Egyptes Constitutionele Hof verklaart parlement ongeldig en laat Shafiq door als kandidaat

Het Egyptische Constitutionele Hooggerechtshof heeft donderdag twee uitspraken gedaan die de totale juridische chaos verder onderstrepen waarin de Egyptische politiek intussen is beland. De belangrijkste uitspraak was dat het Hof een derde van het parlement onconstitutioneel  verklaarde door de kieswet af te keuren die indertijd door de Hoge Raad van het Leger (SCAF) in elkaar was geknutseld. Het parlement wordt daarmee de facto buiten werking gesteld. Zijn macht vervalt zo lang aan de legerleiding.
 Volgens de kieswet van de SCAF werd een derde de van de te kiezen zetels van het parlement opzij gezet voor individuele kandidaten. Dat gebeurde om zo onafhankelijken de kans te geven mee te dingen. Maar tegelijkertijd werd deze maatregel teniet gedaan, aldus het Hof, doordat kandidaten van de politieke partijen ook konden meedingen naar deze zetels. En dat gaf hen een niet aanvaardbaar voordeel boven onafhankelijken, omdat zij de steun hadden van hun partij.

 De uitspraken van het Hof gaven donderdag aanleiding tot demonstraties en zelfs vechtpartijen bij het gebouw van het Hof. (Reuters). De uitspraken werden door politici en staatsrechtsgeleerden scherp bekritiseerd als meer politiek dan juridisch gemotiveerd. 

De beslissing van het Hof om nu een derde van het parlement ongeldig te verklaren, betekent in de praktijk dat het hele parlement ongeldig is. De besluiten die het parlement tot dusver genomen heeft blijven overigens wel geldig, aldus het Hof. En intussen vervallen - totdat er een nieuw parlement is gekozen - de taken van het parlement dus aan de legerleiding. En daardoor is het zo goed als zeker dat het leger niet - zoals het beloofd had - zich na de presidentsverkiezingen op 1 juli weer zal terugtrekken in de kazernes. 
Een bijkomende factor is dat door de ongrondwettigheid van het parlement, nu ook onzekerheid bestaat over het lot van de grondwetgevende vergadering die dinsdag na veel geharrewar  en nadat een eerdere versie door een gerechtelijke uitspraak was ontbonden, onder druk van het leger was samengesteld en door een gezamenlijke vergadering van de twee kamers van het parlement was goedgekeurd. Een deel van de leden van deze vergadering bestaat uit parlementariërs die niet volgens de normen aan een zetel zijn gekomen.  

Het Constitutionele Hof oordeelde donderdag ook in een andere zaak, namelijk of de kandidatuur van de voormalig premier van Hosni Mubarak, Ahmed Shafiq, voor het presidentschap wel grondwettig was. De uitspraak was dat Shafiq kan blijven. Het parlement had destijds haastig een 'isolatiewet' aangenomen die moest verhinderen dat mensen die hoge functies hadden bekleed onder Mubarak aan de verkiezingen konden meedoen. De commissie die toezicht houdt op de presidentsverkiezingen de SEPC, had deze wet niet uitgevoerd en het Hoge Constitutionele Hof om een uitspraak gevraagd. Zoals werd verwacht keurde het Hof de wet nu als 'ongrondwettig' af.
De uitspraken veroorzaakten de de nodige discussie in kringen van staatsrechtspecialisten.  De 'revolutionairen van Tahrir' waren ontzet. En zij niet alleen. Veel progressieve Egyptenaren zien in de hele gang van zaken een komedie die door de SCAF in elkaar is gezet om te zorgen dat het leger aan de macht blijft. Het feit dat de militairen de macht overnemen van het parlement, en dat gekoppeld aan het eerder deze week uitgevaardigde decreet dat de militaire politie en inlichtingendiensten het recht geeft arrestaties te verrichten voor een reeks van overtredingen en misdrijven, betekent dat de militairen de situatie blijven beheersen. Het is ook een scenario dat Mohammed Morsi, de kandidaat van de Moslim Broederschap, tot een totaal ineffectieve president maakt als hij wordt gekozen, terwijl het de perfecte opmaat zou zijn voor het aantreden van Ahmed Shafiq, en een herstel van het oude regime zoals dat functioneerde voor Mubarak in februari 2011 werd verdreven.