'Sloop de Muur', was het zinvol zo'n burgerinitiatief?

Als Nederland zich wil beschermen tegen een te groot aantal lieden die vanuit België on land bestormen om hasj te kopen en dat - zeg maar - wil doen door bij de grens een muur te bouwen, dan mag dat. Maar als die muur een flink stuk in België wordt gebouwd, dan mag dat niet volgens het internationale recht. Dan komt dat namelijk neer op landroof en annexatie.
Ongeveer iedereen kan dat onmiddellijk begrijpen. Maar gek genoeg ligt dat heel anders als Israel zo'n muur bouwt en dat over de grens doet, in bezet Palestijns gebied. Israel doet daarmee precies hetzelfde als wanneer wij onze muur grotendeels zouden bouwen  in België. Het bouwde de muur precies rondom de stukjes die het graag wil hebben en waar  - om het duidelijker te stellen - al flink wat nederzettingen heeft gebouwd. Maar wat Nederland niet zou mogen in België of Duitsland, mag Israel kennelijk wel van een meerderheid van de Nederlandse politici in het gebied van de Palestijnen.Dan wordt er ineens met heel andere ogen naar gekeken.

Van Agt in actie.

Dat bleek woensdag weer eens toen het burgerinitiatief  'Sloop de Muur' door de Tweede Kamer werd behandeld. Sloop de Muur heeft in de afgelopen tijd zo'n 65.000 handtekeningen verzameld en dan moet zo'n voorstel door de Tweede Kamer worden besproken. De verdediging ervan viel ten deel aan oud-premier Dries van Agt, die daarmee na 30 jaar weer een keer terug was in de Kamer. Van Agt, 82 inmiddels, verdedigde het initiatief met verve, ik kan niet ander zeggen.

Dit is onder meer wat hij zei:

Het ten deze toepasselijke dwingend internationaal recht is uiteengezet in de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof van 9 juli 2004. Wat vooral opvalt is de herhaaldelijk terugkerende benadrukking: “Israel is under an obligation”. Israël is verplicht de muur af te breken en de getroffenen schadeloos te stellen. Maar ook wordt gezegd, dat andere landen verplichtingen hebben, vooral staten welke zijn aangesloten bij de Vierde Geneefse Conventie van 1949. Nederland is daarbij aangesloten (Israël zelf trouwens ook). Die aangesloten staten moeten ervoor zorgen dat Israël zich aan die Conventie houdt, staat er in vierkante bewoordingen in. Het internationaal recht gebiedt ons dus actie te ondernemen tegen de vergrijpen die Israël pleegt tegen die Conventie. Het bouwen van de muur is een van die vergrijpen.
Het veronachtzamen van ernstige schendingen van de internationale rechtsorde, terwijl optreden mogelijk zou zijn, is ontrouw aan onze Grondwet. Zolang aan Israël geen strobreed in de weg wordt gelegd, wordt de internationale rechtsorde niet bevorderd maar beschadigd. Onze regering moet in deze zaak actie nemen en ons parlement is gehouden te bewerkstelligen dat zij dit doet.
Na de uitspraak uit 2004 zijn wij nu negen jaren verder en de uitvoering van dit wederrechtelijke project gaat voluit door. De conclusie is onontkoombaar dat de staat Israël moet worden genoodzaakt zich naar het internationaal recht te schikken. Een ruim repertoire aan sanctiemiddelen staat ter beschikking.
Aangezien Israël zijn verplichtingen uit het Handvest van de Verenigde Naties niet bereid is na te komen, dient de positie van dit land in de VN aan de orde te worden gesteld. Een optie is ook de invoering van een visumplicht voor personen met de Israëlische nationaliteit. Hierbij kunnen inwoners van nederzettingen in Palestina, waartoe ook Oost-Jeruzalem behoort, van visumverlening worden uitgesloten. Er zijn velerlei andere sancties beschikbaar van politieke, economische en financiële aard. Zo kan de militaire samenwerking met Israël worden beëindigd. Van een verdere intensivering van de bilaterale betrekkingen met Israël kan al helemaal geen sprake meer zijn.
Een uitgebreider toelichting is u dezer dagen toegezonden. Daarin zijn ook alle gangbare argumenten tegen het opleggen van sancties aan Israël geïnventariseerd. Alle zijn onhoudbaar bevonden.  (De hele rede van Van Agt staat hier).

In korte bewoordingen vertaald: Wat Israel doet is door het Internationaal Gerechtshof als illegaal aangemerkt, Nederland hoort krachtens de grondwet het internationale recht te bevorderen, en moet dus iets doen. Het kan sancties nemen en daarvoor is een aantal mogelijkheden. Van Agt noemde er een paar.
Maar de meerderheid van de Tweede Kamer wil dat dus niet. Steun was er alleen van de SP, D66, en GroenLinks. In het CDA zijn ook wel stemmen die langzaam in die richting gaan, (dat zei Van Agt zelf tenminste tegen Trouw)  maar als geheel is die partij ervoor om de band met Israel te houden zoals hij is. De kleine christelijke partijtjes willen nooit ook maar één kwaad woord horen over Israel (Joden en Israel hebben in hun ogen een soort heiligheid, iets wat mijn verstand van 'Jood in de oppositie' te boven gaat). De PVV steunt uiteraard Israel bij alles wat het doet, al zou het morgen een atoombom op Iran gooien. En de regeringspartijen VVD en PvdA vinden dat Nederland hoe dan ook met Israel op goede voet moet blijven. VVD- woordvoerder Ten Broeke gedroeg zich als een soort PVV-er light en pleitte er zelfs voor de band met Israel nog te versterken. En minister van Buitenlandse Zaken Timmermans (PvdA) stelde wel dat Nederland (net al de rest van de EU)  van mening is dat de muur inderdaad illegaal is, voor voorzover hij gebouwd is in bezet Palestijns gebied, maar toch wil hij geen sancties, omdat dat de pogingen zou doorkruisen van de VS om weer vredesoverleg op gang te krijgen.
Daarop past nog één citaat van Van Agt  (uit Trouw): 'Van Agt ziet in dat sancties de relatie Nederland-Israël zouden beschadigen. Van Agt: "Maar dat is geen verlies. We zijn al 45 jaar met Israël bezig over die bezetting. Resultaat: nul."' En daar kan ik dan nog aan toevoegen dat opmerkelijk genoeg ook woordvoerder Désirée Bonis van Timmermans' eigen partij, de PvdA, tegen de minister inging. Volgens de Telegraaf zei Bonis dat ze de reis van Timmermans volgende week naar Israël nog even afwacht, maar eigenlijk de druk had willen opvoeren. ,,Israël is alleen gevoelig voor druk'', citeerde de Telegraaf haar.

Geen tastbaar resultaat dus, van alle inspanningen rond dit burgerinitiatief. Wat voor lering kunnen we daar nu uit trekken? Ach eigenlijk lag, zoals ook Van Agt na afloop zei, het resultaat van tevoren al wel vast. Voor 65.000 handtekeningen wijkt een Kamermeerderheid voorlopig nog niet. Maar het feit dat je van tevoren weet dat iets niet gaat lukken is geen reden om het te laten. Actiegroepen, bloggers, klokkenluiders, weten het als geen ander. Ook tegen bio-industrie of milieuvervuiling zijn nog steeds alleen maar minderheden actief en gelukkig maar dat die minderheden er zijn en blijven volhouden. Het goede aan deze handtekeningenactie was dat het onderwerp weer eens onder de aandacht werd gebracht en dat Van Agt vanaf  's lands belangrijkste platform luid en duidelijk heeft weten over te brengen dat wat Israel doet wettelijk niet door de beugel kan - ( en dat we dat kennelijk om de één of andere niet helemaal begrijpelijke reden gedogen). Iets van dat alles moet toch blijven hangen en zal ook ooit effect sorteren. Al gaat het allemaal wel verschrikkelijk langzaam.