Het omslag van Charlie Hebdo dat voor de gelegenheid Charia Hebdo was genoemd. 'Het plaatje dat Mohammed moet voorstellen zegt: '100 zweepslagen als je niet sterft van het lachen.'
Het kantoor van het Franse satirische weekblad 'Charlie Hebdo' is in de nacht van dinsdag op woensdag volledig uitgebrand, volgens de politie nadat er een molotovcocktail naar binnen
was gegooid. Het kantoor en de inventaris gingen geheel verloren. Ook werd de website van het blad gehacked. Op de site was alleen nog een foto te zien van de grote moskee in Mekka, evenals een vers van de Quran.
 |
| De website van Charlie Hebdo, woensdagmorgen. (Rue 89) |
De aanleiding voor de aanval was niet moeilijk te raden. Charli Hebdo had deze week de profeet Mohammed tot hoofdredacteur benoemd en zich voor de gelegenheid omgedoopt tot 'Charia Hebdo'. Binnen in stond een hoofdredactioneel commentaar dat dus zogenaamd door Mohammed was geschreven en er was een plaatje van de profeet met een
clownsneus. In een verklaring had het blad dinsdag gezegd dat het was gemotiveerd om dit nummer uit te brengen door de verkiezingsoverwinning van de islamistische partij Ennahda in Tunesië en uitspraken van de nieuwe leiders in Libië dat de islamitische wetgeving sharia de basis zal zijn van nieuwe Libische wetgeving. Hoewel Ennahda duidelijk voor een gematigde koers en een democratische opstelling heeft gekozen en in Libië nog maar moet blijken wat de betekenis is van die uitspraak over de sharia als bron van wetgeving, lijken de media in Frankrijk geobsedeerd door deze zaken. Op mijn Engelse blog citeerde ik eerder uitspraken van de Franse Midden-Oostenkenner Olivier Roy die daar
tegenin gingen.
In 2007 was Charlie Hebdo ook al in het nieuws doordat het cartoons van Mohammed van de Deense krant
Jyllands Posten overnamen. Het blad werd toen aangeklaagd, maar (terecht natuurlijk, AP) vrijgesproken.
Het verwoesten van bureaus van kranten kan op geen enkele manier goedgepraat worden. Maar ik werd toch getroffen door een tweet van Alain Gresh, de hoofdredacteur van het Franse blad Le Monde diplomatique. Hij twitterde:
Charia-Hebdo, imaginons en
1930 en Allemagne Talmud-Hebdo pour critiquer la religion juive au nom
de la libre critique des religions. Charia Hebdo, stel je voor in 1930 in Duitsland Talmud-Hebdo om kritiek te leveren op de joodse religie uit naam van de vrijheid om religies te bekritiseren.
Valt daar nog iets aan toe te voegen?
10 opmerkingen:
Die vergelijking tussen een links-satirisch tijdschrift dat de islam op de hak neemt, en Der Stürmer in 1930 die de Joodse godsdienst bespot lijkt mij niet opgaan.
Bijtende godsdienstkritiek maakt als sinds Voltaire (misschien zelfs wel eerder, maar zo belezen ben ik weer niet) deel uit van de Franse intellectuele traditie.
Daarbij wordt niemand gespaard. Ook het katholicisme niet.
Dat lijkt mij heel iets anders dan wat je nu bijvoorbeeld in de VS ziet ontstaan, met clubjes zoals rond David Horowitz, Robert Spencer, Pamela Geller en de hetze op Fox News.
Ik ben het er mee eens dat wat Charlie Hebdo deed (voor zover ik het begrepen heb) volstrekt niet te vergelijken valt met de smeerlapperij van Horowitz, Spencer, Geller en de hunnen. Maar ik maak me sterk dat wat Charlie Hebdo wilde doen helaas niet erg grappig was.En - belangrijk detail - het viel midden in een behoorlijk griezelig klimaat in Frankrijk van opgeklopte bezorgdheden over Tunesië, Libië, Egypte.. zeg maar de Arabische Lente. Ik denk dat dat voor de plegers van deze aanslag mede een reden is geweest.
Verder mogen we ons best realiseren dat Frankrijk ook altijd zijn partijtje heeft meegeblazen als het ging om racisme of antisemitisme. We hoeven allen maar te denken aan Voltaire en de zwarte achterkant van diens verlichtingsdenken, of aan het proces Dreyfuss, dat Herzl destijds inspireerde tot het stichten van de Zionistische Wereldorganisatie.
ik denk dat Gresh dat mogelijk ook in zijn achterhoofd had toen hij de vergelijking maakte tussen het bespotten van de Islam van nu, met het bespotten van het Jodendom van toen, in Duitsland.
Wat dat Franse antisemitisme betreft (ook bij Voltaire) heb je zeker een punt.
Maar voor het overige wordt het, vrees ik, dan toch een discussie in het soort: ja, maar hullie...
Want ik zou me als Fransman ook enige zorgen maken over het islamisme (of het intégrisme, zoals ze het daar noemen) als ik de ontwikkelingen in de grauwe voorsteden zag, of de filmpjes van Muzelmannen die hele straten bezetten voor het gebed.
Dus van daaruit kun je ook weer zeggen: begrijpelijk dat de Franse autochtonen het gevoel hebben dat er geknaagd wordt aan de pijlers van de Franse samenleving.
Verder klinkt: "Ik denk dat dat voor de plegers van deze aanslag mede een reden is geweest", toch een beetje als een rechtvaardiging.
