Britse Labourpartij blijft op jacht naar ''antisemitische'' spoken

De Britse Labour party heeft op 3 oktober de van huis uit Israelische professor Moshé Machover uit de partij gestoten weges ''antisemitisme''. Machover (81) was ooit één van de oprichters van de Israelische anti zionistische Matzpen partij, maar werd in 1968 tot Brit genaturaliseerd. Sinds dat jaar hij was universitair docent wiskunde aan diverse Britse universiteiten, In 1995 werd hij professor in de filosofie aan de London University. 

Uuteraard is de beschuldiging volstrekt belachelijk. Machover is ook niet de eerste Jood die wegens vermeend antisemitisme uit de partij wordt gestoten. Het was de zoveelste actie van een deel van de partij in een maar voortdurende heksenjacht, die begonnen is rond de tijd dat Jeremy Corbyn, de huidige partijleider, aantrad. Corbyn is sinds jaar en dag een voorvechter van de rechten van de Palestijnen.  

Machover's verbanning werd hem kenbaar gemaakt in een brief namens het partijbestuur. De reden was dat hij recentelijk een artikel publiceerde, een uitwerking van een rede die hij een jaar geleden hield, met, paradoxaal genoeg, de titel ''Anti-zionism does not equal anti-semitism'' . Het is hier te downloaden (PDF).

In het artikel ging Machover in op de bezwaren van prominente Joodse leden van Labour van 100 jaar geleden tegen de claim van de zionisten dat eigenlijk alle Joden ''vreemdelingen'' waren in de landen waar ze woonden en op zoek waren naar een vaderland. Ook haalt hij de aanvankelijke gunstige reactie van de zionisten op de Neurenberger rassenwetten aan, die tot vreugde van velen van hen immers assimilatie tegen gingen. En tenslotte citeerde hij, o schande, letterlijk de prijzende woorden die niemand minder dan Reinhardt Heydrich, de nummer twee van de SS, in 1935 in het SS blad ''Das Schwarze Korps'', wijdde aan het zionisme. Dat zionisme wilde immers hetzelfde als de nazi's, een prijzenswaardige totale apartheid van de Joden en een eigen staat. (Let wel: dit was voor de in 1942 gestarte uitroeiingspolitiek van de nazi's).

In de brief aan Machover, waarin zijn artikel antisemitisch werd genoemd, werd gerefereerd aan de vorige week op het partijcongres van Labour aangenomen definitie van zionisme die afkomstig is van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA). In het Engels luidt die: “Antisemitism is a certain perception of Jews, which may be expressed as hatred toward Jews. Rhetorical and physical manifestations of antisemitism are directed toward Jewish or non-Jewish individuals and/or their property, toward Jewish community institutions and religious facilities.” Het is duidelijk dat Machover in zijn artikel niets schreef dat onder deze resolutie valt. Maar zijn artikel riep boze reacties op. En het is waarschijnlijk dat Labour (de niet expliciet door de partij aanvaarde) voorbeelden van antisemitische uitingen die de IHRA bij de resolutie gaf, heeft aangewend. Eén ervan is het maken van vergelijkingen tussen Israel en nazi Duitsland. 

Hoe dat ook zij, duidelijk is dat de uitstoting van Machover om deze reden zonder meer absurd is. Zelfs studies naar het antisemitisme van het Derde Rijk en naar zionistische geschiedenis zou op deze manier tot een besmet terrein worden. Een duidelijk vervolg van de hetze die de Jewish Labour Movement  (JLM) nu al anderhalf jaar binnen Labour voert tegen pro Palestijnse geluiden en kritiek op Israel onder het mom dat het allemaal antisemitisch is.

Het begon in 2016 met beschuldigingen vanuit de Oxford University Labour Club, een aan Labour geliëerd gezelschap. Ene Alex Chambers stapte uit deze club omdat de sfeer er ''antisemitisch'' zou zijn. Een jaar later werd door een door Corbyn ingesteld onderzoekscommissie vastgesteld dat er van antisemitisme geen sprake was, terwijl Chambers intussen werd ontmaskerd als een oud-werknemer van BICOM, een soort Britse pendant van ons Nederlandse CIDI. De onrust hield echter niet op.    

Wat volgde was de schorsing van Jackie Walker, die Joods was en zwart, en die de vice-voorzitter was van de organisatie Momentum die Corbyn ondersteunde. Ze werd geschorst, kon terugkomen en werd opnieuw geschorst, en ook uit Momentum gezet. De tweede schorsing overkwam haar door een in  het geheim opgenomen bijdrage tijdens een workshop over antisemitisme. Zij betoogde daarin dat JLM met opzet kritiek op Israel verwarde met antisemitisme. Bovendien voerde ze aan dat de herdenking van de Holocaust best ook de herdenking van de Slavenhandel kon omvatten, die zij de ''Afrikaanse Holocaust'' noemde. Het kwam haar te staan op een vloedgolf van racistische taal op de sociale media en beschuldigingen dat ze niet echt Joods zou zijn.

Een volgende kluif was Ken Livingstone, de vroegere burgemeester van Londen en sinds lang een bondgenoot van Corbyn. Hij schoot Naz Shah te hulp, een Labour parlementslid van Pakistaanse afkomst, dat van antisemitisme was beschuldigd. Shah maakte later uitgebreide excuses en is na door het stof te zijn gegaan weer in genade aangenomen. Maar Livingstone werd geschorst en blijft geschorst nadat hij, het moet gezegd, het op onhandige wijze had gewaagd in een radiogesprek erop te zinspelen dat de nazi's en de zionisten ooit in onderhandelingen verwikkeld waren over het naar Palestina overbrengen van Joden.    

 Ondertussen dient niet worden vergeten wat JLM is. De organisatie begon in 1903 als de zionistische ''Poale Zion'' beweging, die in 1920 onderdeel van Labour werd. De beweging is een zusterpartij van de Israelische Arbeidspartij en nog steeds onderdeel van de Zionistische Wereld Organisatie. Zij wordt mede vanuit de Israelische ambassade in Londen aangestuurd. Dat verklaart mogelijk mede waarom de tendens van de huidige Israelische regering, om antizionisme en kritiek  op Israel moeiteloos op één hoop te vegen, hier gretig navolging vindt. Net als de drang om BDS buiten de wet te verklaren, trouwens. De zaak is op de spits gedreven door de verkiezing van Corbyn. Volgens sommigen wordt niets zo gevreesd door de Israelische regering als een mogelijke Britse regering onder Corbyn. Israelische kranten blijven ook met regelmaat schrijven over de ''verontrustende'' anti Joodse sfeer bij Labour, ondanks het feit dat de eerder genoemd onderzoekscommissie ook daarvoor niet echt bewijs heeft kunnen vinden..

Afgezien van de Britse dimensie houdt de zaak intussen ook een les in voor Nederland. Hier is het vooral het CIDI dat erop aandringt dat de Nederlandse regering de rampzalige IHRA definitie van antisemitisme overneemt. De deur zou daarmee ook in Nederland worden opengezet om iedereen die kritiek op de regering Netanyahu of de politiek van Israel heeft, Joods of niet, aan de schandpaal te nagelen. De door IHRA gegeven voorbeelden van antisemitisme, zoals ''Israel beoordelen met maatstaven die niet voor andere landen worden gehanteerd'' of Israel racistisch noemen, leveren door de weinig exacte formuleringen, genoeg munitie. Ook bij het scheiden van Joodse bokken en schapen geeft de Israelische regering het voorbeeld, onder meer met wetten die iedereen die BDS steunt, waaronder Joden, de toegang tot Israel te ontzeggen. Elke intellectuele discussie over de duistere kanten van het zionisme en de zionistische geschiedenis dreigt op deze manier het zwijgen  te worden opgelegd.

Eén lichtpuntje is er echter sinds kort, en dat is dat bij het congres van Labour van vorige week een nieuwe organisatie is opgericht, de Jewish Voice for Labour. De nieuwe organisatie, die meer dan 300 mensen trok bij zijn lancering, wil een tegenwicht vormen tegen de JLM. Dat bleek duidelijk uit de speeches. David Rosenberg sprak over de periode dat de zionisten een minderheid van de Joodse gemeenschappen vormden en dat in Oost Europa de niet zionistische ''Bund'' veel meer mensen trok. Professor Avi Shlaim sprak over ''De mythe van het antisemitisme in de Labour Party'' en de vroegere rechter uit een Gerechtshof, Sir Steven Sedley, sprak over ‘Free Speech, Antisemitism and criticism of Israel’. Een paar dagen later verzetten ze zich ook tegen het wegsturen van Machover.
Het is duidelijk,  de nieuwe organisatie wil de intellectuele dwangbuismentaliteit van de JLM types aan de kaak wil stellen en te lijf gaan. Hopelijk hebben ze succes. Hadden we maar zoiets in Nederland.