Door Maarten Jan Hijmans
'Praten,praten,praten. Als ik vraag naar Hanna Siniora's belangrijkste bezigheid op dit moment, aarzelt hij geen ogenblik met antwoorden:'Second track diplomacy'. En als ik vraag wat die uitdrukking betekent, komt er een uitleg die duidelijk maakt dat dit praten betekent, praten buiten de gangbare kanalen om. Buiten het gehoor van microfoons en buiten het zicht van de camera's pogen de verschillende vormen van officeel overleg die stil zijn komen te liggen, weer tot leven wekken, dan wel overleg op gang proberen te krijgen op gebieden waar het nog niet bestond.
Hanna Siniora was half mei (2006) in Nederland als deelnemer aan een symposium van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) over de toekomst van Jeruzalem. De inmiddels 69-jarige PLO-diplomaat maakte van de gelegenheid gebruik om bij ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken en kamerleden als Bert Koenders van de PvdA te lobbyen voor het openhouden, c.q. openen van het overleg met de Palestijnse Autoriteit en ook met de Hamas-regering. Israël, de VS en de Europese Unie weigeren met Hamas te praten. Ze zien Hamas als een terroristische organisatie en eisen dat die eerst Israël erkent en het Hamas-Handvest wijzigt waarin het verdwijnen van Israël wordt verlangd.
Maar Siniora wijst erop dat de het met de PLO destijds ook zo ging. 'Ook de PLO werd zo'n kleine 20 jaar door het Westen als een terroristische organisatie beschouwd, omdat zij weigerde Israël te erkennen of het geweld af te zweren. Tegelijkertijd voerde de PLO een pragmatische politiek uit die die er wel degelijk op was gericht een twee-staten oplossing te aanvaarden. In 1988 culmineerde dat in een de facto erkenningen in 1993 leidde het tot de Akkoorden van Oslo.'
Gevangenen-akkoord
Bij Hamas is iets dergelijk aan de gang als indertijd bij de PLO. De organisatie houdt zich al sinds maart 2005 aan een zelf-afgekondigd bestand en diverse uitspraken van Hamas-leiders geven aan dat dit bestand(hudna) voor een veel langere periode kan worden verlengd. Daarnaast staan al enige tijd gesprekken op de agenda over toetreding van Hamas tot de PLO,wat,omdat de PLO Israël wel heeft erkend, zou neerkomen op een indirecte erkenning door Hamas. Eind mei was er op de bezette westelijke Jordaanoever een 'nationale dialoog'gepland tussen alle Palestijnse groeperingen (inclusief zelfs de Islamitische Jihad) over de te volgen strategie. Helaas werd de bijeenkomst wegens onenigheid over de exacte agenda voorlopig uitgesteld, maar naar verwachting is uitstel in dit geval geen afstel. 'Maar veruit het belangrijkste teken van Hamas'pragmatische opstelling,'zegt Siniora, wordt gevormd door het zogenoemde 'Gevangenakkoord'dat onlangs (maart 2006)in een Israëlische gevangenis werd gesloten tussen de de belangrijkste Fatah-leider van de jonge garde, Marwan Barghouti, en Abdel-Khaleq Natshe, één van de belangrijkste militante leiders van Hamas.'In dat akkoord wordt gesproken vanm het stopzetten van aanvallen binnen het eigenlijke Israël, het aanvaarden van Israël binnen de grenzen van 1967 en het onderschrijven van het Arabische vredesplan van Beiroet uit 2002.
Siniora: 'Dit is een hoopvol teken dat ook een fundamentalistische islamitische beweging als Hamas misschien in staat is zich te transformeren in een gematigd islamitische beweging en dat ook Hamas een waardige gesprekspartner zou kunnen zijn voor het Westen. Maar vooral deugt het niet dat de VS en de EU krachtig aandringen op het houden van vrije verkiezingen in de bezette gebieden om vervolgens, als de uitslag van die verkiezingen hen niet bevalt, te weigeren met de winnaar te praten. Want uiteindelijk is Hamas de legitieme winnaar. En uiteindelijk is er - zoals alleen al het voorbeeld van de eenzijdige Israëlische terugtrekking uit Gaza aantoont - geen vredeakkoord mogelijk zonder dat twee zijden er volledig bij zijn betrokken.
Journalistiek
Siniora weet waarover hij praat. Hij is een oudgediende. Alhoewel van huis uit apotheker en nog steeds mede-eigenaar van een apotheek die tegenwoordig wordt gerund door zijn vroegere werknemers, is hij al sinds 1972 actief als politicus en diplomaat. In dat jaar werd hem gevraagd de plaats in te nemen van een ontvoerd familielid die hoofdredacteur was van de Palestijnse. door de PLO gefinancierde krant Al Fajr (De Dageraad). Het zou tijdelijk zijn, maar het werd het begin van een journalistieke carrière die nog steeds voortduurt. Siniora bleef hoofdredacteur van Al Fajr, dat ook lange tijd een engelstalige weekeditie had,totdat de PLO na de Golfoorlog geen geld meer kreeg van de Golfstaten en de krant in 1993 moest worden gesloten. Siniora was toen inmiddels overgestapt naar de Jerusalem Times . Die krant bestsata nog steeds, zij het sinds 2004 alleen nog in een internetversie en met een heel bescheiden staf.
Via de journalistiek raakte Siniora ook betrokken bij de politiek. In 1985 was hij lid van de Jordaan-Palestijnse delegatie die met de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Shultz een dialoog voerde over erkenning van de PLO - een dialoog die toennog zonder resultaat bleef. Enige tijd was hij ook reizend ambassadeur voor de Palestijnse zaak. Yasser Arafat benoemde hem zelfs een korte tijd tot ambassadeur bij de VS. Lang behoorde hij bij de Fatah-beweging van Arafat. Maar bij de laatste Palestijnse verkiezingen van januari 2006 stond hij op de lijst van Mustafa Barghouti, het Palestijnse Nationale Initiatief. 'We hoopten dat Hamas en Fatah ongeveer even sterk zouden eindigen en dat wij dan de doorslag zouden kunnen geven, maar dat kwam helaas niet zo uit,'zegt hij. 'De wil van de Palestijnen om een einde te maken aa n aan corruptie en vriendjespolitiek en bovenal om een beleid af te straffen van compromissen met Israël dat de Palestijnen helemaal niets heeft gebracht, bleek te sterk.
IPCRI
Siniora's belangrijkste functie is tegenwoordig zijn directeurschap van het Israel Palestine Center for Research and Information (IPCRI, een Israëlisch-Palestijnse denktank die een 50-50 bezetting van Palestijnen en Israëli's heeft. IPCRI werd na het uitbreken van de Eerste intifada in 1987 opgezte door de Israëli Gershon Baskin, die hiervoor de medewerking van Siniora zocht een kreeg. Belangrijke elementen van IPCRI zijn vredeseducatie (zoals curricula op scholen) waterbeheer, economische planning in het Israël-Palestina van de toekomst en de toekomst van Jeruzalem. Daarnaast is IPCRI ook een kanaal waarlangs Israëli's en Palestijnen informeel met elkaar kunnen spreken als andere kanalen het laten afweten. Nu bijvoorbeeld vinden er indirecte gesprekken plaats tussen de Israëlische regering en Hamas, zegt Siniora, zonder verdere details te kunnen en willen geven.
De situatie is, daar laat Siniora geen misverstanden over bestaan, intusen uitermate slecht. 'De Muur, die onder meer Jeruzalem van de westelijke Jordaanoever isoleert, brengt een nieuwe zware slag toe aan de toch al treurige staat van de economie. Politiek ziet het er evenmin best uit. Sharon heeft het spel heel slim gespeeld. Hij heeft het doen voorkomen alsof er aan de Palestijnse kant geen partner was, daarbij geholpen door de zelfmoordaanslagen die de Palestijnse zaak geen goed hebben gedaan. De terugtrekking uit Gaza heeft Sharon een soort imago van vredesstichter bezorgd, terwijl hij toch niets anders deed dan eenzijdig de nieuwe grenzen van Israël afbakenen en voortbereidingen treffen om dat gedeelte van de Westoever bij Israël te trekken dat hij wilde behouden. Ehud Olmert zet nu deze politiek van Sharon voort, maar vrede zal het niet brengen.'
'Vrede kan nooit door de ene partij eenzijdig worden opgelegd aan de andere,'zegt Siniora. 'Vrede kan alleen gebaseerd zijn op rechtvaardigheid en de instemming van beide partijen. Ik ben ervan overtuigd dat de Israëli's niet alleen bezig zijn te verhinderen dat er ooit een onafhankelijke, levensvatbare Palestijnse staat komt, maar dat ze ook hun eigen droom, een onafhankelijke Joodse staat op de langere duur onmogelijk aan het maken zijn. Wij Palestijnen hebben namelijk de langste adem. Demografisch zal de balans in een jaar of 20 in ons voordel zijn. In de toekomst krijgen we in dat nieuwe Israël vanzelf een meerderheid.' En gevraagd waarom hij dan niet gewoon wacht tot op die manier de zaak vanzelf in orde komt: 'Dat is omdat de Palestijnen in de tussentijd heel erg moeten lijden. En ik wil voorkomen dat mijn volk lijdt.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten