Het moment nadert dat John Kerry zijn ontwerp raamwerk voor een regeling van het Israelisch-Palestijnse conflict bekend gaat maken en de spanning stijgt. De afgelopen week, of weken, werd steeds meer duidelijk over wat Kerry´s - niet bindende - voorstellen gaan behelzen. Daaruit konden al de onderdelen worden afgeleid, die Thom Friedman van de New York Times woensdag in zijn column bevestigde. Er zal sprake zijn van behoud van grote nederzettingenblokken door Israel, gecompenseerd (?) door zogenoemde ´´landswaps´´, stukken Israelische grond die in ruil naar de Palestijnen gaan; een geleidelijke of gefaseerde terugtrekking van de Israeli´s, en een blijvende aanwezigheid van (vermoedelijk internationale) militairen in de Jordaanvallei.De Palestijnen zullen daarnaast akkoord moeten gaan met erkennen van Israel als ´´staat van de Joden´´, er zal geen sprake zijn van een Recht op Terugkeer van de Palestijnen (althans geen terugkeer naar Israel binnen de groene lijn). En Jeruzalem wordt de hoofdstad van twee staten, volgens Friedman. (Over dit laatste heb ik overigens grote twijfels. Voor zover ik had begrepen zou de Palestijnse hoofdstad naar een voorstadje van Jeruzalem kunnen verhuizen, zoals Abu Dis, wat nu niet echt precies hetzelfde is als Friedman´s formulering van ´Jeruzalem als hoofdstad van twee staten´. Maar we zullen zien).
Voor wie de uitgangspunten van de twee partijen weet, is duidelijk dat de Palestijnen de partij zijn die de meeste veren zullen moeten laten. Dat was ook te verwachten, gezien de machtsverhoudingen in de wereld en het standpunt van achtereenvolgende Amerikaanse regeringen. De Palestijnen hebben zich altijd op het standpunt gesteld dat er een erkenning van het Palestijnse Recht op Terugkeer moet komen en een daaraan gekoppelde regeling (beperkte terugkeer en compensatie). Verder zijn ze steeds vanuit gegaan dat het feit dat zij genoegen nemen met een gedeeld Jeruzalem en 22% van het oorspronkelijke Palestina (een oplossing die de zogenoemde groene lijn volgt, de bestandslijn van 1967) van hun kant al een geweldig compromis is. Maar als Israel het over compromissen heeft gaat dat echter juist over een verdeling van het gebied over de groene lijn, dus een verdeling van die overgebleven, bezette 22%.
Israel is natuurlijk altijd de sterkste partij en Israel is aan de winnende hand. Niks akkoord op basis van de groene lijn, niks erkenning van het Recht op Terugkeer in Kerry´s plannen. Daarbij komt nog bij dat Kerry het onmogelijke aan de Palestijnen gaat vragen. Namelijk erkenning van Israel als staat van de Joden. Wat zou neerkomen op verraad, door de PA, van de positie van de Israelische Palestijnen. En ook gaat hij dus waarschijnlijk nog eens een vertraagde terugtrekking van de Israeli´s voorstellen. (Alsof de Oslo-Akkoorden die uiterlijk in 1999 tot een oplossing hadden moeten leiden al niet genoeg vertraagde en gefaseerde terugtrekkingen had voorgesteld).
Toch zijn het de Palestijnen die zich nog het meest ontspannen opstellen. Abbas heeft een paar ´no go´s´ genoemd, (geen erkenning van Israel als staat van de Joden, zonder Jeruzalem geen akkoord, en geen langdurige aanwezigheid van Israel in de Jordaanvallei). Maar ondertussen bleek uit een gisteren gepubliceerd interview dat hij toch wel akkoord kan gaan met een geleidelijke terugtrekking in bijvoorbeeld drie jaar.
Aan Israelische kant zijn de zenuwen kennelijk minder in bedwang. Daar buitelen premier Netanyahu en minister Naftali Bennett over elkaar heen over een uitlating van Netanyahu dat hij geen nederzettingen gaat ontruimen, wat werd uitgelegd als een hint dat die nederzettingen daar wel konden blijven onder een Palestijns bestuur. Bennett noemde dat ´´ethisch knoeiwerk´´ en hij voegde eraan toe dat iedereen die vond dat Joden in het land van Israel onder Palestijnse heerschappij konden leven de Israelische aanwezigheid in tel Aviv in de waagschaal´´ stelde. Waarop Netanyahu in woede ontstak omdat Bennett niet had begrepen dat hij, Netanyahu, de uitlating over nederzettingen die konden blijven onder Palestijns bestuur, had bedoeld als een ´´val´´ voor Mahmoud Abbas. Hij eiste excuses van Bennett (te maken voor zondag 2 februari) omdat anders diens post in het kabinet ter discussie staat.
Bennett maakte excuses later woensdag, maar zijn bureau corrigeerde dat later weer. Het was niet de bedoeling geweest de premier te kwetsen, hette het toen, maar Bennet nam niets terug van wat hij had gezegd ´´over een belangrijke zaak´´)
Op de valkuil van de nederzettingen die zouden kunnen blijven had de PA overigens een passend antwoord. Netanyahu had waarschijnlijk gehoopt dat er een soort antwoord was gekomen als dat ´´alle Joden dienden te verdwijnen´´, waarop hij dan de PA van antisemitisme had kunnen beschuldigen. Maar in plaats daarvan, verklaarde Hanan Ashrawi, lid van het PLO-bestuur, in een afgewogen reactie dat ''iedereen, Jood, Christen, of Boedhist, het recht heeft om het Palestijnse staatsburgerschap aan te vragen, aangezien “onze grondwet discriminatie verbiedt op basis van ras of etniciteit.” Ze voegde er aan toe dat de Palestijnen echter ´´geen exterritoriale enclaves zullen tolereren waarvan de inwoners het Israelische staatsburgerschap behouden´´. De PA had ook geen moeite met Joden op zijn grondgebied, aldus Ashrawi, waaronder eventueel ook in een internationale veiligheidstroepen.
Die valstrik ging dus niet door. Het was overigens al de derde die Netanyahu voor de Palestijnen had gespannen. De eerdere waren de eis dat Israel nog tien jaar in de Vallei van de Jordaan moet kunnen blijven (en eventueel land van te ontruimen nederzettingen nog een tijd van de Palestijnen wil leasen), en de eis van de erkenning van Israel als ´´staat van de Joden´´, een eis die nooit eerder is gesteld, niet in 1993 bij de ondertekening van Oslo, en evenmin bij de sluiting van de vredesakkoorden met Egypte en Jordanië. Net als het verhaal van de nederzettingen die ook na een ontruiming van de Westoever zouden moeten kunnen blijven, leken het vooral pogingen om een akkoord te verhinderen dat de Israelische regeringscoalitie uit elkaar zou spelen, en de Zwarte Piet voor het mislukken bij de Palestijnen te leggen.
Wat nu de komende dagen en weken gaat volgen is waarschijnlijk vooral een schaakspel waarbij beide partijen zoveel mogelijk zullen pogen de onvermijdelijke mislukking aan de ander te wijten. De kans dat er iets uitkomt lijkt namelijk zo goed als uitgesloten. Netanyahu is niet bereid noch in staat de nederzettingen op te geven, en Abbas kan niet Jeruzalem, of het Recht op Terugkeer weggeven, of akkoord gaan met Israel als ´´Joodse staat´´
Geen opmerkingen:
Een reactie posten