Roma wachten op hun vlucht naar Boekarest op de luchthaven Charles de Gaulle. (Foto AFP)
Eindelijk, eindelijk wat meer opwinding op het internationale vlak over de discriminatoire politiek van Sarkozy en zijn regering ten aanzien van de Roma en de 'Gens du Voyage' (woonwagenbewoners). De VN-commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie (CERD) heeft van zich laten horen. Daarnaast was er ook een veroordeling van Amnesty, en kritiek van de Eurocommissaris voor Justitie Viviane Reding en van het Vaticaan..
De CERD toonde zich bezorgd over de collectieve uitzetting en van Roma en de 'discriminerende toon van toespraken van sommige Franse politici'. Volgens CERD zou meer naar individuele omstandigheden van mensen gekeken moeten worden en zou Frankrijk meer zijn best moeten doen om de Roma te laten integreren.
Amnesty International deed een beroep op de Franse regering op te houden met haar stigmatisering van Roma en van de Gens du Voyage die zich uit in het uitzetten van Roma en het oprollen van 300 'illegale' woonwagenkampen in het hele land'. De Franse autoriteiten zouden moeten werken aan het beëindigen van discriminatie in plaats van opruiende verklaringen af te geven die hele gemeenschappen in verband brengen met criminele activiteiten en mogelijk zullen leiden tot nog meer discriminatie van Roma en woonwagenbewoners, aldus Amnesty's onderdirecteur voor Europa en Centraal-Azië, David Diaz-Jogeix. 'Niemand zou onder wat voor omstandigheden dan ook mogen worden uitgezet alleen omdat hij Roma is.'
Amnesty wees er ook op dat volgens de Franse wet gemeenten met meer dan 5000 inwoners verplicht zijn kampen aan te leggen voor de 'Gens du Voyage', maar dat slechts een kwart van de gemeenten aan die voorwaarde heeft voldaan. Volgens Amnesty doet Frankrijk er beter aan zijn eigen wetten na te gaan leven in plaats van, zoals nu, 300 illegale kampen te gaan opdoeken.
De Eurocommissaris voor Justitie Viviane Reding noemde de uitlatingen van sommige Franse politici 'deels openlijk discriminerend en deels opruiend', zo lees ik in Het Parool. Volgens Reding moeten regeringen van EU-landen zorgen voor de integratie van alle Europeanen. De Europese Commissie zou volgens haar actie tegen Frankrijk moeten ondernemen.
Waarvan acte, wat mij betreft.
De ellende begon op30 juli tijdens een zitting van het Franse kabinet over 'problemen die samenhangen met het gedrag van zekere Roma en Gens du Voyage', naar aanleiding van rellen in Grenoble waarbij een politieman was gedood. Sarkozy, zo werd bericht, pleitte toen voor het ontnemen van de Franse nationaliteit aan mensen die dergelijke daden pleegden. Ook betiteld hij het tijdens die bijeenkomst over de illegale kampen als 'bronnen van criminaliteit, kinderarbeid en prostitutie'. Vervolgens begon een politiek van het oprollen van die kampen en het collectief uitzetten van Roma naar Roemenië en Bulgarije. Geschat wordt dat er in juli voor de uitzettingen begonnen ongeveer 20.000 Roma uit Midden- en Centraal Europa in Frankrijk waren. Afgelopen donderdag werden 280 Roma teruggestuurd, op 19 en 20 augustus waren er al 216 uitgezet en aan het eind van de maand wordt verwacht dat 800 mensen op deze manier het land zullen hebben verlaten met een soort 'oprotpremie' op zak van 300 euro per persoon. Overigens heeft de politiek uiteraard ook gevolgen voor de rond 400.000 woonwagenbewoners die vaak voor het blok worden gezet wat hun verblijfplaats betreft. Amnesty wijst erop dat zij zonder meer al aan discriminatie zijn onderworpen: zo mogen zij pas stemmen als zij drie jaar op één bepaalde plaats geregistreerd staan.
Volgens een recente opiniepeiling steunt 48%, dus iets minder dan de helft van de Fransen Sarkozy's politiek. Maar ook binnen Frankrijk is er daarnaast felle kritiek. Het hardst was de veroordeling van Daniel Cohn-Bendit (foto), leider van de Groenen in het Europarlement. Tegenover Le Monde noemde hij het 'populistische uitsluitingspolitiek om in de gunst bij uiterst rechts te komen over de ruggen van minderheden'. Ook had hij scherpe kritiek op het plan mensen die ernstige misdrijven plegen zoals het doden van politiemensen hun nationaliteit te ontnemen. 'Sarkozy houdt de Fransen voor imbecielen. Zou hij nou werkelijk denken dat het iemand die al tot levenslang is veroordeeld iets zou kunnen schelen of hij nog Fransman is of niet?' Volgens Cohn-Bendit zou het bovendien onrealistisch zijn, want juridisch onhaalbaar omdat het dreigt statenlozen te creëren wat ingaat tegen de internationale wetgeving.
In een ander interview met de Nouvel Observateur haalde hij ook uit naar Bernard Kouchner, de minister van Buitenlandse Zaken, die afkomstig is uit de wereld van de NGO (hij was ooit één van de oprichters van Médecins sans Frontières). 'Stel je Kouchner voor, 15 jaar geleden. Hij stapt voor het eerst in een vliegtuig (...) en ziet de levensomstandigheden van de Roma in Roemenië en Bulgarije. Dan zou hij zeggen: Stop dit, meneer de president, dit kunt u niet doen.'
Cohn Bendit was zeker niet de enige politicus met kritiek. Ook conservatieve politici als de oud-premiers De Villepin en Raffarin bekritiseerden de maatregelen als een ontoelaatbare manier van de president om de aandacht af te wenden van de slechte staat van de economie en om zijn eigen dramatisch gedaalde populariteit op te krikken (hij krijgt nog maar steun van 20% in de polls). Een 'vlek op de Franse vlag', zo noemde De Villepin het. Niettemin schijnt dat onder De Villepin zelf ook al jaarlijks de nodige Roma werden teruggestuurd, al gebeurde dat minder opzichtig.
De huidige regering verschuilt zich erachter dat de uitzettingen volledig legaal zijn. Nadat Roemenië lid werd van de EU hebben de Roma weliswaar geen visum meer nodig om het land in te kunnen, maar ze zijn illegaal als ze na drie maanden nog steeds zonder middelen van bestaan zijn.
Kan zijn. Maar dat er van discriminatie geen sprake zou zijn (zoals Kouchner beweert) is natuurlijk klinkklare onzin. En terugsturen naar Roemenië waar de discriminatie en uitsluiting van de Roma echt niet erger kan, is natuurlijk gewoon onaanvaardbaar. Hopelijk laat de EU het niet bij woorden, en komt er eindelijk actie.
Update zondag: The Jewish Telegraph Agency (JTA) vertelt dat de CRIF (Conseil Représentatif des Institutions Juives de France), het overkoepelend orgaan van de Franse Joodse organisaties, zich stil houdt en in wezen de maatregelen steunt van Sarkozy, die in 2002-4, scherp is opgetreden tegen een golf van anti-Joodse incidenten volgens op de Tweede Intifada in Israel/Palestina. Richards Prasquier, de voorzitter van de CRIF, zei in een interview met JTA het eens te zijn met de uitzetting van Roma die illegaal in Frankrijk zijn, en ook begrip te hebben voor de maatregel om in het buitenland geboren criminelen hun Franse nationaliteit te ontnemen. Wel waarschuwde hij dat opgetreden moet worden tegen vooroordelen jegens Roma met de Franse nationaliteit.
Patrick Klugman, lid van het bestuur van de CRIF en een van de oprichters van JCall, een organisatie die een meer vredelievende houding van Israel wil, is het met deze houding oneens. Hij betreurt het dat de Joodse gemeenschap, die traditioneel gelijkheid in haar vaandel had, nu - terwijl ongeveer heel Frankrijk kritiek op Sarkozy heeft - zich stil houdt.
Ik vrees dat de CRIF geen uitzondering is. In Nederland zag de Joodse gemeenschap er geen probleem in dat tot voor kort een medewerker van het CIDI op de kandidatenlijst van de PVV voor de Tweede Kamerverkiezingen stond (de medewerker, Kortenoeven, is intussen Kamerlid). In de VS gleed de leider van de Anti Defamation League, de Joodse organisatie die zich traditioneel met de bestrijding van antisemitisme bezighoudt, Abe Foxman onlangs uit door zich tegen de bouw van het islamitische Cordoba centrum niet ver van Ground Zero uit te spreken (hij rehabiliteerde zich later ten dele, door zich uit te spreken tegen de deelname van Geert Wilders aan een protestbijeenkomst op 9/11). Het lijken uitingen van een trend: de vroeger altijd voor pluriformiteit, gelijkheid en mensenrechten opkomende Joodse gemeenschap, evolueert, onder invloed van een schier eindeloos Midden-Oostenconflict, naar een rechtsere politiek en een hardere houding ten opzichte van moslims en andere minderheden. Kennelijk geldt daarbij ook de stelregel dat de 'vijanden van mijn vijanden mijn vrienden zijn'.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten