Kerry draait bij wat betreft de eis van een erkenning van Israel als ''Joodse staat''

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft deze week een opmerkelijke ommezwaai gemaakt. Tijdens een hoorzitting van de Commissie voor Buitenlandse Zaken van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, zei hij dat het “een fout is” om steeds van de Palestijnen te eisen dat zij Israel erkennen als ''Joodse staat''.
 Israels premier, Benjamin Netanyahu, heeft daar de afgelopen jaren een punt van gemaakt. Hij stelt het voor alsof het een sine qua non is voor een vredesakkoord. Eerder deze maand hield Netanyahu een speech tijdens de jaarlijkse ''policy'' vergadering van de Amerikaanse Israel-lobby AIPAC, waarin hij dat nog eens onderstreepte. ''Door de Joodse staat te erkennen zouden jullie (Palestijnen, AbuP.) duidelijk maken dat jullie echt van plan zijn het conflict te beëindigen. Dus erken de Joodse staat, geen excuses, geen vertragingen. Het is tijd.''
Kerry ging tijdens de afgelopen maanden van onderhandelingen aanvankelijk mee met Netanyahu's eis. In december probeerden hij er zelfs, tijdens een bezoek aan Jordanië en Saudi-Arabië, Arabische steun voor te krijgen. Tevergeefs. De Palestijnse president Mahmoud Abbas heeft steeds gezegd dat er geen sprake van kon zijn dat de Palestijnen een dergelijke voorwaarde konden accepteren. En eerder deze maand kreeg Abbas steun van de Arabische Liga, die net als hij de Israelische eis keihard van de hand wees. 
En nu kwam Kerry dus op zijn schreden terug en zei hij dat het een fout was om dit punt zoveel nadruk te geven. Het was allemaal al opgelost in Resolutie 181 (van de Algemene Vergadering van de VN, de zogenoemde 'Delingsresolutie') waarin meer dan 30 keer werd gesproken over een ''Joodse staat'', stelde hij tegenover de commissie in het Huis van Afgevaardigden. Ook had Yasser Arafat in 1988, en later nog eens in 2004, bevestigd dat het ging om een Joodse staat, volgens Kerry. “I think it’s a mistake for some people to be raising it again and again as the critical decider of their attitude toward the possibility of a state and peace and we’ve obviously made that clear,” aldus de minister. (Klik hier voor een video van Kerry's opmerkingen).
De ommezwaai van Kerry is ongetwijfeld bedoeld om een vrijwel zekere mislukking van zijn vredespogingen te voorkomen. Maar het is de vraag of het zal helpen. De Palestijnse kant heeft daarnaast nog wel meer bezwaren tegen de voorstellen zoals ze er nu liggen, zoals de niet meer dan symbolische manier waarop (een buitenwijk van) Jeruzalem tot Palestijnse hoofdstad wordt gemaakt, het feit de Jordaanvallei, de grenscontroles en grote nederzettingenblokken in Israelische handen blijven, en nog wel meer.
Maar ook de Israelische kant is verre van tevreden. En zij is zeker slecht te spreken over Kerry's volte face. Een aanwijzing is het uitermate zure commentaar van het blad Commentary, een erkende spreekbuis van de rechtervleugel van conservatief Joods Amerika.
''Het was niet meer dan een kwestie van tijd voordat minister van Buitenlandse Zaken John Kerry - in een desperate poging om iets wat lijkt op een vredesproces overeind te houden - zou wijken voor Arabische druk en zich zou keren tegen Israels voornaamste eis dat de Palestijnen Israel als Joodse staat erkennen als onderdeel van het beëindigen van het conflict, schreef het blad. Tegenover leden van het Congres zei Kerry donderdag dat hij zo'n eis van de kant van Israel 'een fout' was. Opnieuw probeert de regering de lat voor een overeenkomst zo ongelofelijk laag te leggen dat zelfs de dwarsliggende Palestijnen erover heen kunnen glijden, of ze nu willen of niet.''
''Kerry's redenering op dit punt was zo rommelig als maar kon,'' aldus Commentary. ''Hij legde uit dat aangezien Israels status als Joodse staat al internationaal rechtelijk is vastgelegd, er geen reden is dat de Palestijnen dat feit erkennen. Toch is dat een ongelofelijke voorstelling van zaken. Als Israels status als Joodse staat is vastgelegd onder het internationaal recht, wat zeer zeker het geval is, dan is het nauwelijks erg veel gevraagd dat een toekomstige Palestijnse staat zich voegt naar de internationale wet en dit feit erkent. Een betekenisvol eind van het conflict vraagt nu eenmaal dat de Palestijnen bevestigen dat er een einde is gekomen aan verdere eisen ten opzichte van Israel, door te accepterend dat zij niet langer zullen trachten Israel weg te vagen door te proberen het te overspoelen met nakomelingen van Arabische vluchtelingen, of door steeds meer grondgebied te eisen.''
''Tijdens deze onderhandelingen heeft Israel naar verhouding weinig eisen gesteld, maar simpelweg eraan vastgehouden dat een overeenkomst een einde moet betekenen aan het conflict en aan Palestijnse claims, en dat zo'n Joodse staat erkend moet worden en dat zijn veiligheid verzekerd moet zijn.''
Tot zover Commentary. Ik denk dat het geen dwaze veronderstelling is van mijn  kant dat deze gedachtegang in brede kring binnen Israels regeringscoalitie wordt gedeeld. Ik denk dat we Kerry maar sterkte moeten wensen in de komende tijd. Maar intussen denk ik ook dat het hoog tijd wordt om serieus te gaan nadenken over hoe het straks verder moet. Want het ziet er naar uit dat het concept van de twee-statenoplossing de komende weken, of desnoods maanden, na een ''vredesproces'' dat al ruim 20 jaar niet veel meer dan een farce is geweest, definitief ten grave zal worden gedragen.