In memorimam: Ilan Halévi, prominent Joods lid van de PLO, 1943 -2013

In Haaretz lees ik tot mijn verdriet dat Ilan Halévi is overleden, één van de weinige Joden die een hoge post heeft bekleed binnen de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. Hij was pas 70. Halévi was een kleurrijke figuur. Hij was geboren in bezet Frankrijk als zoon van een Jemenitische vader en ging later naar Israel. Daar raakte hij - via de linske, anti-zionistische organisatie Matzpen - betrokken bij de dialoog tussen Israeli's en Palestijnen die in het begin van de jaren zeventig van de grond kwam. Via die dialoog liep hij, om het zo maar te zeggen, 'over naar de andere kant'.

Ilan Halevi

Ik leerde hem kennen ergens in 1977 of 1978, via het contact dat ik toen had met de Palestijn Issam Sartawi, die namens Yasser Arafat contacten onderhield met een groepje Israeli's rond mensen als generaal b.d. Matti Peled, de oud-directeur generaal van het ministerie van Financiën Yaacov Arnon (geboren Jaap van Amerongen), en Uri Avneri. Ilan was toen Sartawi's assistent. Later, nadat Sartawi in 1983 in Portugal was vermoord, volgde Ilan hem op als degene die (mede) de dialoog met de Israeli's bleef organiseren en als Arafats afgezant bij de Socialistische Internationale. Ilan zag er toen ongeveer uit als op de onderste foto. Hij was één van mijn vraagbaken als het om Palestijnse politieke zaken ging.
Ilan was een belezen intellectueel, schrijver van een aantal boeken waaronder 'Sous Israel, la Palestine' en het in 2003 geschreven 'Face à la guerre - lettre de Ramalla'. Hij was mede-oprichter van de 'Revue des études palestiniennes', sprak meerdere talen vloeiend en was een onderhoudend prater. Ik herinner me een avond in Cairo - ik denk in het jaar 1990 - tijdens een bijeenkomst van de Socialistische Internationale daar, waar hij en ik doorzakten en hij hilarische verhalen vertelde over hoe Arafat in speeches vaak met zijn fantasie op de loop ging, iets wat dan later weer door zijn staf moest worden rechtgezet.  'Vooral de quotes uit de Koran waar hij mee aan komt en die volstrekt niet blijken te kloppen, ' zei Ilan, 'geven ons handen vol werk.' Hij gaf een paar voorbeelden waarbij we bijna van onze stoel rolden van het lachen.

Ilan was toen al lid  van de Palestijnse Nationale Raad, het PLO-parlement. Als ik me niet vergis was hij een van de twee Joodse leden. De andere was (en is) Uri Davis, een professor aan de Bir Zeit universiteit. Later werd Ilan ook nog onderminister van Buitenlandse Zaken onder Nabil Shaath.
De dood van Ilan is extra-treurigmakend omdat hij één van de leden was van het nu bijna uitgestorven clubje (waartoe behalve een aantal redelijk prominente Israeli's ongeveer de hele toenmalige PLO-leiding behoorde), dat de basis legde voor een twee-statenoplossing en dat geloofde in een Israelisch-Palestijnse verzoening via een dialoog. Hun werk lag aan de basis van de Akkoorden van Oslo, maar die losten helaas uiteindelijk niets op. Ik geloof dat met hen ook hun (en mijn) optimisme aan het verdwijnen is dat het met praten ooit nog eens helemaal goed zou kunnen komen.