Ministers uit de regering Netanyahu maken duidelijk dat de twee-statenoplossing achterhaald is

Op een bijeenkomst in 2010 protesteerden prominente leden van Netanyahu's Likud tegen de toen afgekondigde bouwstop in de nederzettingen. Meerdere leden van de huidige regering-Netanyahu namen er aan deel. Links op de voorgrond Naftali Bennett, toen secretaris-generaal van de nederzettingenorganisatie Yesha, nu minister van Economische Zaken. Op dezelfde rij, achteraan, Danny Danon, nu staatsstecretaris van Defensie. De tweede man rechts naast Danon is Zeev Elkin, intussen staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Ook aanwezig maar niet goed zichtbaar was Tzipi Hotovely, nu staatssecretaris van Transport. (Foto Ynet/Ohad Zwigenberg)

De Amerikaanse minister Kerry heeft zijn pogingen om Israeli's en Palestijnen weer aan het praten  te krijgen nog niet opgegeven, maar intussen doen leden van de Israelische regering hun best om te laten zien dat hij eigenlijk net zo goed wèl kan doen. Tenminste drie leden van het kabinet hebben de afgelopen dagen laten blijken dat wat hun betreft er nooit sprake zal zijn van een twee-statenoplossing in welke vorm dan ook. En als de twee partijen het zelfs over het principe van zo'n oplossing al niet meer eens zijn, dan is er eigenlijk niets om over te onderhandelen.  .
Deze maandag was het de beurt aan Naftali Bennett, de minister van Economische Zaken en voorman van coalitiepartner Habayit haYehudi, om de twee-statenoptie onderuit te halen. Op een conferentie van de Yesha Raad, de overkoepelende organisatie van de nederzettingen, een organisatie waar hij tot voor kort zelf secretaris-generaal is geweest, zei Bennett dat de twee-statenoplossing achterhaald is. Er wonen nu 400.000 kolonisten in 'Judea en Samaria'en nog eens 250.000 in Jeruzalem, aldus Bennett. Wat in Oslo en dergelijke staat is niet meer reëel, volgens hem. Volgens Haaretz, dat  Radio Israel citeerde, zei Bennett dat het ook helemaal niet zo is dat Palestijnen recht hebben op zelfbeschikking, want er was nooit sprake geweest van een Palestijnse staat en Israel was al 3000 jaar van de Joden. ''Het probleem is dat de leiders van Israel ''niet bereid zijn te zeggen dat het Eretz Yisrael het volk Israel toebehoort,"zei Bennett.
''Omdat de twee-statenoplossing intussen achterhaald was, was het nu tijd voor plan B, zei Bennett, en dat was stoppen met naar een oplossing zoeken en beginnen ermee te leren leven. De manier om dat te doen was een apart Palestijns bewind te scheppen, Area C van de Westoever (dat is 60 van het gebied waarin ook de nederzettingen liggen) te annexeren en de leefomstandigheden van Joden en Palestijnen in 'Judea en Samaria' verbeteren. Ook moest Israel de nederzettingen verder uitbreiden. Israel moest 'bouwen, bouwen en nog eens bouwen'.
Geheel nieuw waren Bennetts uitspraken niet. Hij had al voor de verkiezingen gepleit voor annexatie van 'Area C' (een term die verwijst naar de Oslo-Akkoorden), maar zijn speech was natuurlijk bepaald geen aanmoediging voor de Amerikaanse minister Kerry.
Hetzelfde geldt voor een optreden, enkele dagen geleden, van minister Moshe 'Bogie' Ya'alon, de minister van Defensie in Washington. Hij sprak daar voor het Washington Institute for Near East Policy (WINEP), de think tank van de Israel lobby-organisatie AIPAC. Ya'alon betoogde dat het probleem eigenlijk onoplosbaar is, omdat de Palestijnen geen concessies willen doen, Israel niet als 'Joodse staat' willen erkennen en niet bereid zijn te verklaren dat na een akkoord over grenzen, het conflict over is. Welke concessies de Palestijnen moeten doen zei Ya'alon niet (waarschijnlijk zouden ze afstand moeten doen van heel veel gebied), maar omdat er geen oplossing mogelijk moet het conflict daarom maar zo goed mogelijk gemanaged worden, vond hij. Het waren de min of meer gebruikelijke standpunten van Ya'alon, die bekend staat als een ongenuanceerde ijzervreter en voorstander van het nederzettingenbeleid. Maar daarnaast deed hij ook nog een vaanval op de aanpak van Kerry door tevens het Arabische vredesinitiatief van 2002 af te branden als een 'truc' (hij gebruikte het Engelse woord 'spin') en een 'dictaat' aan Israel om gebied af te staan 'voordat Israel zelf met  eisen zou kunnen komen'. Het initiatief van de Liga stelt dat de Arabische landen normale betrekkingen met Israel zullen aangaan als Israel zich terugtrekt naar de grenzen van 1967 en een Palestijnse staat gedoogt. En Kerry had, met de bedoeling Israel aan te moedigen aan de onderhandelingstafel plaats te nemen, de Arabisch Liga begin mei zover weten te krijgen dat ook aanpassingen van de grenzen van '67 met wederzijds goedvinden acceptabel werden bevonden. Op die manier zou Israel zijn nederzettingenblokken kunnen behouden in ruil voor land op een andere plek. Maar volgens Bogy Ya'alon was dat dus allemaal maar 'spin'.       
 Het duidelijkst in de afwijzing van Kerry was overigens Danny Danon, de Likudhavik die staatssecreatris van Defensie is geworden in dit Israelische kabinet. Hij zei enkele dagen geleden in een gesprek met de Israelische radio dat Israel nooit zal accepteren dat er een Palestijnse staat komt in de grenzen van 1967. 'We zijn een nationalistische regering,' zei Danon, 'en niet een regering die een Palestijnse regering zal  vestigen binnen de grenzen van 1967.' Een week eerder ging hij in een gesprek met de rechtse Times of Israel nog net een stapje verder. Toen gaf hij aan dat de radicale leden van de huidige Israelische regeringscoalitie nooit zullen gedogen dat er überhaupt een Palestijnse staat komt.

