Voer voor sociaal psychologen: de aanval op Dyab Abou Jahjah

Dyab Abou Jahjah. (Foto De Morgen)

Het kan haast niemand ontgaan zijn: vandaag, zondag de 31ste juli start het tv programma Zomergasten van de VPRO. De eerste gast is Dyab Abou Jahjah en de laatste dagen is er een stortvloed van beschuldigingen en boze uitingen op hem losgelaten.  Abou Jahjah  (wiens naam nu regelmatig in de kant wordt afgekort tot alleen Jahjah, blijkbaar is de Arabische samenstelling te moeilijk voor de Nederlandse denkramen), is een Arabier uit Libanon. Hij is Belg geworden en schrijft een column in de krant De Standaard. Bovendien is hij antizionist met felle kritiek op Israel en de oprichter van een anti racistische beweging, Movement X.
Eerder kwam Abou Jahjah al in het nieuws omdat de Bezige Bij een boek van hem gaat uitgeven. Leon de Winter, bekend van de uitlating dat het goed zou zijn een preservatief in het drinkwater van Gaza te doen omdat die mensen daar veel te veel kinderen krijgen, stapte toen op, gevolgd door zijn vrouw Jessica Durlacher, en iets later ook door Marcel Möhring en Tommy Wieringa.
Nu komt Abou Jahjah op de tv en blijkt ongeveer heel Joods Nederland en hun supporters de inzichten van Leon de Winter te delen.
Frits Barend, die bij een vorig optreden van Abou Jahjah als eens verschrikkelijk in de fout ging, schrijft nu op het treurige website Jonet dat hij zich ''voor het eerst niet meer echt veilig [voelt] in Nederland, met dank aan de VPRO''. Hans Fels, toch vroeger een redelijk kritische tv maker,  schrijft het feit dat mensen van zijn (Joodse) stam niet meer ongehinderd over straat zouden kunnen en dat gebouwen moeten worden beveiligd, onder meer toe aan ''opruiers'' als Abou Jahjah. David Serphos, vroeger een bestuurder in joods Nederland, noemt hem ''uitschot''.  Elma Drayer, altijd op de bres om Joden te verdedigen tegen (vooral vermeend) onrecht noemt hem, eveneens in de Volkskrant, een ''praatjesmaker'' die je geen ruimte op tv zou moeten geven. Salomon Bouman, vroeger correspondent van de NRC, meldt  op de site Crescas (en zijn Facebookpagina) dat Abou Jahjah in een rede in Breda iemand zou hebben aangehaald die zou hebben gezegd dat het ''jammer was dat Hitler zijn werk niet had kunnen afmaken'' (in werkelijkheid wees Abou Jahjah, ik was erbij, op een advertentie waarin overlevenden van Hitlers Holocaust afstand namen van de Israelische aanval op Gaza in 2014). 
Dan waren er de twitteraars die dit alles gretig doortwitterden, zoals ex Cidi directeur Ronny Naftaniel en Esther Voet van het Joodse krantje NIW, of uit het niets opduikende, niet bestaande ''Joodse actiegroepen'' als Tradition is our Future (TOF) of Federatief Joods Nederland dat alleen bestaat uit Herman Loonstein en diens zoon(s). En niet te vergeten de randverschijnselen. Arthur van Amerongen die in HP/deTijd een collage maakte van onsmakelijke, antisemitische  fragmenten die Abou Jahjah in zijn avondje tv zou laten zien. Niet grappig, wel tenenkrommend genant. Arthur is vermoedelijk nog steeds (of weer) stevig aan de heroïne. En tenslotte was er dan ook nog een misselijkmakende aanval op de presentator van Zomergasten, Thomas Erdbrink, in het blaadje van hasbaristen en zionistische ultra's ''The Algemeiner''. Erdbrink, bureauchef van de New York Times in Teheran,  zou een ''anti Israel agenda'' hebben uitgezet.

Wat hebben al deze  opgewonden uitingen gemeen? In de eerste plaats dat ze, wellicht zonder het te weten en elkaar napratend,  citeren uit bronnen als van het volop racistische Vlaams Belang of het nauwelijks betrouwbaarder Belgisch Joodse blaadje Joods Actueel.  Vandaar dat iedereen dezelfde onzin verkondigt. Bijvoorbeeld dat Abou Jahjah een bewonderaar van Saddam Hussein zou zijn geweest. Of dat hij blij zou zijn geweest met de aanval in 2001 op de Newyorkse WTC. Dat hij antisemiet is, dat hij aanhanger zou zijn van Hezbollah, alle Joden uit Israel/Palestina zou willen gooien en/of blij zou zijn met terreur en islamitisch radicalisme. Wie de moeite zou nemen om erachter te komen wat Abou Jahjah echt vindt, zou kunnen lezen dat hij in stukjes over Saddam en de aanval op het WTC de dubbele gevoelens van Arabieren uit de regio beschreef. De gevoelens van mensen die, anders dan hier in het Westen, wel geraakt zijn door de duizenden die bij de invasie van Irak zijn gedood, en daarom begrip hadden voor de treurnis om de slachtoffers in New York, terwijl ze tegelijkertijd een soort gevoel van triomf voelden dat het Westen nu ook eens iets overkomt. Mensen die Saddam altijd hadden gezien als een wrede dictator, maar er niet onder uitkwamen dat hij stierf  als een slachtoffer van ongerechtvaardigd Westers ingrijpen. (h/t Mihai Martoiu Ticu).
Waarschijnlijk is dat voor de gemiddelde Westerling te moeilijk, allemaal. Zeker als die westerling ook nog eens Joods is. Net zoals het blijkbaar lastig is om te begrijpen dat voor wie, zoals Abou Jahjah, als kind opgroeit onder de terreur van een Israelische bezetting in Zuid Libanon, de verzetsbeweging Hezbollah niet automatisch een ''terroristische'' beweging is, ook al sta je er ideologisch nogal ver vanaf. Of dat het afbranden van je huis als je vier bent, en de afranselingen en andere vernederingen die je als kind van zionisten te verduren hebt gehad, niet de beste manier is om warme gevoelens voor zionisten te ontwikkelen. En dat staat dan nog los van de manier waarop Israel de zaak van de Palestijnen heeft afgehandeld en nog steeds afhandelt.
Abou Jahjah vertolkt op dit vlak meningen die de gemiddelde bewoners van welk Middenoosters land dan ook erop nahoudt, en ik kan het weten want ik heb jaren in die regio rondgelopen als redacteur en correspondent. Hij brengt zijn ideeën op een heldere en invoelbare manier en krabt zo  op een heftige manier aan de virtuele muren die we hier hebben opgetrokken om de draagwijdte van het Westerse optreden in landen als Irak of Libië niet tot ons te laten doordringen.Om niet te spreken van andere koloniale percepties die schuil gaan achter nog altijd bestaande Westerse superioriteitsgevoelens. En onder die virtuele muren valt ook de muur die Israel en haar grote schare supporters hier in het Westen met man en macht overeind houden om haar escapades in Libanon, op de Westoever en in Gaza toch vooral niet te hoeven zien voor wat ze zijn en als zodanig te benoemen:  discriminatie, terreur, moord en voortgaande diefstal van land.   
 Alleen het feit dat Abou Jahjah dat nu in een veel bekeken tv programma naar buiten mag brengen, zonder de gebruikelijke eufemismen, maakt een fenomeen los dat het beste kan worden omschreven met het woord massahysterie. Het officiële Joodse circuit is in rep en roer. Met de mond beleden heilige zaken als vrije meningsuiting worden aan de kant geschoven voor oproepen om hem de mond te snoeren, en er wordt vrijelijk geciteerd uit de fascistische leugens die het Vlaams Belang of andere racistische idioten over hem hebben verspreid. We hebben dit eerder gezien. Eind jaren tachtig was er de massahysterie rond de opvoering van ''Het vuil, de stad, en de dood'' van Hans Werner Fassbinder, dat uiteindelijk, wegens de protesten van de Joodse gemeenschap dat het ''antisemitisch'' zou zijn, niet doorging. Een paar jaar geleden werd het alsnog in een gelezen vorm gedaan door de groep ''de Barbaren'' in Amsterdam. Toen bleek er niets aan de hand te zijn. Waarschijnlijk had vrijwel niemand het stuk destijds gelezen. Korter geleden was er de rel rond het feit dat de Palestijns Israelische parlementariër Haneen Zoabi tijdens de Kristallnachtherdenking een parallel trok tussen de mentaliteit van het hedendaags Israel en het Duitsland van 1938 (wat de plaatsvervangende stafchef van het Israelische leger nota bene overigens dit jaar bij een herdenking in Israel herhaalde).     
Het levert steeds een treurig schouwspel op, dit soort episodes. Zogenaamd prominente Joden die elkaars, uit ultrarechtse koker stammende leugens overpennen, op schrille toon in het rond smijten met de term ''antisemitisme'', en ''antizionisme is antisemitisme'' en aanverwante intussen wat versleten dooddoeners, en die het liefst de burgerlijke vrijheden zouden beperken, een tendens die trouwens in het ''historische Joodse vaderland'' de laatste tijd ook aan populariteit lijkt te winnen. Het roept droevige herinneringen op aan tijden dat er pluriformiteit heerste in de Joodse gemeenschap en daaromheen. Dat het gezegde ''twee Joden drie meningen'' met reden kon worden geciteerd en dat prominente Joodse journalisten en/of advocaten (denk aan Abel Herzberg) zaken doorprikten en aan de kaak stelden.
Het Joodse Nederland van nu is een ander Joods Nederland: een Joods Nederland waar in koor wordt gelogen en bedrogen, waar dissidente stemmen naar buiten worden gewerkt en waar wordt geprobeerd tegenstanders met leugens en stoten onder de gordel tot zwijgen te brengen. Vanwaar die angst, vanwaar de agressie? Waarom kan het andere geluid niet worden gehoord? Zit de angst dat de muren geslecht worden en dat zal blijken dat keizer Israel geen kleren aan heeft, zo diep? Gaat het erom de taboes in stand te houden die de Joden, als groep die zo geleden heeft, in een uitzonderingspositie en boven de wet stellen? Het lijkt voer voor sociaal psychologen en andere wetenschappers. Intussen is het een treurig, ontluisterend schouwspel.