Een gemiste kans: EU had Sarkozy op zijn plaats moeten zetten

(Commentaar overbodig. Tekening van Carlos Latuff)

De Franse president Nicolas Sarkozy is er maar weer mooi mee weggekomen op de Eurotop. Bekakt Frans pratend, oprechte woede voorwendend,  pretenderend dat  Frankrijk is beledigd, dat alle (Europese) staatsleiders het met hem eens zijn dat men zo niet spreekt over een bondgenoot (hij bedoelde de uitlating  van het Luxemburgse Commissielid Vivia Reding waarvoor ze excuses had aangeboden) en nuffig opmerkend dat Frankrijk niets anders dan zijn 'plicht' deed door tegen misdaad op treden, wist hij een debat over de hoofdzaak te voorkomen.

Die hoofdzaak was natuurlijk - afgezien van de economische situatie van Europa waarover ook hoognodig had moeten worden gepraat  - de vraag op Frankrijk zich kan permitteren burgers van een andere lidstaat op te pakken en te deporteren alleen op grond van het feit dat ze behoren tot een etnische groep. De Franse regering had ontkend dat het alleen om de uitzetting van Roma ging,  maar een uitgelekte circulaire van het Franse ministerie van binnenlandse zaken bewees het tegendeel en betrapte de regering als het ware op heterdaad:
De krant Libération van 12 september 2010:
«La France n'a pris aucune mesure spécifique à l'encontre des Roms», a répété ces dernières semaines le ministre de l'Immigration Eric Besson, arguant qu'en matière d'expulsions la France ne raisonne pas en termes de minorités mais de ressortissants, bulgares ou roumains, en situation régulière ou non. Pourtant, une circulaire du ministère de l'Intérieur aux préfets sur les «évacuations de campements illicites», que se sont procurés plusieurs médias, cible expressément les Roms.
En préambule, cette circulaire datée du 5 août 2010 et signée par Michel Bart, le directeur de cabinet du ministre de l'intérieur, rappelle aux préfets les «objectifs précis» fixés par le président Nicolas Sarkozy: «300 campements ou implantations illicites devront avoir été évacués d'ici trois mois, en priorité ceux des Roms».

Vertaling: De minister van Immigratie Eric Besson heeft deze afgelopen weken steeds gezegd dat Frankrijk geen enkele maatregel heeft genomen die specifiek gericht is tegen de Roma, daarbij opmerkend dat Frankrijk zich bij het uitzetten niet richt op minderheden, maar kijkt of mensen met de Bulgaarse of Roemeense nationaliteit legaal in het land zijn of niet. Niettemin heeft een circulaire van het ministerie van binnenlandse zaken aan de prefecturen, die in handen is gevallen van diverse media, het expliciet over de Roma. De inleiding van deze brief, van 5 augustus 2010 en gesigneerd door Michel Bart, de directeur van het kabinet van de minister van binnenlandse zaken, wijst nog eens op de precieze doelstellingen zoals die zijn vastgesteld door president Nicolas Sarkozy: 300 illegale kampen en staanplaatsen moeten worden ontruimd binnen drie maanden, waarvan de Roma kampen met voorrang. (Voor het uitgelekte document (pdf) klik hier).

Uit deze circulaire bleek niet alleen dat Frankrijk (en Sarkozy zelf) hadden gelogen, maar ook dat  Frankrijk zich op een ongekend schandalige manier schuldig maakt aan discriminatie. Wat dat betreft had commissaris Reding met haar opmerking dat ze niet had verwacht zoiets na de Tweede Wereldoorlog nog eens mee te maken, eigenlijk gewoon gelijk -al is de opmerking door de associatie met vernietigingskampen inderdaad gevaarlijk. Van mij had  ze niet haar excuses hoeven maken, maar misschien had ze beter expliciet een vergelijking met de politiek van de fascistische Roemeense heerser Antonescu moeten maken die in 1942 22.000 Roma naar de Sovjet-Unie deporteerde, tijdens welke tocht  een groot aantal van hen omkwam. Frankrijk zit absoluut fout met zijn politiek. Volgens de EU-richtlijnen mag het burgers van andere EU-landen uitzetten als ze drie maanden in het land zijn en nog steeds geen middelen van bestaan hebben. Maar alleen op individuele basis en natuurlijk nooit of te nimmer omdat ze behoren tot een bepaalde groep, of het nu gaat om zwarten uit Afrika, moslims  uit het Midden-Oosten, of Roma.
In plaats van Sarkozy de  kans te geven de vermoorde onschuld te spelen met zijn woedeuitbarsting voor de Bühne, hadden de EU-leiders hem op zijn plaats moeten zetten en duidelijk te verstaan hebben moeten geven dat dergelijk racistisch optreden van een lidstaat absoluut niet kan worden getolereerd en hem moeten opdragen onmiddellijk zijn politiek te wijzigen op straffe van de zwaarst mogelijke sancties. Eens te meer heeft de EU, die toch is voortgekomen uit de Tweede Wereldoorlog en het streven om een einde te maken aan oorlog en verkrachting van mensenrechten, zich als een papieren tijger getoond.
Iets anders is dat de EU Frankrijk en andere betrokken EU-landen ook op had moeten roepen om op korte termijn mee te werken aan plannen om structureel iets aan de positie van de Roma te doen. Er wonen naar schatting 10-12 miljoen Roma in de EU en ze behoren tot de allerarmste en meest gediscrimineerde groepen. Waar voor anderen de welvaart stijgt, neemt hun armoede volgens de statistieken nog toe. Zeker in een land als Roemenië waar hun aantal zo'n 1,5 miljoen bedraagt (op een totale bevolking van 22 miljoen) is hun situatie deplorabel. Terugsturen zoals Frankrijk doet is zinloos, want waar ze er door de voordeur uitgaan komen ze via de achterdeur weer terug. Wat nodig zou zijn is programma's gericht op verbetering van hun positie waar ze ook zijn,  zoals onderwijs, banenplannen en verbetering van hun woonomstandigheden. Ook dat was een gemiste kans op deze EU-top.

Op de foto:  Een Roma familie wacht op vertrek op de luchthaven van Marseille.