Roep om 'Tempelberg' te maken tot plek voor joodse godsdienstoefening wint terrein in Israel

Activistische orthodoxe Joden op de Tempelberg/Haram al Sharif. (Ma'an).

De Israelische krant Haaretz leverde vrijdag interessante achtergrond bij het fenomeen van de telkens terugkerende relletjes op de Haram al-Sharif (Tempelberg), de esplanade waar de Aqsa- en Rotskoepelmoskeeën staan. Deze week was het opnieuw raak. Ter gelegenheid van het joodse Loofhuttenfeest (Sukkot) brachten groepen radicale joden een bezoek aan de esplanade om er te bidden, wat - zoals bijna altijd in dit soort gevallen - tot botsingen leidde met daar aanwezige Palestijnen. Uiteraard werden er arrestaties verricht. Allereerst van Palestijnen, maar ook een aantal Joden werd opgebracht, onder wie het parlementslid Moshe Feiglin van de ultra-rechtervleugel van de Likud en Yehuda Liebman, een belangrijke figuur van de hardline yeshiva (joodse theologische school) Od Yosef Chai (Josef leeft nog) van de beruchte nederzetting Yitzhar in de buurt van Nablus.
Maar Haaretz merkte op dat zich, behalve deze bekende ultra-nationalistische agitators, ook Elyashiv Cherlow bevond. En deze man is de zoon van rabbijn Yuval Cherlow, het hoofd van de yeshiva van Petah Tikva, die een veel minder radicale vleugel van de religieuze zionisten vertegenwoordigt. Voor de krant was dat aanleiding erop te wijzen dat de activisten die de 'Tempelberg' als plek voor joodse godsdienstoefeningen willen claimen, in de afgelopen tijd van een radicaal groepje aan de rechterkant van het politieke spectrum, is geëvolueerd tot een pressiegroep die veel meer naar het politieke midden is opgeschoven.
De esplanade/ Haram Sharif kwam onder Israelische heerschappij in 1967, nadat Israel in de Juni-oorlog van dat jaar de Westoever en Oost-Jeruzalem had veroverd. De moskeeën en bijbehorende complexen bleven echter onder het bestuur van de Waqf, de stichting die islamitische bezittingen en instituties beheert. De islamitische heilige plaatsen , zo maakte de Israelische regering destijds bekend, zouden onder islamitisch beheer blijven. En die situatie bleef lang ook nagenoeg onomstreden, omdat het Israelische opperrabbinaat van die dagen bepaalde dat de 'Tempelberg' voor gelovige joden verboden terrein was. Immers, eens had zich daar ergens - in de Tempel die daar had gestaan - het 'heiligste heiligdom' bevonden, een gedeelte van de tempel dat slechts eenmaal per jaar alleen door de hogepriester mocht worden betreden en voor gewone joden volstrekt taboe was. Niemand was in staat om aan te geven waar dat heiligdom zich precies had bevonden. En om te vermijden dat joden per ongeluk dat stukje heiligdom zouden betreden, was de hele Tempelberg voor gelovige joden volgens het opperabbinaat van destijds verboden gebied. 
Haaretz signaleert echter dat deze ban van het opperrabbinaat, die al langer door een klein groepje radicalen werd aangevochten, inmiddels in bredere kringen als achterhaald wordt beschouwd. De krant noemt, naast de al genoemde rabbijn Yuval Cherlow, nog een aantal andere rabbijnen dat vindt dat het opperrabinale verbod moet worden opgeheven. Haaretz noemt onder meer de rabbijn van de nederzetting Efrat, Shlomo Riskin, rabbijn Ya’acov Medan van de yeshiva van de nederzetting Har Etzion, en rabbijn Haim Druckman, die net als bekende ultra natioalistische-rabbijnen als Shmuel Eliyahu en Dov Lior (de rabbijn van de nederzetting Kiyat Arba), vinden dat de 'Tempelberg' een plek is waar wel degelijk joodse religieuze activiteit kan worden bedreven. Die ontwikkeling gaat, zo beschrijft Haaretz, gepaard aan het feit dat een aantal organisaties dat actie voert om de Tempelberg voor joodse activiteit te bestemmen, intussen de krachten gebundeld heeft. Zo'n tien organisaties, waaronder de Temple Mount Faithful, the Temple Mount Movement, The Temple Institute, and Women for Temple Mount (ik waag me niet aan vertalingen, AbuP.) hebben de handen ineengeslagen, bemannen nu gezamenlijk een kantoor en zijn erop uit als legitieme organisatie te worden erkend. 
En de organisaties hebben de wind mee. Het ministerie van Onderwijs moedigt bezoeken van schoolklassen aan. Het aantal joodse bezoekers aan de esplanade is dit jaar, volgens de pro-Tempelberg organisaties,  al opgeklommen tot 15.000, terwijl dat in heel 2011 nog 9.000 was. Vice-premier Silvan Shalom was onlangs gast op een conferentie over de toekomst van de Tempelberg. Diverse parlementariërs hebben recent bezoeken aan de esplanade gebracht en de ultrarechtse parlementariër Aryeh Eldad (Nationale Unie) heeft een wetsvoorstel ingediend om de status van de esplanade te veranderen. 

Al met al verontrustende ontwikkelingen die verstrekkende gevolgen kunnen hebben. De Haram al-Sharif is voor moslims  de derde heilige plaats na Mekka en Medina. De Islam ziet het als de plek waar Abraham/Ibrahim bijna zijn zoon Ismael offerde en bovendien levert de Koran het verhaal over, dat de profeet Mohammed van hieruit, na een nachtelijke tocht op het gevleugelde paard Buraq, een uitstapje naar de hemel maakte. Als Israel de 'Tempelberg' tot een plek voor joodse religieuze activiteit bestempelt naar het model zoals dat al jaren geleden in de Ibrahim-moskee (Grot van Machpela) in Hebron is gebeurd,  zal dat waarschijnlijk een nieuwe Palestijnse opstand uitlokken en repercussies hebben die tot ver buiten Israel/Palestina zullen worden gevoeld.