Het Wiesenthal Centre is hard bezig de betiteling ''antisemiet'' te veranderen in een geuzennaam

Het Wiesenthal Centrum, een organisatie die zich mensenrechtenorganisatie noemt en zich vooral bezighoudt met het levend houden van de herinnering aan de Holocaust en de strijd tegen antisemitisme, heeft de wereld op Oudejaarsdag verblijd met het publiceren van de lijst van ''Top Tien antisemitische uitingen van het jaar 2013''. En  daar waren verrassende keuzes bij, zo blijkt uit de krant The Jerusalem Post  (en een verbazend groot aantal andere rechtse publicaties die dit nieuws ook zonder commentaar overnamen). 
Bovenaan de lijst van het Centre, dat zijn hoofdkantoor heeft in Los Angeles,  stonden ayatollah Ali Khamenei, de opperste gids van Iran, en de Turkse premier Recep Tayyep Erdogan. Khamenei verdient de plaats volgens het Centre omdat hij Israel in november de ''dolle hond van de regio'' heeft genoemd en onder meer had gezegd dat zionisten in feite degenen zijn die in de VS de touwtjes in handen hebben. Volgens de mensen van het Centrum was dat een ''update'' van de aloude antisemitische sage dat er sprake is van een Joodse samenzwering die streeft naar de wereldheerschappij.
Erdogan stond op nummer twee omdat hij de demonstraties in Istanbul in juni zou hebben geweten aan de ''rente-lobby'' (waarmee hij volgens een van zijn  ondergeschikten de 'Joodse diaspora'' zou hebben bedoeld). En hij zou hebben gesuggereerd dat Israel iets te maken had met het wegsturen van de islamistische Egyptische president Mohammed Morsi.
Nou,  daar kijken we van op. Khamenei uit zich antisemitisch, omdat hij fel anti-Israel is en een opmerking maakt over de macht van de Israel-lobby in de VS? Op die manier weet ik nog wel een paar kandidaten voor de positie van nummer 1 antisemitische uiting. De ayatollah had het misschien wat ongenuanceerd geformuleerd, maar de macht van de Israel-lobby over het Midden-Oostenbeleid van de VS is bekend en behoorlijk goed gedocumenteerd. Om dat een 'update' van een oud antisemitisch thema te noemen moet je echt wel een behoorlijk groot bord voor je kop hebben.
En wat Erdogan betreft: hij maakte toch niet zelf, rechtstreeks opmerkingen over Joodse inmenging in die demonstraties van juni? En is het antisemitisch om te suggereren dat Israel iets met het afzetten van Morsi te maken had? Het was toch wel duidelijk dat Jeruzalem erg blij was met de coup. OK, Israel-vriendelijk was het niet en evenmin erg gefundeerd, want concrete aanwijzingen voor Israels bemoeienis waren er niet. Maar antisemitisch?

De Mamilla begraafplaats in Jeruzalem, een van de oudste islamitische begraafplaatsen ter wereld. Het Wiesenthal Centre bouwt hier een "Museum van de Tolerantie'' bovenop een deel van de historische graven.  Op de achtergrond is de schutting te zien die de bouwplaats omringt. Een Museum van de Tolerantie!! Stel je voor dat het omgekeerd was:  een islamitische organisatie die over een joodse begraafplaats heen bouwt. 

Gen sterke argumenten dus. En het meest opvallend aan de ''anti-Semitic slur'' lijst van dat Centre in Los Angeles was dan ook het feit dat bijna alles in hun ''antisemitische top tien uitingen'' gerangschikt kon worden onder de noemer ''kritiek op Israel''. Zo prijken er bijvoorbeeld ook de Joodse Richard Falk op, de speciale rapporteur van de VN voor de Palestijnse gebieden, en de eveneens Joodse Max Blumenthal, die dit jaar een boek publiceerde, ''Goliath'', dat uitermate scherpe kritiek leverde op Israel en het zionisme. The Jerusalem Post sprak met rabbijn Marvin Hier, de directeur van het Wiesenthal Centre, die niet aarzelde om Falk en Blumenthal beiden te plaatsen in de categorie van "Joodse antisemieten''. In het geval van Falk was dat, zo mogen we aannemen, op grond van diens scherpe rapporten over de mensenrechtensituatie in de bezette gebieden. En wat Blumenthal betreft, noemde rabbijn Hier het feit dat hij in zijn boek parallellen trekt tussen Israeli's en nazi's. Hij had de naam judeo-nazi's, die indertijd door de Israelische filosoof Yeshayahu Leibowitz  voor soldaten werd gebruikt, niet alleen niet afgekeurd, maar zelfs met nadruk geciteerd. Ook gebuikte hij titels voor zijn hoofdstukken als ''Het concentratiekamp'', ''Nacht van het gebroken glas'' (een referentie aan de Kristallnacht) en "Hoe goyim te doden en mensen te beïnvloeden''.
Nu lijkt het me nogal zwak om iemand af te rekenen op de titels van hoofdstukken uit een boek (sommige ervan zijn citaten van mensen die hij interviewt), maar dat daargelaten: hier blijkt duidelijker dan uit iets anders dat het Wiesenthal Centre totaal geen onderscheid maakt tussen het kritiek hebben op Israel en het koesteren van een afkeer van Joden, oftewel antisemitisme. In mijn belevingswereld zijn dat totaal verschillende dingen. Iemands kan bijvoorbeeld heel goed op grond van aan het Jodendom ontleende ethische richtlijnen tot de conclusie komen dat het niet deugt zoals de Joodse staat functioneert, de Palestijnen onderdrukt en de buurlanden terroriseert. Falk en Blumenthal zijn er de voorbeelden van. Maar voor het Wiesenthal Centre zijn Jodendom en Israel blijkbaar één en hetzelfde ding. Wie fundamentele kritiek op Israel levert is dus volgens hen per definitie een antisemiet. 
Diezelfde gedachtegang spreekt ook uit de rest van hun top tien. We vinden daar Roger Waters van Pink Floyd (hij wilde het afgelopen jaar niet optreden in ''apartheidsstaat Israel''), de ''American Studies Association'' (die onlangs opriep tot een boycot van Israelische academische instituties omdat die hand en spandiensten verlenen aan de bezetting), en de ''United Church of Canada'' die - in de woorden van het Wiesenthal Centre, de boycot onderschreef van Israel ''het enige land in het Midden-Oosten dat volledige religieuze vrijheid en bescherming geeft aan alle geloven, terwijl christenen lijden in Syrië, in Irak onderwerp zijn van etnische schoonmaak en in Egypte worden bedreigd''. - En dan te bedenken dat die boycot van de United Church of Canada alleen  producten uit de nederzettingen betreft.
Anderen op de lijst zijn de schrijfster Alice Walker, die een kritisch boek over Israel publiceerde, en twee Duitse kranten die een cartoon plaatsten waarop Netanyahu werd afgebeeld als iemand die het vredesproces  vergiftigt. Ook dat zou teruggaan op een antisemitische ''klassieker'' om het zo te zeggen. We mogen aannamen dat het Centre daarmee de mare bedoelt die in de middelleeuwen, tijdens pestepidemieën, wel de ronde deed, dat Joden de waterbronnen hadden vergiftigd. Een beetje gezocht lijkt me, niet iedereen zal die link zo gauw leggen, denk ik, je moet er de Joodse geschiedenis een beetje voor kennen en het is nog maar de vraag of die Duitse kanten daartoe in staat waren. 
Slechts twee zaken op de Wiesenthal-lijst hebben geen connectie met Israel: de rechts-extremistische Hongaarse Jobbik-partij die Joden wil registreren ''om veiligheidsredenen'' en de leuzen in voetbalstadions (die overigens voor zover ik weet niet altijd alleen tegen Joden zijn  gericht). Slechts twee van de top tien kunnen dus gerangschikt worden als antisemitisch in de klassieke betekenis van het woord. Geen hoge score lijkt me. Hetzelfde verschijnsel kunnen we waarnemen bij het zusje van het Wiesenthal Centre, de Anti-Defamation League (ADL) van de onvermoeibare Abraham Foxman, of de statistieken waar het Nederlandse CIDI ieder jaar mee komt. Ook daar blijken bijna alle verwensingen (het gaat zelden om ergere zaken) Israel-gerelateerd.
Het lijkt me dat dit soort organisaties zich redelijk belachelijk maken als ze voortgaan om op steeds schrillere toon de critici van Israel - onder wie dus ook Joden en joodse organisaties  - voor antisemiet uit te maken, terwijl het voor de rest van de wereld steeds duidelijker wordt dat Israel  gigantische porties boter op het hoofd heeft en het één niets met het ander te maken heeft. Het aan de kaak stellen van antisemitisme wordt hiermee een soort overbodige exercitie, en het epitheton ''antisemiet'' verandert straks nog geleidelijk in een soort geuzennaam. Over geloofwaardigheid gesproken. Wat dat betreft zou het Wiesenthal Centre er trouwens beter aan doen een keer de hand in eigen boezem te steken. Want hoe geloofwaardig is nu een organisatie die tegen discriminatie strijdt, als zij tegelijkertijd bezig is een ''Museum van de Tolerantie'' (sic) te bouwen in Jeruzalem,  bovenop een van de oudste moslim-begraafplaatsen ter wereld? Een project waarbij het de zowel voor Joden als moslims heilige regel dat begraafplaatsen niet mogen worden geruimd met wat schijn-argumenten domweg aan zijn laars lapt?