Cijfers van een ''verenigd Jeruzalem'' dat verdeelder is dan ooit

Op de Dag van Je4ruzalem verdringen nationalistische jonge joden zich bij de Damascus Poort om Arabisch Oost-Jeruzalem op stelten te zetten.  

De site +972 bracht ter gelegenheid van Yom Jerushalayim (De dag van Jeruzalem), waarop in Israel de ''hereniging'' van Jeruzalem wordt gevierd, in mei 2014 een aantal cijfers. Die cijfers illustreren iets wat in progressieve kringen natuurlijk geen geheim is, maar wat rechtse Israeli's niet willen weten: namelijk dat de stad helemaal niet herenigd is. Sinds de verovering van Oost-Jeruzalem in 1967 is de stad geografisch wel één geheel (grotendeels dan, want sommige Palestijnse wijken liggen buiten de Muur die Jeruzalem omringt), maar de tegenstellingen zijn sindsdien alleen maar gegroeid. Bij de erkenning door president Trump van Jeruzalem als hoofdstad van Israel is het gerechtvaardigd de cijfers nog eens naar voren te halen. Ze zijn gebaseerd op gegevens van het Israelische Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS – Heb), de Vereniging voor Burgerrechten in Israel (ACRI) en Ir Amim (IA – Heb). Ik heb er een aantal feiten aan toegevoegd, onder meer ontleend aan Vrede Nu. Hier volgen ze:
•de Palestijnen vormen ruim een derde (37 procent) van de inwoners van Jeruzalem (CBS)
•Van hen leefde in 2012 niet minder dan 75.3 procent — en 82.2 procent als we het hebben over de kinderen onder hen - beneden de armoedegrens. (ACRI)
•Hoewel 37 procent van de bevolking Arabisch is, wordt slechts 4.4% van Jeruzalems gemeentelijke budget voor welzijn aan hen uitgegeven. (Ir Amim)
• Meer dan 100,000 Palestijnse inwoners van Jeruzalem wonen aan de verkeerde kant van ''de Muur'', wat hen op ongekende wijze beperkt in hun bewegingsvrijheid, hun mogelijkheden een inkomen te verwerven en hen ook beperkt in hun toegang tot gemeentelijke diensten (van onderwijs tot het ophalen van vuilnis). (ACRI). Afgezien daarvan staan ze op de nominatie om te worden afgestoten naar de gebieden onder de verantwoordelijkheid van de Palestijnse Autoriteit.
• Ondanks een theoretisch recht om overal in de stad te wonen, woont 99 procent van de Palestijnen uit Jeruzalem in Oost-Jeruzalem. Dat blijkt uit gegevens van Ir Amim uit 2009. Dat heeft mede te maken met het feit dat de overgrote meerderheid van de grond ''staatsland'' van de staat Israel is. Die mag alleen worden gekocht (in feite geleased) door burgers van Israel of mensen die onder de ''wet op de terugkeer'' vallen, dat willen zeggen: Joden. De Palestijnse inwoners van Jeruzalem zijn geen staatsburger en ook niet Joods,  
• Een derde van alle Palestijnse grond in Jeruzalem is sinds 1967 onteigend. Op een groot gedeelte  van die grond zijn huizen gebouwd - uiteraard voor Joden. (ACRI)
• Israel heeft vanaf 1967 de status van inwoner van Jeruzalem ontnomen aan 14,309 Palestijnen. De cijfers zijn van ACRI en gaan tot 2013. Het heeft te maken met het feit dat de Jeruzalemmers te lang in het buitenland verbleven (bijvoorbeeld voor studie) of omdat zij door de woningnood onder Palestijnen naar randgemeenten waren uitgeweken (voor uitleg zie onder).
• Slechts 9.5 procent van het gemeentelijke budget van Jeruzalem wordt uitgegeven aan projecten in Oost-Jeruzalem. Slechts 2,1 procent gaat naar cultuur, 4.4 % gaat naar welzijn, en 1.1 % van het budget naar het stimuleren van economische activiteiten. (Ir Amim)
• De Israelische wet stelt dat kinderen boven de leeftijd van drie jaar recht hebben op gratis onderwijs, maar slechts 6% van de kinderen van 3 en 4 jaar in Oost-Jeruzalem gaan naar crèches/kleuterscholen. Er is een tekort aan ongeveer 400 klaslokalen op dit terrein. (ACRI)
• Het aantal studenten in ultra-orthodoxe basisscholen in Jeruzalem (oost en west tezamen) ging van 57.3%  in het jaar 2000/2001 naar 66.2% in het schooljaar 2011/2012. (CBS)
• De arbeidsparticipatie in Jeruzalem was 51.3 % in 2013. Dat is ruim 10 % minder dan in de rest van het land. (CBS)

Tot zover +972. Met betrekking tot het onderwijs in Jeruzalem kan ik er zelf nog aan toevoegen dat er een tekort aan 1100 klaslokalen bestaat in Oost-Jeruzalem, volgens een rapport uit 2012 van ACRI, zij het dat daar 700 klaslokalen in begrepen zijn die er weliswaar wel zijn maar vervangen zouden moeten worden omdat ze niet meer aan de eisen voldoen. Mede door het tekort aan schoolruimte gaat een groot aantal Palestijnse kinderen niet naar school. Er zijn geen exacte cijfers beschikbaar, de schattingen lopen uiteen van 3.000 tot 20.000.
Nog een opmerking over de status van de Palestijnse inwoners van Jeruzalem: Bij de verovering van 1967 en daaropvolgende annexatie werden de Palestijnen geen staatsburger. Zij hebben de status van ''inwoner'' van de stad en kunnen alleen meestemmen voor de gemeenteraad. Het inwonerschap kan hen worden afgenomen als ze lang wegblijven, bijvoorbeeld voor studie in het buitenland, en zich niet binnen een bepaalde termijn melden. Omdat die termijn niet altijd aan hen bekend was gemaakt, zijn veel mensen hun status zo kwijtgeraakt. Anderen raakten en raken hun status kwijt door de woningnood. Omdat er zelden of nooit bouwvergunningen aan Palestijnen worden verstrekt en er dus een enorm tekort aan woonruimte is ontstaan, zijn velen van hen uitgeweken naar plaatsen rond Jeruzalem. Vaak houden ze wel een adres in Jeruzalem zelf aan, maar als dit uitkomt verliezen zij alsnog de status van inwoner van de stad.
Nog een - belangrijk - punt dat alleen indirect uit de statistieken blijkt: Tot ongeveer 10 jaar geleden was Jeruzalem het knooppunt van handel, diensten, bedrijvigheid, cultuur en religie van de hele Westoever. De Muur heeft de stad echter voor de meeste Palestijnen buiten Jeruzalem nagenoeg onbereikbaar gemaakt. Dat is de belangrijkste reden voor de verarmde status van de Palestijnse inwoners. Oost-Jeruzalem is afgesneden van zijn achterland en in een isolement gebracht.
 Tenslotte: er bestaat vaak een misvatting over het grondgebied van de stad. Vóór juni 1967 (de Zesdaagse oorlog) besloeg het grondgebied van Jeruzalem (Oost en West) vier vierkante kilometer. Na de oorlog werd daar 69 vierkante kilometer aan toegevoegd, bestaande uit enkele tientallen Arabische dorpen met hun grond. Het geheel werd geannexeerd. Op  de geannexeerde grond is in de loop der jaren een indrukwekkend aantal nederzettingen gebouwd. Volgens Israel zijn dat wijken van de stad. Ze liggen als een ring om het oostelijke stadsdeel en hebben namen als Gilo, Har Homa, Givat Hamatosh, Neve Yaacov, Givat Ze'ev, Frech Hill, Ramot, en Ramot Shlomo.    

President Trump zei bij zijn erkenning van Jeruzalem als hoofdstad dat hij niets wilde zeggen over grenzen van de stad. Waar hij echter aan voorbij ging was dat hij indirect de annexatie van Palestijns gebied goedkeurde en voorbij ging aan de discriminatie van de Palestijnse inwoners. Ook schonk hij geen aandacht aan het feit dat de situatie van West Jeruzalem in feite evenmin is geregeld. In het delingsplan van 1947 (Resolutie 181 van de Algemene Vergadering van de VN) op basis waarvan Israel is gesticht, was aangaande Jeruzalem bepaald dat het een geïnternationaliseerde stad zou zijn. Israel veroverde het westelijke deel niettemin, maar zonder dat dit werd erkend. In de Zesdaagse oorlog van 1967 veroverde het eveneens het oostelijke deel op Jordanië. De algemene mening (ook vastgelegd in VN resoluties) was sindsdien dat de hele gecompliceerde situatie van Jeruzalem zou worden geregeld in het kader van een vredesregeling, inclusief de erkenning van West Jeruzalem als Israels hoofdstad. De verwachting was dat dan tevens het oostelijk deel de hoofdstad zou worden van een Palestijnse staat. Trump sprak dus voor zijn beurt. En dat op zijn karakteristieke manier: als een olifant in de porcelijnkast.