Voorlopig nog geen straat in Jeruzalem genoemd naar Yeshayahu Leibowitz

Een nieuwe aflevering in de tragikomische verhouding van de Staat Israel met één van zijn meest prominente critici: de filosoof en wetenschapper Yeshayahu Leibowitz. Leibowitz is altrijd een omstreden figuur geweest.  In 1993 werd hem de Israel Prize toegekend, Israels hoogste onderscheiding op het gebied van wetenschap en cultuur. Er ontstond echter grote commotie, toen hij voor de prijs zou worden uitgereikt, in een interview scherpe kritiek leverde op het optreden van het Israelische leger en daarbij sprak van 'Judeo-nazi's'. De toenmalige premier Yitzhak Rabin dreigde weg te blijven van de ceremonie en de commissie van de prijs vergaderde over de vraag  of de beslissing hem de prijs toe te kennen niet moest worden herzien. Leibowitz hield daarop de eer aan zichzelf zag af van de prijs.

Leibowitz

In 2011 kreeg Leibowitz, 17 jaar na zijn dood, alsnog een soort eerherstel doordat in de plaats Herzliya een straat naar hem werd genoemd. Maar deze week is dat in Jeruzalem niet gelukt,. Burgemeester Nir Barkat trok een voorstel daartoe donderdag in, nadat bleek dat er waarschijnlijk geen meerderheid in de gemeenteraad zou zijn. Niet alleen Likud, maar ook Shas en United Torta Judaism waren tegen. Leibowitz had Shas opperrabbijn Ovadia Yosef namelijk een keer een 'stomme gek' genoemd en van rabbijn Auerbach van the United Tora mensen had hij gezegd dat die 'nergens iets van begreep'. 

Leibowitz 1903-1994, geboren in Riga, was scheikundige en filosoof. Hij studeerde beide vakken in Berlijn en rondde dat af met een studie biochemie in Bazel, voor hij in 1935 naar Palestina emigreerde. Daar kreeg hij een post aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Zijn grote faam verwierf hij echter doordat hij zich, als strikt orthodoxe Jood, ontpopte tot een belangrijk onafhankelijk denker. Zo was hij een van de eerste orthodoxze joden die begrip toonde voor homoselsualiteit. Hij schreef meer dan tien boeken, de meeste over over religie, een boek dat echter specifiek gaat over de verhouding geloof en staat, is een collectie essays 'Judaism, Human Values and the Jewish State'.
Leibowitz was een absoluut voorstander van de scheiding van religie en staat (iets wat in Israel een omstreden zaak is) en was totaal niet onder de indruk van plaatsen die historisch gezien Joods zouden zijn geweest. Het belangrijkste voorbeeld was de Westelijke Muur (de Tempelmuur) in Jeruzalem. Leibowitz stelde dat het jodendom niet gaat over het aanbidden van stenen en noemde de muur spottend de 'Discotel', een samenvatting van Discotheek en Kotel, het Hebreeuwse woord voor Muur. In 1967 was Leibowitz de eerste die waarschuwde voor het behouden van de in de Juni-oorlog van dat jaar veroverde gebieden (de Westoever en Gaza) onder het motto dat een bezetting de bezetter moreel corrumpeert.