Critici van de Israelische politiek worden vaak doodgegooid met de uitspraak dat ''legitieme kritiek natuurlijk geoorloofd is'', maar dat Israel unfair wordt behandeld. Het zou strenger worden aangepakt dan andere landen en heftiger worden bekritiseerd. Het antwoord aan dit verwijt is altijd: vertel dan nu eens wat voor kritiek op Israel dan wel geoorloofd is. Maar helaas, daarna blijft het altijd angstvallig stil.
Behalve nu.
Ditmaal is er eindelijk een heel duidelijk antwoord gekomen op de vraag wat geoorloofde kritiek is. Het is kritiek van Joden zelf. Heel heftige kritiek zelfs. De krantenkoppen vertellen ons dat er zelfs niet minder dan een ''scheuring'' dreigt in de Joodse wereld.
Wat is het dat die heftige kritiek opwekt en dreigt de Joodse wereld te verscheuren? Het feit dat Israel al 50 jaar een paar miljoen Palestijnen bezet houdt ? Dat het in Gaza bijna twee miljoen Palestijnen al tien jaar gevangen houdt in een onmenselijke blokkade? Dat het met een frequentie van 1 a 2 per week Palestijnse jongens en meisjes doodschiet, al of niet in het bezit van een mes? Dat het nederzettingen sticht op grond die volgens het internationaal recht helemaal niet van Israel is?
Dat het sinds het jaar 2000 minimaal zo'n 13.000 Palestijnen heeft gedood (statistiek van B'tselem)? Waarvan enkele duizenden in oorlogen in de Gazastrook, die ook heel veel onnodige infrastructurele vernielingen aanrichtten? Dat het sinds het land in 1948 is gesticht, zo'n 10 miljoen ontheemde Palestijnen het recht op terugkeer of compensatie ontzegt? Dat Paletijnen in Isrel zelf veel minder rechten hebbend an Joden? Dat het sinds zijn stichting zo'n 50.000 huizen heeft verwoest en de inwoners ervan dakloos gemaakt? Waaronder 135 huizen. een moskee en een school van de bijna 800 jaar oude Mughrabi wijk vlak voor de Kotel ("Klaagmuur"), drie dagen na de verovering van Oost Jeruzalem om plaats te maken voor de huidige ''plaza'' bij de Muur?
Nee, dat allemaal dus niet. Het heeft hier en daar wel verwijten opgeleverd, maar nooit zulke heftige kritiek. Het is voor de ''officiële'' Joodse organisaties hier, in Europa of in Amerika, nooit een reden geweest heftig in verzet te komen. Het is nooit een reden geweest geen bijdragen meer aan Israel te betalen. Sterker nog, oorlogen, in Libanon of Gaza, waren redenen om nog meer te gaan geven. Maar nu is het dus even anders.
Waarom ?
Netanyahu, de premier van Israel, het land dat pretendeert uit naam van alle Joden te spreken, heeft een plan om een apart stuk van de Kotel in orde te maken voor ''gemengd bidden'' van tafel geveegd. Het zou een plek hebben moeten worden, waar ook vrouwen zich mogen tooien met een talles (gebedsmantel) en kipa en de Tora kunnen lezen zonder door orthodoxen te worden aangevallen. Over het plan was een paar jaar overlegd, onder meer door de leider van de Jewish Agency, Natan Sharansky. De ''Women of the Wall'', een groep vrouwen die al een paar jaar proberen hun eigen diensten bij de Muur te houden, was er erg blij mee. Hetzelfde geldt voor de joodse ''Reform'' en Masorti (Conservatieve) gemeenschappen. In Israel zijn deze groepen klein en onbelangrijk, maar daarbuiten zijn ze groot, vooral in Amerika. Daar behoort de meerderheid van de Joden tot reform of Conservatieve gemeenten.
Maar behalve het van tafel vegen van dit plan voor de Muur, heeft Netanyahu, onder druk van de orthodoxe partijen in zijn coalitie, ook goedgekeurd dat een wet zal worden ingevoerd die (in Israel) alleen bekeringen erkent die op door het Israelische orthodoxe rabbinaat erkende rabbijnen zijn uitgevoerd. De wet is bedoeld om het Israelische hooggerechtshof de pas af te snijden, dat aan een uitspraak over bekeringen werkt. Ook hierover zijn de masorti en reform gemeenten bijzonder boos en verontrust. Door zo'n wet zouden namelijk ineens forse aantallen van hun leden in Israel niet meer joods zijn, en ook hun huwelijken en kinderen zouden niet meer als zodanig worden erkend. Netanyahu werd onmiddellijk geconfronteerd met brandbrieven, alarmerende krantenstukken en verwijten van rabbijnen en anderen dat hij de Joden in Amerika een ''klap in het gezicht'' heeft gegeven en een splitsing in de Joodse wereld dreigt te veroorzaken.
Een delegatie van AIPAC, de oppermachtige Amerikaanse ''Israel lobby'', reisde woensdag zelfs overhaast naar Jeruzalem om de premier tot andere gedachten te brengen. En zie, het ziet er inderdaad naar uit dat Netanyahu onder druk van de storm aan kritiek nu weer even wat bakzeil haalt en de zaak een tijdje in de ijskast plaatst, (dat wil zeggen zowel de uitspraak van het hooggerechtshof als de wet worden zes maanden uitgesteld, terwijl een commissie de zaak verder uitdiept). Daarmee keert de rust misschien wel weer terug, zij het dat de zaak over een paar maanden (of jaren) weel weer boven zal komen drijven. Het is tenslotte niet voor het eerst dat de kwestie speelt.
Maar intussen heeft deze affaire wel twee dingen duidelijk gemaakt: 1) kritiek op Israel mag, zolang het interne joodse geloofsgeschillen betreft. En 2) (en veel belangrijker), de Joden buiten Israel zijn heel goed in staat om de staat Israel een andere politieke weg te laten bewandelen. Kwesties als ''wie is een Jood'' geven dat aan. Maar bij de vraag ''wat is Jodendom, en wat houdt dat moreel gesproken in'', houdt het kennelijk weer op. Bezettingspolitiek, nederzettingen, en vrijheid van meningsuiting 1) zijn in de gemeenschappen buiten Israel geen zaken die de mensen in beweging kunnen zetten. Althans niet meer dan in Israel zelf.
Het leidt tot de conclusie dat veranderingen in Israels bezettingspolitiek en anti democratische tendensen maar op één manier tot stand worden gebracht: door druk van buitenaf, en tegen de wil van de Joodse gemeenschappen waar dan ook. Dat is een treurige vaststelling. Maar het is niet anders.
1) Om slechste en paar zaken te noemen die de vrijheid van meningsuiting betreffen: Israel kent bijna 70 jaar na zijn ontstaan nog steeds censuur, het is verboden reclame te maken voor een boycot van de nederzettingen, laat staan voor BDS, NGO's (waaronder mensenrechtenorganisaties) worden in hun bestaan bedreigd, Israelische Palestijnen lopen gevaar als zij in het buitenland met Arabieren contact onderhouden om in de gevangenis te belanden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten