film Obsession, die op zijn beurt weer dankbaar gebruik had gemaakt van het werk van Palestine Media Watch (van de kolonist Itamar Marcus) en van Middle East Media Research (MEMRI) van de vroegere Israëlische militaire inlichtingendienstman Yigal Carmon. In dezelfde kringen van waaruit dit geestelijke erfgoed ontsproot is Wilders tegenwoordig ook erg reçu. (Ik zal op deze dingen nog terug komen., ik moet deze week zelf een artikel over dit onderwerp maken voor De Brug van SIVMO).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten