Onvoorspelbaar Libanon

Het zwaarst heb ik vroeger in mijn krantentijd geleden onder Libanon. Beperkte plaatsruimte, tijdsdruk van de deadline en de noodzaak iets begrijpelijk uit te leggen c.q. te voorspellen over de Libanese politiek, verdroegen elkaar slecht. Nu heb ik geen deadline meer - en misschien voel ik me ook iets minder verplicht om zo volledig mogelijk te zijn -, maar voor de rest is er niets veranderd: Libanon is nog even ingewikkeld en onvoorspelbaar als altijd.
De verkiezingen dus. Iedereen dacht dat de Hezbollah-coalitie (de 8 maart coalitie, ook wel: de oppositie) het zou gaan winnen van de Hariri-coalitie (de 14 maart coalitie). Ook de polls voorspelden een kleine winst voor de oppositie. Maar het omgekeerde gebeurde: Hariri en de zijnen kregen 71 zetels (van de 128),de andere kant (de sji'ítsche Hezbollah en Amal samen met de Vrije Patriottische Beweging van Aoun) kregen er 57. Waarom? Niemand die het weet.
Er wordt nu geschreven en gezegd dat de pro-Westerse en pro-Saoedische koers heeft gezegevierd, omdat Libanon mogelijk toch is teruggeschrokken voor de mogelijke consequenties die een overwinning van het pro-Syrische en anti-Westerse blok van Hezbollah, Amal en Aoun hadden gehad. Sommigen schrijven dat het bezoek dat Joe Biden onlangs aan Beiroet bracht invloed heeft gehad, anderen wezen op stembusoproepen op het laatste moment van de maronitische patriarch Nasrallah Sfeir. Het kan invloed hebben gehad, wie weet.
We moeten ons realiseren dat de moslim-aanhang van beide kampen vrij constant was - aan de ene kant Hariri's (sunnitische) Mustaqbal-partij plus Walid Jumblatt's Druzische Progessieve Socialistische Partij PSP en aan de andere de sji'itische Hezbollah van Hassan Nasrallah en de Amal-beweging van Nabih Berri. We moeten ons tevens realiseren dat de zetelverdeling in het Libanese parlement nog steeds gaat volgens de inmiddels geheel versteende en belachelijke formule van Taif, waarbij de helft van de zetels voor christenen en de andere helft voor moslims is (hoewel de christenen allang niet meer dan een derde van de bevolking vormen). En we moeten ons tenslotte realiseren dat de scheidslijnen - de beslissende verdeeldheid - lag bij de christenen. Wie zou stemmen voor Aoun's Vrije Patriottische Beweging FPM (het kamp van Hezbollah),en wie voor Samir Geagea's Kataeb en hun bondgenoten (het kamp van de 14 maart coalitie van Hariri)?
Vreugde om de verkiezingsoverwinning bij premier Fouad Siniora en Bahiya Hariri, zuster van de vermoorde Rafiq Hariri (en tante van de huidige partijleider van Mustaqbal, Saad Hariri). Zowel Bahiya als Siniora veroverden een zetel in Saida (Sidon).

Blijkbaar heeft een groot gedeelte van de christenen toch twijfels gekoesterd. Zo was de opkomst groot in plaatsen waar Geagea's aanhang sterk was (de Metn, Ashrafia om er twee te noemen in en om Beiroet) en minder sterk in een plaats als Zahleh in de Beka'a waar de christenen wat meer vrijgevochten zijn. Hoe dan ook, Aoun deed het minder goed dan verwacht.
Voor de wat fijnere details is in dit geval de 'blogging community' een grote aanrader: kijk op sites als Qifa Nabki, The Angry Arab Newsservice en Abu Muqawama (allemaal rechts op deze blog in de kolom ínteressante sites aan te klikken). Zij vullen de kleine lettertjes in naast het wat grovere werk van de dagbladen. Ze zijn onmisbaar om er iets meer van te weten en te begrijpen. Waar anders lees je bijvoorbeeld dat twee zoons van de notoir griezelige broers Bashir en Amin Gemayel een zetel kregen (alsof Geagea zelf al niet eng genoeg was). Waar anders worden duidelijke vragen gesteld over het 'pro-Westerse' karakter van Hariri's lijst? Er staan daar duidelijke salafisten en andere regelrechte sunnitische moslimfundi's op, bijvoorbeeld uit het om zijn islmistische tendensen bekend staande Tripoli. Hoe verlicht zijn trouwens de Saoedi's, de belangrijkste bondgenoot van de familie Hariri in de Arabisch wereld? En in hoeverre was Hezbollah eigenlijk uit op de macht? Waarom had de partij dan maar 11 kandidaten in het veld gebracht en waarom had Nasrallah dan zo nadrukkelijk gezegd dat Libanon nu niet meer door één groep gedomineerd kan worden, maar alleen bij consensus kan worden bestuurd? Was het niet zo dat Hezbollah calculeert dat een rol op het tweede plan een tactisch veel betere optie was?
Enfin, de verkiezingen zijn voorbij en nu kan het moeizame formeren van een kabinet gaan beginnen. We zullen zien hoe de 14 maart coalitie zal omgaan met Hezbollah's eis dat de beweging niet zal worden ontwapend. Want die eis blijft bestaan, zeker zolang het aan het front met Israël ieder moment weer uit de hand kan lopen.