Jacob Perry, minister van Wetenschap en Technologie (hij is van de partij Yesh Atid) keerde zich tegen Bennett's uitspraken omdat zij vredespogingen zouden ondermijnen. Ook minister Tzipi Livni (Justitie) die belast is met het vredesoverleg, was het met deze uitspraken niet eens. Maar premier Netanyahu, die zelf nog wel blijft volhouden voor een twee-statenoplossing te zijn, greep niet in in de controverse. De conclusie moet daarom waarschijnlijk zijn dat hij zijn coalitie in gevaar zou brengen als hij Bennett, Ya'alon en Danon tot de orde zou roepen. En dat betekent niets anders dan dat Kerry geen schijn van kans heeft met zijn pogingen om het overleg weer op te starten.
Ik vraag me af hoe lang het duurt voor die wijsheid ook in het diplomatieke verkeer als waarheid wordt erkend. Ik moet zeggen dat ik er wel wat voor over zou hebben om te weten hoe bijvoorbeeld de gesprekken verlopen van minister Timmermans van Buitenlandse Zaken, die nu een bezoek aan Jeruzalem brengt.

Nog een andere vraag is hoe de 'georganiseerde' Joodse gemeenschap (joodse religieuze organisaties en verenigingen etc.) hier tegenaan kijkt. Daar is het gemeengoed om niet te willen zien wat er gebeurt en er vanuit te gaan dat er ooit nog wel een keer een tweestatenoplossing komt. Gaat men nu langzaam begrijpen dat ontkenning van de realiteit niet langer een optie is? Haaretz had voor hen vandaag trouwens nog een verrassing, vooral voor diegenen die actief lid zijn van een zionistische organisatie. Een primeur van de krant was dat de ''nederzettingeafdeling'' van de World Zionist Organisation (WZO) het adres is dat door het bureau van de premier wordt gebruikt om kolonisten die moeten verhuizen, bijvoorbeeld omdat een gerechtelijke uitspraak dat nodig maakt zoal in het kader van de 'illegale' nederzetting Migron, weer aan een nieuwe woning, elders in bezet gebied te helpen. Haaretz haalde boven water dat de afdeling nederzettingen van de WZO enige malen meer geld uitgeeft dan zij via officiële kanalen binnenkrijgt. Dat geld gaat dan rechtstreeks naar de organisatie Amana, een soort coöperatieve aannemer van Yesha, de Raad van de nederzettingen in bezet gebied (ook over deze organisatie Amana had Haaretz onlangs een artikel).    
  
De nederzetting Susiya in de regio Hebron. Ook Susiya staat op grond die is uitgegeven door de WZO.

Haaretz geeft de cijfers. Die zijn hier na te lezen. Ik vind ze niet zo erg interessant. Onthullender vond ik om te lezen dat de WZO, niet alleen grond voor bouwprojecten binnen Israel beheert, maar zo ongeveer alle grond in bezit heeft  die in de bezette gebieden aan de nederzettingen wordt uitgegeven. Dat wist ik niet. Dat is duidelijk een onderdeel van de ingewikkelde stelsel van vestzak-broekzak handelingen tussen de overheid en organisaties als de Jewish Agency en de ZWO, waarmee het nederzettingenbeleid opzettelijk ondoorzichtig wordt gehouden. Ik vraag me af of de zionistisch betrokken Joden die ik ken, die meestal zeggen dat ze door hun lidmaatschap van zionistische organisaties de pluriformiteit van Israel willen helpen bevorderen of hun matigende stem willen laten horen in Jeruzalem, wel weten dat ze door lid te zijn van van een overkoepelende organisatie als de WZO  in feite het nederzettingenprogramma helpen bevorderen.
Ik denk dat vrijwel niemand zich daar rekenschap van geeft. Net zomin als van het feit dat een twee-statenoplossing er niet meer komt en dat 'vredesoverleg' zoals we dat kenden en dat altijd al een wassen neus was, nu toch wel duidelijk verleden tijd aan worden is. Maar of iedereen nu zo'n beetje wakker zal worden? Ik heb er een hard hoofd in. Wegkijken is natuurlijk comfortabeler en waarscdhijnlijk ook een tweede natuur.