Professor Heertje uit de bocht?

Gastauteur:
Jaap Hamburger, voorzitter van Een Ander Joods Geluid

Israël staat onder druk van niet-aflatende internationale publieke en politieke kritiek op de bezetting en op de sluipende annexatie van de Palestijnse gebieden, alsmede op de onderdrukking van de aldaar wonende Palestijnen. Het voert in reactie op die kritiek een 'pro-actief' PR beleid,met behulp van vrijwilligers, ook en vooral van buiten Israël, met gebruikmaking van 'traditionele' en sociale media. Doel van de PR-strategie is de bezetting buiten beeld te brengen, door Israël te 'positioneren' als een modern, democratisch land, dat bijdraagt aan het welzijn van de mensheid. Speerpunten in die positionering zijn de Israëlische verdiensten op het gebied van ICT, medische technologie, kunst en cultuur en de homo-emancipatie.

Professor Arnold Heertje

Of emeritus hoogleraar Heertje tot het 'leger' van PR-vrijwilligers behoort,weet ik niet, maar in zijn bijdrage aan de discussie over (te?) dure medicijnen in de Volkskrant van 3 augustus,staat een opvallende alinea. Zonder dat het enig nieuw inzicht in de materie verschaft, neemt hij de gelegenheid te baat om te schrijven dat in Israël 'medicijnen als Myozyme en Genzyme van overheidswege deel uitmaken van het basispakket, waarop elke Israëliër aanspraak kan maken'. De Volkskrant plaatst deze bewering zelfs in grote letters in een kader in het artikel.

Genzyme is echter geen medicijn, maar de naam van de Amerikaanse producent van Myozeme, opgericht in 1981, sedert 2011 onderdeel van farmaceutische multinational Sanofi met het hoofdkantoor in Parijs. Dat Israëli's naast medicijnen ook een complete medicijnenfabrikant in hun basispakket hebben, zal toch ook Heertje zelf niet geloven. Overigens is het medicijn Myozyme nog steeds in het Nederlandse basispakket aanwezig en wordt in Israël,meer nog dan in Nederland jaarlijks een harde discussie gevoerd over de omvang van dat pakket, juist en vooral op het gebied van innovatieve, dure medicijnen. Voor die discussie is een speciale infrastructuur opgetuigd. Ook kent men in Israël het systeem van het 'vrijwillig bijverzekeren'. Heertje suggereert derhalve geheel ten onrechte dat in Israël financiële en budgettaire overwegingen geen rol spelen en het basispakket onbeperkt is.

Verder wijst Heertje - zonder enige bewijsvoering - op ... 'de vooraanstaande wereldwijde rol die Israël speelt bij het ontwikkelen van de onderhavige behandelingsmethoden...'. Hoezo, een 'wereldwijde rol'? Myozyme is ontwikkeld in Amerika en wordt voor Europa vervaardigd in Geel, België. De EU heeft de productie gefaciliteerd met soepele toelatingsvereisten, Israël komt in het verhaal niet voor.

Heertje concludeert niettemin dat 'door deze aanpak' -het opnemen van dure medicijnen in het basispakket- 'de vooraanstaande positie van Israël op het terrein van medische technologie wordt uitgebouwd'. Hier is het gissen naar het verband dat hij bedoelt.


In het kader van al deze gretige maar slecht onderbouwde of ronduit loze loftuitingen aan 'het model Israël',ontkom ik er helaas niet aan, te wijzen op een paar minder aangename kanten van de Israëlische rol op het gebied van de gezondheidszorg in de bezette Palestijnse gebieden.Internationaal recht en humanitair oorlogsrecht scheppen verplichtingen die Israël vaak negeert.


Gebombardeerde kliniek, Gaza. 

Zo zijn tijdens de aanval op Gaza medische voorzieningen getroffen, zelf heb ik er in maart 2009 een met grote precisie tot een betonnen pannenkoek gebombardeerd consultatiebureau van drie verdiepingen voor 'moeder en kind'gezien. De import van medicijnen, medische apparatuur en reserve onderdelen in Gaza wordt door Israël al jaren ernstig belemmerd; omgekeerd krijgen patiënten uit Gaza vaak geen toestemming van Israël om Gaza te verlaten om elders medische behandeling te ondergaan. Honderden lijden daardoor onnodig, enkele tientallen zijn gestorven. Medische professionals mogen Gaza niet uit voor na- en bijscholing. Een lift voor een ziekenhuis mocht Gaza niet in, zodat de verplegers trap op trap af moesten blijven zeulen en beulen met hun brancards en ziekenhuisbedden. Tijdens gevechten zijn ambulances beschoten,of tegengewerkt om gewonden van het slagveld weg te halen; ook bij checkpoints op de westelijke Jordaanoever zijn ambulances verhinderd of langdurig opgehouden om patiënten mee te nemen, soms met de dood als gevolg; vrouwen in barensnood op weg naar het ziekenhuis zijn daar tegengehouden en moesten bevallen langs de weg, ook dat soms met fataal gevolg. En tijdens de 2e Intifada zijn dokters en verplegers door Israëlisch vuur om het leven gekomen.

Er is meer, maar laat deze opsomming volstaan om de bijdragen te illustreren die Israël van staatswege levert aan het basispakket gezondheidszorg voor Palestina, en de behandelingsmethoden waarop elke Palestijn aanspraak kan maken.