Joden tegen ''dreigende boycot'' - een verwarrende avond

De Joodse gemeenschap belegde donderdagavond een bijeenkomst in het gebouw van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam over ''de dreigende boycot van Israel''. Opeenvolgende besluiten van de bedrijven Royal HasKoning en het waterbedrijf Vitens om overeenkomsten met Israelische bedrijven op te zeggen en het jongste besluit van pensioenverzekeraar PGGM om investeringen in Israelische banken terug trekken hebben onrust gewekt. Een paar honderd mensen bogen zich, op uitnodiging van het Verbond voor Progressief Jodendom, de Federatie Nederlandse Zionisten (FNZ) en het CIDI over de vraag of er nu een boycot van Israel dreigt.
Het werd een verwarrende avond. Ron van der Wieken van het Verbond voor Progressief Jodendom (vroeger: Liberaal Joodse Gemeente) vertelde dat we de oorsprong van de boycot bij Israels vijanden in de Arabische wereld moesten zoeken (bestond er immers niet al heel lang een Arabische boycot van Israel?), en dat in Nederland mensen als Van Agt zich ermee bezighouden, die ''destijds Molukkers liet doodschieten in hun slaapzakken zodat we weten wat we van die kant kunnen verwachten''. Ook zei hij dat de bezette gebieden volgens gerenommeerde juristen helemaal niet bezet zijn, maar op zijn hoogst ''betwist''. Er was dus geen reden waarom daar geen nederzettingen zouden zijn, al was het natuurlijk zeer te betreuren dat sommige fanatieke kolonisten soms gewelddadig optraden tegen Palestijnen.
Wat hij zei vertoonde grote overeenkomsten met de standpunten van de Likud-partij. En wie zich afvraagt of dat toeval was, kan ik verzekeren van het tegendeel.Van der Wieken is daar namelijk lid van (n.b. zie de discussie/ruzie hieronder in de commentaren) .
De oud-journalist Hans Knoop bracht  in stelling dat de maatregelen tegen Israel selectief zijn. Immers China bezet Tibet en in Chinese bedrijven wordt wèl geïnvesteerd. Maar vervolgens vertelde hij - tot verrassing van velen en woede van sommigen - dat de hele wereld ervan overtuigd is dat de Westoever bezet is en dat de nederzettingen illegaal zijn. Hij (Knoop) was het daar weliswaar niet mee eens, maar er was zelfs een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof dat dit bevestigde en het was maar beter daar rekening mee te houden. De aanwezigen moesten begrijpen dat PGGM zijn investeringen moest bewaken. Knoop voorspelde dat die nederzettingen in het kader van een akkoord ook vroeg of laat zullen verdwijnen en met de grond gelijk zullen worden gemaakt, zoals dat ook in de Gaza-strook is gebeurd. Dat zou een gigantische  kapitaalvernietiging zijn, en dan zouden ook PGGMs geïnvesteerde miljoenen in het niets oplossen. Het kon PGGM niet verweten worden dat het daar rekening mee hield, hield hij de aanwezigen voor. 
 Deze visie had de verdienste dat zij volstrekt origineel was. Jammer genoeg vroeg niemand aan Knoop hoe hij aan de zekerheid kwam dat de nederzettingen ooit zullen verdwijnen.
Daarna kwam er een meisje van de Israelische organisatie NGO-Monitor uitleggen dat het hele idee van BDS (Boycot, Divestment, Sanctions) wordt gedreven door NGO's als Amnesty Iinternational, Human Rights Watch, ICCO, Cordaid, Kerk in Actie, Oxfam en andere in Europa werkzame vergelijkbare organisaties. Deze NGO's verspreiden ''anti-Israelische propaganda'' en lobbyen bij firma's. Ze doen dat met financiële steun van overheden. NGO-Monitor is opgericht om die geldstromen aan het licht te brengen. En zo mogelijk te zorgen dat deze organisaties niet meer op ''Palestijnse propaganda gebaseerde verhalen'' over de mensenrechtensituatie in de ''betwiste'' gebieden verspreiden.
Vervolgens was het de beurt aan Esther Voet van het CIDI. Ook zij wees erop dat acties als van HasKoning, Vitens en PGGM selectief zijn. Behalve Tibet wees ze ook naar de West-Sahara, die al heel lang bezet wordt door Marokko 1). Voet was overigens de enige spreker die zich afvroeg of er meer te verwachten is, of er een ruimere boycot dreigt. Haar antwoord was: ja, die dreiging is er, met name omdat bijna alle bedrijven in Israel wel op de een of andere manier banden hebben met de nederzettingen of er zaken mee doen. En dat geldt zeker als ook Oost-Jeruzalem in het verhaal wordt betrokken. Maar het CIDI had daar wel een antwoord op, zei ze. Het  wil gaan lobbyen bij dezelfde firma's die door diverse NGO's worden benaderd om te desinvesteren. De aanwezigen konden hun naam op een lijst zetten om daaraan mee te werken, opdat deze firma's dan als tegenwicht  de ''juiste informatie'' zouden krijgen.

