Israel-gelovigen en de ''onschuld van Ariël Sharon''

 Sharon is dood en begraven en nu is hij een held. Weliswaar nog wel een ''omstreden''  held, maar niettemin  een held. De lijst van oorlogsmisdaden werd weggeretoucheerd door de mensen die hem hielpen begraven en door de media. Hij had immers altijd gestreden voor een krachtig Israel. Hij was daarbij tot het uiterste gegaan en misschien had hij wel meer gedaan voor de vrede als hij niet door een hersenbloeding was geveld. Het was een travestie, het was onsmakelijk, het getuigde wat de pers betreft van serviliteit en een gebrek aan kennis en ruggengraat en het was een klap in het gezicht van Sharons slachtoffers. Maar het valt in het niet bij de groep van mensen die domweg ontkennen dat hij de dingen deed die hij heeft gedaan, zoals bijvoorbeeld op de site De Dagelijkse Standaard.

Ik zou er geen aandacht aan hebben besteed als het niet een trend was. Anja Meulenbelt introduceerde een aantal jaren terug het begrip ''paradigmastrijd''. Daarbij doelde ze erop dat verschillende groepen mensen naar het Israelisch-Palestijnse conflict kijken met al van tevoren vaststaande ideeën (paradigma's), die ieders keuze van argumenten bepalen. Het verklaarde waarom debatten over het onderwerp meestal ontaardden in loopgravenoorlogen. Ik vond dat destijds een verhelderende uitleg. Maar intussen heb ik het het idee dat de term paradigmastrijd de lading al niet meer dekt. Er is - als gevolg van de snel toenemende verrechtsing zowel in Israel als hier in Europa - langzamerhand sprake van een nog veel scherpere tweedeling. Een groeiende groep mensen aan de rechterkant van het politieke spectrum gaat niet langer alleen selectief om met de keuze van feiten, maar fabriceert ze desnoods zelf en is volledig ongevoelig en doof voor alles wat in een andere richting zou kunnen wijzen. Die groep klampt zich vast aan de canon vane eigen fabrikaat met een onwrikbaarheid die geen gereformeerde ouderling kan overtreffen. Zij staat ook meteen klaar om diegenen die het wagen een andere mening te hebben uit te maken voor leugenaar en antisemiet.
Hoe de meningsvorming in die kringen van rechtse gelovigen gaat, konden we dezer dagen dus zien op de site van DDS.  In een tijdsbestek van twee dagen werden daar niet minder dan vier stukjes aan Sharon gewijd waarin  hij niet minder dan brandschoon werd verklaard.
Ik citeer er twee:
Awi Cohen van Likoed Nederland schreef op 12 januari een stukje  onder de kop "Sharon overleden -  de leugens vliegen in het rond'' waarin hij inging tegen drie zaken die over Sharon werden gezegd: 1) Sharon was de bedenker van het veiligheidshek, 2) Sharon zou aangestuurd hebben op een bloedbad in Sabra en Shatila en 3) het bezoek van Sharon aan de Tempelberg zou het het begin van de Tweede Intifada hebben veroorzaakt.
Wat het eerste betreft had Cohen een punt. Het plan om een ''Muur'' dwars door de bezette Westoever te bouwen was al van oudere datum, maar Sharon paste het in in zijn 'terugtrekkingsplan'' van 2003, herzag het tracé en ging de Muur versneld afbouwen.
Wat Sabra en Shatila betreft schreef Cohen: Het zijn christelijk-Arabische milities geweest die vele honderden burgers hebben afgeslacht in Sabra en Shatila. Bij die slachting heeft geen enkele Israëlische soldaat zelfs maar een Palestijn gedood. De christenen gingen zo te keer in deze kampen omdat de Palestijnen een aantal weken daarvoor honderden christenen met bijlen en messen hadden afgemaakt, in de christelijke stad Damour.
De vraag is of het Israëlische leger op dat moment wel verantwoordelijk was voor de veiligheid van de burgers van Sabra en Shatila en of het dan de gebeurtenissen wel had kunnen voorkomen. Bovendien was er sprake van een oorlogssituatie, waarin beslissingen over leven en dood onder grote druk en met heel moeilijke afwegingen tot stand komen.
Het is de moeite waard Cohens opmerkingen over het niet verantwoordelijk zijn van de Israelische militairen voor de moordpartij in Sabra en Shatila, te vergelijken met wat Tom Friedman van de New York Times,  destijds correspondent in Beirut, schreef op 26 september 1982:   
''First, the Christian militiamen entered the camp with the full knowledge of the Israeli Army, which provided them with at least some of their arms and provisions and assisted them with flares during nighttime operations.

Second, the Israelis had to have known that there was deep and pervasive fear of the Christian militiamen among the Palestinian residents of the camps, because of past atrocities committed by the Christians and Palestinians on each other during the Lebanese civil war.

Third, the Israeli Army began to learn on the evening of Thursday, Sept. 16, (dus al op de avond dat de militie de kampen binnenging, AbuP.)  that civilians were being killed in Shatila, since from the moment these armed men entered the camps they began murdering people at random and those who fled told the Israelis what was happening.

By Friday morning, there was enough evidence of untoward acts by the militiamen that the senior Israeli commander in Lebanon ordered their operations halted, according to the Israeli Government. Yet, according to Defense Minister Ariel Sharon, the militiamen doing the killing were told by the Israelis they could stay inside the camps until Saturday morning, and the murders continued until they left.''

Tot zover de verantwoordelijkheid van de Israeli's en hun opperste commandant, minister van Defensie Ariel Sharon. Er is trouwens, op grond van kranten- en ooggetuigenverslagen uit die tijd, nog een heleboel aan toe te voegen. Israel trok West-Beirut binnen als reactie op de dood van Bashir Gemayel, de leider van de christelijke Falange milities en bondgenoot van de Israeli's, die in zijn hoofdkwartier was opgeblazen. Twee weken daarvoor was hij onder dreiging van Israelische tanks door het Libanese parlement tot president gekozen. Niemand had om de invasie gevraagd en er was ook geen enkele rechtvaardiging voor. Sterker: het gebeurde in strijd met een bestand dat de Amerikaanse bemiddelaar Philip Habib was overeengekomen, waarbij ook een aftocht was geregeld van de strijders van de PLO. Het binnentrekken van de stad en het loslaten van de falangistische militie op de Palestijnse kampen was een flagrante schending van dat bestand en tevens een inbreuk op expliciete garanties die de Amerikanen  hadden gegeven aan PLO-leider Arafat, dat de kampen, die na de aftocht van de PLO-strijders onbeschermd achterbleven en alleen nog vrouwen, kinderen en ouden van dagen herbergden, geen gevaar zouden lopen. Uiteraard waren uitsluitend en alleen de Israeli's verantwoordelijk voor deze situatie. En het is niet moeilijk te raden wie voor de bestandsschendingen en voor het inzetten van de falangisten het bevel had gegeven. 
Ook Cohens opmerking 'dat geen enkele  Israelische soldaat zelfs maar een Palestijn heeft gedood'  is overigens op zijn best discutabel. De kampen Sabra en Shatila waren tijdens de ''schoonmaakactie'' omring door Israelische tanks, die bij het begin van de actie enkele granaten op de kampen hebben afgeschoten. Daarbij zijn tientallen mensen gewond geraakt en mogelijk ook doden gevallen. Verder melden  zowel Robert Fisk in een artikel dat hij later schreef in Counterpunch, als de Israelische journalist van Le Monde diplomatique, Amnon Kapéliouk, die kort na de slachting het boekje ''Sabra et Chatila, enquête sur un massacre'' schreef, dat tijdens de actie in de kampen ook een onbekend aantal mannen is afgevoerd naar de (toen nog bestaande) renbaan van Beirut. Daar werden zij overgedragen aan de Israeli's. Van hen is later nooit meer iets vernomen of teruggevonden.
Ook nog even iets over wat Cohen zegt over Damour: de slachting van christenen door Palestijnen (een reactie op een eerdere slachtpartij in de wijk Karantina van Beirut op Palestijnen door de falangisten) was niet enkele weken eerder, maar zes jaar eerder, namelijk in 1976. Dat Cohen die slachtpartij situeert in een periode dat de Israeli's drie Palestijse kampen vernielden en de Palestijnen opjoegen naar Beirut, zegt mogelijk iets over zijn deskundigheid.    
Tot slot Cohens derde en laatste bewering. Daarover kunnen we kort zijn. Hij schrijft dat niet Sharons uitstapje naar de Tempelberg de Tweede Intifada ontketende, maar dat Arafat die opstand al lang daarvoor had voorbereid. Hij verwijst daarbij onder meer naar ''het officiële rapport van de internationale Mitchell Commissie''. Dit rapport zegt daar echter niets over. Behalve dan de opmerking dat de Israelische regering meende dat Arafat allang plannen had.

