Oorlogsmisdaden - en wat gaan we eraan doen? Wat gaat Verhagen eraan doen?

Nadere lezing van het rapport van de Fact Finding Missie onder leiding van Richard Goldstone doet mijn bewondering toenemen. De Missie heeft haar mandaat zo opgevat dat de inval in Gaza in een breder kader wordt geplaatst en in samenhang wordt gezien met wat plaatsvindt op de Westoever. Op die manier ontstaat als het ware een vervolg, een uitgebreid vervolg, op de niet-bindende uitspraak uit 2004 van het Internationaal gerechtshof over de bouw van de Muur. Net als het Hof toen, spreekt ook Goldstone's missie uit dat het niet alleen de plicht van naties is om de internationale regels op het gebied van de mensenrechten na te leven, maar ook om te zorgen dat andere naties (in casu Israël) dat ook doen (paragraaf 1709 van het rapport).
De manier waarop zaken worden behandeld is alomvattend en uitgebalanceerd. Om één voorbeeld te noemen: er wordt uitgebreid ingegaan op de enorme vernielingen die in Gaza zijn aangericht van civiele doelen. Omstreden doelen zoals ministeries, de universiteit, of politiebureaus waarvan Israël heeft betoogd dat zij onderdeel van de infrastructuur van Hamas uitmaakten, laat Goldstone echter buiten beschouwing, terwijl hij wel weer het parlementsgebouw en de gevangenis noemt.
Ook de 'roadmap for justice' (om het zo maar te noemen) die G. aandraagt is bijzonder: Israël krijgt zes maanden om serieus zelf iets aan de de wetteloosheid met betrekking tot de bezette gebieden te doen. Zoniet dan is de aanbeveling om de zaak door te verwijzen naar het Internationale Strafhof. Ik kan iedereen alleen maar aanraden het volledige rapport te bekijken.

Natuurlijk staat of valt de impact van Goldstone's missie met de reacties. Die van Israël weten we al: daar wordt alles uit de kast gehaald om dit 'partijdige' rapport aan te vechten, (zonder overigens de details tegen te spreken). President Peres, premier Netanyahu en de ministers Lieberman en Barak maken overuren aan de telefoon bij het bewerken van hun buitenlandse relaties als we Haaretz mogen geloven. Het gaat dus om andere reacties. Cruciaal is natuurlijk die van Obama. Of moeten we dichter bij huis beginnen? Bij de EU of nog dichterbij, onze eigen minister Verhagen die - zo bleek op Prinsjesdag - de mensenrechten nog steeds ziet als een hoeksteen van het beleid?

En wat gebeurt er vandaag op Verhagens ministerie van Buitenlandse Zaken?

Op het ministerie van Buitenlandse Zaken vindt vandaag en morgen een conferentie plaats over het bestrijden van straffeloosheid in het kader van vredesopbouw. In zijn openingsspeech sprak Verhagen over de vele juridische en traditionele vormen van overgangsrecht die er zijn. ‘Vervolging in eigen land of door een internationaal tribunaal, waarheidscommissies, amnestieregelingen, verzoeningsprogramma’s, lokale rechtsfora, herstelbetalingen en ook de wederopbouw van een rechtssysteem horen erbij. Het gaat er niet om het een of het ander te kiezen, maar juist om een goede combinatie te vinden.’

Het bestrijden van straffeloosheid in het kader van vredesopbouw. Hoe ontzettend toepasselijk. Welnu, Verhagen kan meteen aan de de slag. Bijvoorbeeld aan de hand van deze uitspraak van Goldstone's missie:

''The Mission is firmly convinced that justice and respect for the rule of law are an indispensable basis for peace. The prolongued situation of impunity has created a justice crisis in the OPT (= occupied Palestinian territories, AP) that warrants action.'

Action, Maxime. Zelden zal een conferentie van je ministerie zo exact zijn samengevallen met de actualiteit.