Het vreemde aan zo'n avond is wel dat niemand zich lijkt af te vragen wat die ''juiste informatie'' dan wel is. Je zou de de indruk kunnen krijgen dat alle aanwezigen dat weten en dus eigenlijk gewoon allemaal vóór de nederzettingen zijn. Maar dat is, zo blijkt uit wat rondvragen, toch iets te kort door de bocht. Iedereen is heel erg tegen een boycot, waarbij de kleine Joodse gemeenschap weer apart gezet wordt, zoals sommigen menen. Maar met uitzondering van diehards als de onvermijdelijke Christenen voor Israel (ook in de zaal aanwezig) en wat gestaalde Likud-aanhangers, zijn de meesten niet zo over de nederzettingen.te spreken. Wat op zo'n avond echter vooral opvalt is de onvoorstelbare onwetendheid die sprekers zowel als toehoorders ten toon spreiden over de ware situatie op de Westoever. Hans Knoop meldde bijvoorbeeld  dat het Israelische hooggerechtshof de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over de nederzettingen ''respecteert''. Waarbij hij er dus aan voorbijging dat het Israelische hooggerechtshof er helemaal geen moeite mee heeft dat Israel Oost-Jeruzalem in strijd met het internationale recht heeft geannexeerd, dat het hooggerechtshof de Israelische nederzettingen (met uitzondering van een paar zogenoemde ''outposts'') als legaal ziet (hoewel ze onder het internationale recht allemaal even illegaal zijn) en dat het Israelische hooggerechtshof expliciet de uitspraak van het Internationale Hof uit 2004 over de illegaliteit van het tracé van wat Israel het ''Afscheidingshek'' noemt nu juist van de hand heeft gewezen.
 Anderen vertelden dat de Palestijnen van de nederzettingen profiteren. Die verschaffen namelijk  werk - maar daarbij werd weggelaten dat veel van die arbeiders vroeger boer waren en nu noodgedwongen soms werken in dezelfde nederzetting die hun land heeft ingepikt. Weer anderen merkten op dat Israel de Palestijnen toch maar van water en elektriciteit voorziet - waarbij niet wordt verteld dat Israel lang geleden al alle Palestijnse elektriciteitsbedrijven en watervoorzieningen, inclusief bronnen, heeft genaast. Ook is het verbazend dat iedereen de verhalen blijkt te slikken van NGO-Monitor dat al die NGO's van Amnesty International tot Oxfam ''Palestijnse propaganda'' verspreiden. Wie zouden we dàn moeten geloven over de mensenrechtensituatie in de bezette gebieden, vraag je je af. Zouden we alleen moeten afgaan op wat de Israelische regering ons daarover wil laten weten?

Je zou willen dat de Joodse gemeenschap zich wat meer druk zou maken over dat soort vragen, en zich vervolgens zou afvragen of desinvesteringen en boycots na 46 jaar bezetting echt zomaar uit de lucht komen vallen. Misschien zouden ze eens moeten lezen wat columnist Ilja Leonard Pfeijffer in NRC-Next schreef naar aanleiding van het besluit van waterbedrijf Vitens om de samenwerking op te zeggen met het Israelische Mekorot. Verwijzend naar wat NRC correspondente Leonie van Nierop over de watersituatie op de Westoever had gemeld, merkte Pfeiffer op: 
 Kort samengevat ging het erover dat dat Nederlandse bedrijf wilde samenwerken met het Israëlische staatsbedrijf voor drinkwatervoorziening, maar daarvan heeft besloten af te zien toen het doorkreeg dat de Israëliërs het water wegpompen uit de Palestijnse gebieden om in gulle hoeveelheden te distribueren onder de Joodse kolonisten in de volgens internationaal recht meermaals illegaal verklaarde nederzettingen.
Ik had natuurlijk kunnen vermoeden dat dat gebeurt, maar het was nog nooit in mij opgekomen. Het stuk was ook goed gebracht, met een foto van een luxueus zwembad vol Israëliërs naast een foto van een zo goed als drooggevallen irrigatiekanaaltje in verdord Palestijns gebied.
Veruit het meest schokkend was de verhelderende infographic, waar met getekende waterpijpen haarfijn uit de doeken werd gedaan hoe het systeem werkt en hoe een huis met een Israëlisch vlaggetje zich vult met honderden liters helder blauw water per bewoner, terwijl het waterpeil in het Palestijnse huisje onder de door de WHO vastgestelde minimumhoeveelheid per persoon blijft. En daar moeten die Palestijnen dan ook nog eens meer voor betalen dan de kolonisten, terwijl het water is dat op hun eigen land is geregend en uit hun eigen grond is opgepompt. En zelf mogen ze geen putten slaan. Dat is door de Israëliërs verboden.
Pfeiffer schrijft aan het eind van zijn column dat de SGP en het CDA een debat met minister Timmermans wilden omdat zij zich zorgen maakten over ‘een sfeer van boycot’ tegen Israël die er in Nederland zou hangen. En dan zegt hij: Daar ben ik ook tegen, tegen ‘een sfeer van boycot’. Een echte boycot zou eerder op zijn plaats zijn.

1) De ironie wil dat Marokko, dat de West-Sahara destijds bezette nadat Spanje zich terugtrok, juist toenadering zocht tot Israel, omdat het verwachtte dat Israel kritiek op dit Marokkaanse besluit van Frankrijk en de VS zou kunnen verzachten. Het werd daarin niet teleurgesteld. (Zie Claire Visier, ''Les relations Israélo-Marocaines'', Annuaire de l'Afrique du Nord , tome XXXIII, 1994, CNRS Éditions)