Ik heb me vaak afgevraagd waarom Uri Avnery niet één van mijn favoriete columnisten is. Natuurlijk, ik bewonder hem, zijn onvermoeibare strijden voor een rechtvaardige oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict, zijn principiële stellingnames, zijn 'Ausdauer'(hij is nu 85), zijn eruditie als man die door zijn achtergrond toch altijd nog met één been in de Duits-Europese cultuur is blijven staan. Toch is er vaak iets dat me hindert. Dat is dat hij, als rechtgeaarde Israëli, als zoveel van zijn landgenoten erg in een besloten wereld leeft, een eiland in een Midden-Oosterse omgeving.
Jaren geleden had ik eens een discussie met Moshe Maoz, Arabist, hoogleraar aan de Hebrew University, Libanon en Syrië-kenner en schrijver van tenminste één dik boek over Syrië en Hafez al-Assad. We wisselden anekdotes en wetenswaardigheden uit over Syrië en ineens liet Maoz, die toch werkelijk erg goed op de hoogte was, me weten hoe jaloers hij was dat ik, wat ik vertelde, vaak feitelijk had beleefd en uit gesprekken met Syriërs had opgetekend. Ik wist, zei hij letterlijk, hoe het klonk en rook en voelde, terwijl hijzelf al Israëli nooit in staat was geweest een bezoek aan Damascus te brengen.
Teveel Israëli
Bij Avnery's columns moet ik daar vaak aan denken. Ook hij weet een boel, maar wat hij zegt is gedacht vanuit het kleine Israël in zijn geïsoleerde positie in de Arabische wereld. In dat Israël is Avnery een voortrekker, een verlichte geest, een man die met Arabieren en Palestijnen omgaat en probeert voor hen open te staan, die het voor hen opneemt. Maar hij doet het als Israëli, als iemand die au fond toch altijd nationalist is gebleven, vanuit de primaire vraagstelling of 'het wel goed is voor de Joden' zoals het grapje van Izzy Stone luidde *). Hij steekt een hand uit, maar blijft teveel Israëli om ooit Arabier te kunnen zijn met de Arabieren en zo te weten komen hoe het nu écht klinkt, voelt en ruikt.
Ik moest hier aan denken bij het zien van Avnery's column die geschreven is in reactie op de recente oproep van Neve Gordon tot Boycot, De-investeren en Sancties (BDS). In dit stuk 'Tutu's prayer', keert Avnery zich, zoals te verwachten was, tegen Gordon's oproep. Vroeger zou hij eenvoudig hebben verklaard dat hij verwachtte dat zoiets averechts zou werken op de Israëli's. Nu echter haalt hij heel wonderlijke argumenten van stal. Eerst citeert hij uitgebreid aartsbisschop Desmond Tutu, die toevallig net dezer dagen in Israël was, en diens uitleg waarom de boycot het apartheidsregime de genadeslag gaf. Vervolgens probeert hij te zeggen dat het in de Israëlisch- Palestijnse situatie allemaal heel anders is.
The South African struggle was between a large majority and a small minority. Among a general population of almost 50 million, the Whites amounted to less than 10%. That means that more than 90% of the country’s inhabitants supported the boycott, in spite of the argument that it hurt them, too.
In Israel, the situation is the very opposite. The Jews amount to more than 80% of Israel’s citizens, and constitute a majority of some 60% throughout the country between the Mediterranean Sea and the Jordan River. 99.9% of the Jews oppose a boycott on Israel.
Dit is zijn eerste argument. Een vreemd argument. De getalsverhoudingen waren niet het belangrijkst in Zuid-Afrika en zijn dat niet in Israël-Palestina. Uiteindelijk gaat het erom een verwerpelijk systeem af te schaffen, waarbij één bevolkingsgroep de andere knecht en overheerst. Bovendien zijn de getalsverhoudingen die Avnery geeft volstrekt fout: als de Palestijnen in Libanon. Syrië etc. worden meegerekend (en het is volstrekt logisch om die erbij te betrekken) komen we uit op een verhouiding van zo'n 40-60, vijf miljoen Joodse Israëli's tegenover 6,5 miljoen Palestijnen.
Geen bloedbad
Het tweede argument van Avnery luidt:
Peoples are not the same everywhere. It seems that the Blacks in South Africa are very different from the Israelis, and from the Palestinians, too. The collapse of the oppressive racist regime did not lead to a bloodbath, as could have been predicted, but on the contrary: to the establishment of the Truth and Reconciliation Committee. Instead of revenge, forgiveness. Those who appeared before the commission and admitted their misdeeds were pardoned. That was in tune with Christian belief, and that was also in tune with the Jewish Biblical promise: “Whoso confesseth and forsaketh [his sins] shall have mercy.” (Proverbs 28:13).
Van dit argument ben ik geschrokken. Is Avnery zich niet bewust van het inherente racisme in deze opmerking? Wat wil hij eigenlijk zeggen?
En tenslotte:
Centuries of pogroms have imprinted on the consciousness of the Jews the conviction that the whole world is out to get them. This belief was reinforced a hundredfold by the Holocaust. Every Jewish Israeli child learns in school that “the entire world was silent” when the six million were murdered. This belief is anchored in the deepest recesses of the Jewish soul. Even when it is dormant, it is easy to arouse it... It may well be that the Jewish conviction that “the whole world is against us” is irrational. But in the life of nations, as indeed in the life of individuals, it is irrational to ignore the irrational.
Laagermentaliteit
Daar zijn we dan weer: de holocaust,we zijn weer thuis. Maar alweer: het gaat er niet (alleen) om om Israël te redden, het gaat erom een verfoeilijk systeem af te schaffen waarbij het ene volk over het andere heerst, zijn bezittingen, grond, identiteit en menselijke waardigheid afpakt en waarbij twee soorten recht gelden: één voor Joden en één voor Palestijnen. Wat Avnery blijkbaar niet ziet is dat het niet alleen om de Israëli's gaat (die dan hun toevlucht zouden zoeken tot rechts, zoals hij zegt, alsof dat niet al volop het geval is), maar ook om dat andere volk. En waar hij eveneens de plank misslaat is, dat de holocaust niet alleen de Israëli's op een kluitje drijft als er kritiek op hen wordt geuit (of politieke beslissingen worden genomen die hen niet zinnen), maar dat diezelfde holocaust ook steeds de panacee is, de magische spreuk, die maakt dat Israël zich al jaren kan onttrekken aan het uitvoeren van resoluties van de VN of het naleven van de meest elementaire regels van het internationale recht.
En was het trouwens niet zo dat ook de Zuid-Afrikaanse 'Boers' altijd bij alle kritiek de rijen alleen maar meer sloten? Wat toen de 'Laagermentaliteit' werd genoemd? Naar de tactiek van de vroegere Zuid-Afrikaanse 'Voortrekkers' die bij aanvallen hun wagens in een kring plachten op te stellen met de dissels over elkaar, om van achter deze beschutting de zwarte vijand te weerstaan?
Misschien zijn er toch meer parallellen dan Avnery denkt.
*)Het grapje van Izzy Stone was iets dat hij gebruikte om duidelijk te maken wat een ghetto-mentaliteit was: een oude man loopt langs de weg, als plotseling allemaal mensen beginnen te rennen. De oude man houdt iemand staande en vraagt: Jongeman, waarom rent iedereen toch zo hard? Zegt de jonge man: 'Rennen. opa, de leeuwen uit de dierentuin zijn losgebroken.' Vraagt de oude man: 'Jongeman, voor je gaat, zeg me: is dat goed of slecht voor de Joden?'
6 opmerkingen:
In het verleden is ook de boycot Rhodesie geweest. Dat heeft dan nu niet bepaald een succes opgeleverd.
Gelukkig kan de "blauwdruk" boycot Zd Afrika niet op Israel gelegd worden. Dit past niet.
Met verbazing las ik zojuist op de site van Anja dat de 2 staten oplossing een gepasseerd station was? Anja weersprak dit niet!
Begrijpt u het nog.
Hoezo geen succes, die Rhodesië boycot? Het het toch nu Zimbabwe? Of bedoel je dat het intussen tijd is voor een boycot van Mugabe...?
En wat de twee-statenoplossing betreft: Er zijn wel meer mensen die denken dat het een gepasseerd station is. Ik behoor tot degenen die vrezen dat zij gelijk hebben.
Derk, Anja Meulenbelt heeft op haar weblog veel gepubliceerd over de twee-staten-oplossing als gepasseerd station. Het is te vinden via de zoekmachine op Anja's weblog. Een voorbeeld: http://anjameulenbelt.sp.nl/weblog/2009/01/31/spoedcursus-palestinaisrael-7/
En Abu Pessoptimist, waarom "vreest" u dat de twee-staten-oplossing een gepasseerd station is, een joodse staat als onderdeel van een twee-staten-oplossing is toch geen optie, omdat die staat geen recht doet aan niet-joodse ingezetenen, de ingezetenen verdeelt in joden en niet-joden?
Groet,
Bert Erends, mijn voorkeur ging altijd uit naar een onafhankelijke staat Palestina naast een staat Israël,en die laatste dan voor al zijn burgers (dit sluit aan bij wat het - intussen wel heel kleine - groepje strijders voor burgerrechten in Israël zelf voorstaat). Intussen heb ik zelf, als persoon, geen duidelijk voorkeur meer, met name omdat ik denk dat de situatie 'on the ground'(de nederzettingen) onomkeerbaar is en daarom een onafhankelijke Palestijnse staat niet meer te verwezenlijken is. Waarom ik dan toch 'vrees' dat het de kant van een strijd voor gelijke burgerrechten opgaat? Omdat ik denk dat dit een heel moeizaam proces gaat worden, zodat er nog jaren en jaren bezetting voor de boeg zijn.
Beste Abu, ik kwam pas een stuk tegen van I.F. Stone: Holy War. Ken je het? Avnery die lang geleden zei dat er een Arabiche staat moest komen. Vraag: of hij dan niet vond dat Israel zich terug moest trekken tot de grenzen van het VN verdelingsplan. Nou dat vond Avnery niet, want dan zouden de Arabische legers te dicht bij Tel Aviv zitten. Stone's conclusie: Avnery is als het er op aan komt net zo'n conventionele zionst als de anderen. Beetje treurig wel.
Nee Anja, ik kende het niet. maar heb het zojuist opgezocht. (Zo'n beetje alles wat Stone gescheven heeft is te vinden via 'the official website of I.F Stone'). En ja, het bevestigt wat ik vaak voel als ik Avnery lees.
Een reactie posten