Israelisch hof rectificeert deels één van de grootste schandalen uit de Israelische rechtspraak

Iman al-Hams

Het Israelische hooggerechtshof heeft de eis van schadevergoeding van 'kapitein R.' wegens smaad tegen de journaliste Ilana Dayan teruggedraaid, meldt de krant Haaretz vandaag. Daarmee vervalt de uitspraak van de Jeruzalemse districtsrechtbank uit 2009 dat Dayan hem 200.000 shekel (zo'n € 41.000) moet betalen. Wel krijgt 'kapitein R'. nog 100.000 shekel (ruim € 20.000) van de TV-zender Kanaal 2, want het hof bleef erbij dat de aankondiging van de uitzending die aan 'kapitein R' was gewijd beledigend voor hem was geweest.
Dit is dus het einde van één van de meest absurde en voor de Israelische rechtspraak schadelijke zaken van de afgelopen jaren. Iedereen die de illusie koestert dat in Israel meestal het recht zegeviert, dient zich over de feiten te buigen.
Waar gaat het over?

Op 5 oktober 2004 werd even buiten Rafah in de Gaza-strook het 13-jarige meisje Iman Darweesh al-Hams doodgeschoten dicht bij een Israelische militaire post van de Givati-brigade. Een post-mortem van Palestijnse artsen stelde vast dat zij 17 kogels in haar lichaam had, waarvan de meeste van dichtbij afgeschoten. Drie daarvan troffen haar hoofd. Het meisje had het ongeluk gehad naar school te lopen dichtbij  wat kennelijk een 'militaire zone' was. Zij droeg een tas met schoolboeken. Hoewel uit radio-conversatie duidelijk blijkt dat de soldaten wisten dat het een kind ging, werd zij vanuit een observatietoren neergeschoten. Vervolgens werd  haar tas - die, je weet maar nooit of er geen bom inzit -  met kogels doorzeefd.

R. is vrijgesproken, hij krijgt zijn M-16 terug

Daarna kwam kapitein R., de commandant van de eenheid in actie. Hij liep naar het gewonde meisje, schoot haar twee kogels door het hoofd en liep weg. Vervolgens bedacht hij zich, liep terug, zette zijn geweer op automatisch en schoot zijn magazijn in haar leeg. Via de radio-communicatie van de eenheid was daarna te horen dat hij zei dat hij 'zeker had gesteld dat ze dood was' (confirmed the killing), waarbij hij de woorden sprak:  'Dit is de commandant. Alles wat mobiel is, wat beweegt in de zone, zelfs al is het niet ouder dan drie jaar, moet worden gedood. Over.'
 
Een maand na het gebeurde liet Ilana Dayan in haar programma 'Feit' op Kanaal 2 de audiotape horen en had zij uitspraken van leden van de Givati-eenheid die in haar programma, die bevestigden dat kapitein R. het meisje met kogels had doorzeefd toen ze gewond op de grond lag, en zeiden daar geschokt over te zijn. Een militair onderzoek leidde later tot een militaire rechtszaak (een verzoek van de familie van Iman al-Haas om de zaak door een

Iman, vlak voor haar begrafen

burgerrechtbank te laten beoordelen werd door het hooggerechtshof afgewezen). En tijdens de militaire rechtszaak werd kapitein R. van alle schuld vrijgepleit. Onder meer omdat twee getuigen een deel van hun getuigenis introkken en omdat kapitein R. aanvoerde dat de soldaten die hem hadden beschuldigd, Joodse soldaten waren en hem als commandant kwijt wilden, omdat hij streng was en bovendien een Druze. Over de schoten die hij had gelost beweerde hij dat die niet op het meisje waren gericht, maar op de grond en dat hij ze had gelost in antwoord op vuur van Palestijnen enkele honderden meters verderop. Kapitein R. werd na de zaak schadeloos gesteld (hij kreeg 80.000 shekel - ongeveer 16.000 euro). Ook werd hij bevorderd tot majoor. (Voor bijzonderheden zie onder meer Wikipedia en dit artikel in Counterpunch.
Ik teken er zelf nog bij aan dat de gang van zaken juridisch gezien één van de meest schandelijke vertoningen van justititiële onwil moet zijn geweest om iemand te vervolgens in de Israelische geschiedenis. In een normale rechtsgang, zeg ik als leek, zou alleen al het forensische materiaal -geluidsband plus de herkomst van de 17 kogels in het lichaam van Iman (haar lichaam werd tijdens het onderzoek opgegraven)- genoeg moeten zijn geweest om tot een conclusie en een veroordeling te komen.

Ilana Dayan

Maar nu de zaak-Ilana Dayan. Onmiddellijk na zijn eerherstel begon kapitein R. een zaak tegen deze tv-presentatrice wegens smaad.  Hij werd in 2009 in het gelijk gesteld door een rechter van de districtsrechtbank van Jeruzalem,  Noam Sohlberg, een uitspraak die allerwegen grote verwondering wekte. Deze Solhberg is onlangs tot rechter in het hooggerechtshof benoemd, hetzelfde hooggerechtshof dat nu zijn uitspraak van drie jaar geleden grotendeels nietig heeft verklaard. Het principe van persvrijheid werd daarbij dus tenminste niet helemaal door dit college overboord gegooid. Nog niet. Want het is natuurlijk de vraag waar het heengaat als Sohlberg zelf dadelijk plaats neemt op een één van de stoelen van de opperrechters.

P.S.: In Haaretz van 9 februari  legt dr Ido Baum, van de juridische faculteit van de universiteit van Haifa uit hoe de drie rechters van het hooggerechtshof die de uitspraak in de zaak van kapitein R. tegen Ilana Dayan deden, hun collega Sohlberg die binnenkort aantreedt de oren wassen. Het gaat te ver hier in details te treden, maar het is de moeite waard het te lezen. De rechters zetten hem echt op zijn plaats en geven hem een lesje in wat persvrijheid behoort te zijn.