En dan het tweede stuk. Dat is van ene Rob Kern en heet 'Sabra en Chatila: wat gebeurde er nu echt?' Het begint zo: 

Op 14 september 1982 werd de zojuist gekozen christelijke president van Libanon, Bashir Gemayel, vermoord door een Palestijnse bom. Hierdoor ontstond een machtsvacuüm en Israel zag zich genoodzaakt West-Beiroet in te trekken. Tijdens de opmars op 14 en 15 september werd het Israelische leger vanuit de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Chatila beschoten door PLO-strijders, die zich verborgen hielden tussen de burgers in deze kampen.

Over de 'noodzaak'om West-Beirut binnen te trekken schreef ik al. Iets anders is de vermelding dat Beshir Gemayel opgeblazen zou zijn door een 'Palestijnse bom'' en dat PLO-strijders die zich verborgen hadden in de kampen op Israeli's zouden hebben geschoten. Wat de bom betreft, daarvoor werd indertijd een sympathisant van de Syrische Sociale Nationale Partij opgepakt, de sporen wezen in de richting van de Syrische geheime dienst. Wat betreft doden en gewonden onder de Israeli's door beschietingen vanuit de kampen nadat de PLO-strijders daar al waren vertrokken, daarover hoor ik hier voor het eerst. Ik weet niet uit welke bron dit komt, maar noch Kapeliouk (die alle Israelische kranten doorspitte en in Beirut uitgebreid met overlevenden en ooggetuigen sprak), noch Friedman, noch Fisk, noch een van de talloze andere verslagen die ik in de loop van de jaren heb gelezen, maakt hier melding van.

Nog een fragment van Kern:

De kampen werden omsingeld door de Falangisten en de IDF. Honderdvijftig falangistische strijders gingen onder leiding van hun commandant Eli Hobeika, die overigens de actie van buitenaf coördineerde, op 16 september 1982 om 18.00 uur de kampen binnen. Zij bleven daar tot 18 september in de middag. Tijdens hun verblijf daar pleegden zij de verschrikkelijke massamoorden op honderden burgers. Toen een Israelische verbindingsofficier twee gesprekken opving die duidden op slachtingen op de burgerbevolking en zijn superieuren inlichtte, werd de actie onder druk van de Israeli's beëindigd. 

De kampen werden omringd door de Israeli's, niet door de Falangisten, zo kunnen we uit alle bronnen opmaken. Kapeliouk vermeldt dat Hobeika, die een deel van zijn familie verloor tijdens de moordpartij in Damour van 1967, wel degelijk zelf in de kampen aanwezig was. Het verhaal van een Israelische verbindingsofficier die gesprekken opving en zijn superieuren inlichtte, waarna de actie zou zijn beëindigd, is onjuist. Kapeliouk verhaalt (pag. 75) hoe Ron Yishai, de correspondent van de Israelische tv, tijdens een nieuwsjaarviering op vrijdagavond 17 september (de moordpartij viel samen met het joodse nieuwjaarsfeest  Rosh Hashana) officieren van een tankbataljon hoort praten over executies die ze hebben gezien. Hij hoort ze uit en besluit de minister van Defensie te bellen. Sharon hoort hem aan, bedankt hem en wenst hem Gelukkig Nieuwjaar. De actie bleef daarna doorgaan tot zaterdagmiddag. 

