Foute formulering motie wekt verwarring, ondanks kanttekening minister Rosenthal

 Het Nederlandse parlement heeft 'het Joodse karakter' van Israel onderstreept tijdens een zitting die eerder deze maand plaatsvond, in een motie die het beschreef als 'een democratische Joodse staat'.
Dat meldde althans de Jerusalem Post op 14 februari. Correspondent Benjamin Weinthal schreef vanuit zijn standplaats Berlijn dat 113 van de 150 leden van de Tweede Kamer, waaronder ook de PvdA,  een motie hadden ondersteund waarin Israels bestaan als een democratische Joodse staat werd onderstreept en waarin de Europese Unie werd opgeroepen niet een eenzijdig uitgeroepen Palestijnse staat te erkennen. 

Alarmerend nieuws lijkt het. Het gaat om de volgende motie, ingediend door de SGP, de ChristenUnie en het CDA. (Ik was eerder op deze motie geattendeerd door een 'tweet' van Ali Abunimah, maar had besloten om er niet over te schrijven om redenen die ik hieronder uitleg). 

MOTIE VAN HET LID VAN DER STAAIJ C.S.
Voorgesteld 3 februari 2011
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Palestijnse autoriteiten herhaaldelijk hebben aangeduid dat zij serieus overwegen om eenzijdig een Palestijnse staat uit te roepen en dat zij actief erkenning hiervoor zoeken onder landen en internationale fora;
overwegende, dat een duurzame vrede tussen Israël en de Palestijnen niet dichterbij zal worden gebracht door het eenzijdig uitroepen van een Palestijnse staat;
verzoekt de regering te bevorderen dat de Europese Unie zich verzet tegen het eenzijdig uitroepen van een Palestijnse staat en dat zij de Palestijnse leiders oproept om rechtstreekse onderhandelingen met Israël te hervatten, waarbij zij zich inzetten voor een duurzame oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict die recht doet aan de Palestijnse problematiek en de expliciete erkenning van een democratische, joodse staat omvat,
en gaat over tot de orde van de dag.
Van der Staaij
Ormel
Wiegman-van Meppelen Scheppink

Zoals gezegd, ik had na een tweet van Ali Abunimah (van de Electronic Intifada) gelezen te hebben de tekst opgezocht en was geschrokken. Inderdaad wordt in de motie niet alleen een eenzijdig uitgeroepen Palestijnse staat afgewezen (iets waar ik op zich niet op tegen ben, omdat ik niet geloof in een Westbank-go-it-alone onder Abbas en Fayyad die volgens mij niets anders dan een soort collaborerend politiestaatje zou worden). Maar inderdaad, er wordt ook op gewezen dat de Palestijnen het 'democratisch joodse karakter' van Israel zouden moeten erkennen, iets wat zelfs de PA altijd van de hand heeft gewezen omdat a) Israel zelf moet beslissen wat voor karakter het heeft en b) een erkenning van Israels 'joodse democratische karakter' door de Palestijnen een ontkenning van de rechten van de rechten van Palestijnse vluchtelingen en van de Palestijnse minderheid in Israel zou inhouden.

Ik zocht daarom in de Handelingen van de Tweede Kamer op wat hier tijdens het debat over was gezegd. En dat stelde me gerust. Want minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal zei het volgende:  

Rosenthal

 Wij beschouwen de motie van de heer Van der Staaij c.s. op stuk nr. 502 over het eventueel unilateraal uitroepen van een Palestijnse staat in grote trekken als een ondersteuning van het beleid van de regering. Wij hechten er wel aan om de in het dictum vervatte formulering over de erkenning van een democratische Joodse staat aldus te lezen, dat het vooral gaat om de erkenning van de staat Israël. De kwestie van het Joodse karakter is volop in discussie. Ik neem aan dat de heer Van der Staaij dat ook onderkent en dat hij de uitleg die de regering aan deze motie geeft tot de zijne maakt. Ik neem aan dat ik ervan mag uitgaan dat, voor zover het hier zaken betreft die de Israëlische kant aangaan, ik de desbetreffende onderdelen van de motie ook kan zien als een oproep aan de Israëlische regering. Als de motie zo gelezen mag worden, wil de regering haar wel als ondersteuning van haar beleid zien.
De voorzitter:
Mijnheer Van der Staaij, kunt u instemmen met deze interpretatie van uw motie?
De heer Van der Staaij (SGP):
Ik ben het met de minister eens dat er ook verplichtingen aan de kant van de Israëliërs liggen en dat je het altijd in het kader van een totaalbeleid moet zien. Deze motie is echter een reactie op het mogelijk eenzijdig uitroepen van een Palestijnse staat door de Palestijnse autoriteiten. Het was niet mijn bedoeling om diep te treden in allerlei disputen over het Joodse karakter van de staat Israël. Ik weet dat daar aparte discussies over lopen, maar het gaat hier wel om de erkenning van de staat Israël.

Kortom: Minister Rosenthal zei dat hij de motie zo zou uitleggen dat het alleen ging om de erkenning van Israel en niet om de erkenning van Israel als democratische joodse staat, en indiener Van der Staaij (SGP) legde zich daar bij neer. In het Nederlands parlementair recht, zo herinner ik me nog van de collegebanken, is het zo dat bij het uitleggen van wetten ook memories van toelichting en debatten worden betrokken. En bij het uitleggen van moties weegt eveneens de parlementaire behandeling mee. Met andere woorden, door wat Rosenthal over de formulering van de motie had opgemerkt, had hij de 'joodse democratische' angel uit de motie getrokken, misschien wel omdat een ijverige ambtenaar van zijn ministerie hem op het controversiële karakter van de formulering had gewezen.
Einde verhaal, dacht ik.

Totdat briefschrijfster Heleen (zie hieronder) me erop wees dat de Jerusalem Post alsnog een dik verhaal aan de gebeurtenis wijdde, waarin werd opgemerkt dat het Nederlands parlement het joodse en democratische karakter van Israel had onderstreept. En om zijn blijdschap daarover tot uiting te brengen ging de JP zelfs zover dat het de altijd overijverige en nimmer door enige kennis van zaken gehinderde ex-Nederlandse kolonist Yochanan Visser van het treurige rechtse clubje 'Missing Peace' aan het woord liet om te verklaren dat dit een teken was dat de Nederlanders eindelijk begonnen te beseffen wat de kern is van het conflict.

“This is another sign that the Dutch finally begin to understand what is at the core of the Arab Israeli conflict,” Yochanan Visser, an expert on Dutch- Israeli relations, told The Jerusalem Post by e-mail on Sunday.“This motion is encouraging and should be translated in a different policy towards the peace negotiations,” he wrote. “If the Dutch government understands that peace can only come after the Palestinians (and the Arab world in general) finally recognize Israel as a Jewish state, it should start working to make EU funding of the PA conditional on this recognition,”

Zoals ongeveer altijd had het ultra-rechtse orakel Visser het dus ook dit keer bij het verkeerde eind. Net als de Jerusalem Post. Waarvan acte. Maar al met al zou de les van dit verhaal wel moeten zijn dat partijen  als de PvdA  maar beter kunnen eisen dat de tekst van moties als deze maar eerst veranderd wordt voor zij vóór stemmen en dat ook het departement van Buitenlandse Zaken, c.q., de minister er goed aan zouden doen dit soort formuleringen niet te laten passeren om geen misverstanden te wekken. Want zo voelde ik me dus alsnog geroepen om uitleg te geven op dit blog. Al was het alleen maar om te vermijden dat ongeïnformeerde domoren à la Visser met dit soort dingen op de loop gaan.