Uit het stukje dat ik hierboven citeerde van Friedman blijkt trouwens al dat de Israeli's al op donderdagavond 16 september zagen wat er gebeurde. Dat kan ook niet anders. Ikzelf stond maandagmiddag 20 september op één van hun inmiddels ontruimde uitkijkposten (bij de ambassade van Kuweit) en kon vanaf die plek op een afstand van nog geen 200 meter duidelijk de lijken zien van enkele tientallen mensen, plus drie of vier dode paarden, een dode hond en een flink aantal dode kippen. De Israeli's, die de actie de hele nacht bijlichtten met lichtkogels, hebben dat natuurlijk ook gezien. Ze hadden de executies ook aan hun superieuren gerapporteerd, zo lezen we bij Kapéliouk. Maar ze kregen steeds te horen dat het erbij hoorde en dat het in orde was. Zelfs gaven de Israeli's de falangisten die dag ook nog een bulldozer, waarmee ze huizen begonnen te verwoesten, waarmee een onbekend aantal Palestijnen (veelal levend) onder het puin verdween. En nog wat: bij de Israelische versperringen rond het kamp kwamen meerdere malen mensen radeloos om hulp vragen, maar die werden steeds teruggestuurd, hun dood tegemoet. Kapéliouk wijt de achteloosheid waarmee dit alles gebeurde voor een deel aan de demonisering waaraan de Israelische pers zich ook al in 1982 schuldig maakte. De Palestijnen werden ook toen al stelselmatig aangeduid als ''terroristen'' en de Israelische premier Menachem Begin noemde hen zelfs een keer 'beesten op twee benen'.  

Het feit dat Kern dit allemaal niet vermeldt, heeft te maken met het feit dat hij zich vrijwel uitsluitend baseert op de verslagen van de Israelische commissie die de zaak naderhand onderzocht, plus uitspraken van Sharon zelf, van premier Begin en van de Israelische opperbevelhebber Rafael Eitan. De uitslag van het Israelische onderzoek vat hij vervolgens als volgt samen: 

De directe verantwoordelijkheid berust bij de Falangisten en er waren geen soldaten van de IDF op enige wijze betrokken bij de moorden. Het besluit van de IDF om de Falangisten in te zetten tegen de PLO-strijders in de kampen was ingegeven om de levens van Israelische soldaten te sparen. Niettemin vond de commissie dat de IDF indirecte verantwoordelijkheid droeg en de commissie motiveerde dat zo: "Er waren geen speciale gaven nodig om te beseffen dat de situatie in Libanon na de moord op de christelijke president Bashir Gemayel grondig veranderd was en dat het gevaarlijk was om falangistische strijdgroepen in de Palestijnse kampen in te zetten." Om die reden vond de commissie Kahan dat minister van Defensie Sharon moest aftreden evenals het hoofd van de militaire inlichtingendienst. Tenslotte werd premier Begin nalatigheid verweten. 

En Kern voegt er nog aan toe:        

Hoewel de mening van de commissieleden over de indirecte verantwoordelijkheid van de IDF en Israel zelf nog steeds omstreden is, mogen wij de commissie Kahan dankbaar zijn voor haar uitgebreide en minutieuze reconstructie van het drama in Sabra en Chatila.

Dankbaarheid jegens de Commissie Kahan is inderdaad op zijn plaats. Maar dan wel dankbaarheid van de Israeli's die bij de moordpartij waren betrokken en niet van de slachtoffers. De commissie heeft nooit één Palestijn of Libanees verhoord en is zelfs niet eens naar de plaats van de moorden afgereisd. Haar diepgaande onderzoek was dan ook vermoedelijk nooit opgezet als een poging tot waarheidsbevinding. Dat onderzoek kan in het licht van wat ik hierboven schreef en citeerde ook niet zo worden gezien. Voor de site DDS is het echter allemaal heel overtuigend. Awi Cohen en Rob Kern hebben duidelijk gemaakt dat Sharon '' niets met de moorden te maken had'',  heet het in een posting. Ware gelovigen hebben immers geen bewijzen nodig, de woorden van hun voorgangers zijn voor hen genoeg. Voor de cliënten van Rob Kern, van huis uit psychotherapeut zoals zijn byline luidt, mag ik hopen dat hij bij de uitoefening van zijn echte vak iets grondiger te werk gaat dan wat hij hier laat zien.