Ik denk dat Links er goed aan doet daar ver weg van te blijven. Als moslims wat Charlie Hebdo doet, irritant vinden, dan staat het ze vrij om zelf een satirisch blad of een website te beginnen.
In de VS heb je bijvoorbeeld Loonwatch (overigens vooral gerund door niet-moslims).
Wie brandbommen gaat gooien op redactieburelen hoeft bij mij niet om sympathie aan te kloppen. Als je het niet met argumenten of vreedzame demonstraties (en eventueel de rechtsgang) afkan, dan heb je het pleit gewoon verloren.
Het is ook gewoon onverkoopbaar, dat soort gedrag.
Laten we die discussie dus maar niet beginnen. Mijn probleem in deze is overigens dat ik niet alleen geen enkel begrip kan opbrengen voor mensen die kantoren in brand steken van kranten die ze niet bevallen, maar ook grote moeite heb met kranten die geen begrip hebben voor gevoeligheden van anderen en smakeloze, zeg ook maar: discriminerende grappen over hen verkopen om de oplage op te krikken.
En tja, het intégrisme in Franse voorsteden is misschien wel angstaanjagend. Maar dat heeft ook heel erg veel te maken met de grauwheid van die voorsteden en het gebrek aan perspectief van de mensen (vaak moslims) die er wonen. Ik ben geneigd dat vooral ook een sociaal probleem te vinden in het oplossen waarvan de Franse staat tekort is geschoten. Met alle daaraan verbonden gevaren van dien.
He Abu,
Volgens mij maak je een essentiële fout in je vergelijking.
Deze kom ik heel vaak tegen
Niet alleen het Jodendom werd belachelijk gemaakt maar ook het joodse volk ansich.
Voor het Jodendom als godsdienst kies je zelf, dat mag belachelijk gemaakt worden.
Voor het geboren worden als jood heb je geen invloed.
Iemand hier om belachelijk maken is dus racistisch en ook onredelijk natuurlijk.
Elke vorm van kritiek of spot op het jodendom, christendom, islam of wat dan ook, moet mogelijk zijn, zo lang er maar niet opgeroepen word tot geweld.
Net zoals het bijvoorbeeld belachelijk maken van politieke stromingen trouwens.
Nogmaals, omdat je zelf die keuze maakt.
Moslims moeten leren om te gaan met kritiek of spot.
Door deze of te weerleggen of sartire zelf ook als wapen te gebruiken.
Geweld en intimidatie is nooit de oplossing.
Gert
Tjerk, noem ze aub geen Muzelmannen, wil je. Waarom beledigen als je 'redelijk' over wilt komen. Zullen we het ook maar niet over Jidden hebben maar over Joden? Dank u.
Gert, ik maak zeker wel fouten, ook met het maken van vergelijkingen, maar dit keer toch niet, volgens mij.
De parallel zit hem erin dat niet zozeer het geloof, maar via het geloof de identiteit, mikpunt is. Ook seculiere Joden voelen zich ongemakkelijk als het joodse geloof wordt aangevallen (vgl de stampij nmu over de kwestie van het ritueel slachten). En datzelfde geldt voor moslims. Waarom dat zo is, waarom Joden en moslims zelfs als ze seculier zijn toch die gevoeligheid kennen en blijkbaar toch aanvallen op hun geloof -veel meer dan seculiere christenen - zien als een aantasting van hun integriteit en hun identiteit? Ik heb er niet echt een eenduidig antwoord op, maar weet wel dat een deel van de onrust veroorzaakt wordt doordat die aanvallen vaak ook bedóéld zijn, niet als aanvallen op de profeet Mohammed of de sharia of wat dan ook, maar op de moslism. Net zoals het afbranden van synagogen in de Kristallnacht in 1938 in Duitsland niet zozeer het Joodse geloof trof, als wel alle Joden als mikpunt had.
He Abu,
Heb mijn zin nog eens goed overgelezen, volgens mij interpreteer je hem fout.
Ik bedoel met "deze kom ik wel vaker tegen", de vergelijking met Joden, niet fouten van jou.
Hoe vaak kom je de uitspraak niet tegen in de trant van: wat als Wilders zo iets over Joden zou zeggen.
Deze is dan natuurlijk fout geformuleerd en moet zijn: wat als Wilders iets dergelijks over het Jodendom zou zeggen.
Op zich formuleer jij dit dus wel goed, maar je lijkt wat anders te bedoelen, namelijk het antisemitisme.
De kristalnacht was natuurlijk gericht tegen Joden, maar de vernieling van synagogen was hier slechts een onderdeel van, niet het doel.
Het doel was het verplaatsen ( in het begin ) of uitroeien van Joden, niet zozeer het Jodendom als religie, dat was slechts een van de gevolgen.
Hitler heeft zelfs mensen naar Tibet gestuurd om naar de oorsprong van het zogenaamde Arische ras te zoeken.
Het hele Nazigebeuren was gebaseerd op het zogenaamde rassenstelsel, ook bv. Slavische volken en ( katholieke) zigeuners waren daar het slachtoffer van.
Daarom vind ik dat je met deze vergelijking de plank compleet misslaat.
Het christendom heeft zeker tijden gekend dat het fel reageerde op satire, die tijden hebben we gelukkig gehad, maar daar is zwaar en lang voor gevochten.
Er kan volgens mij alleen sprake zijn van een verlichte en open samenleving, als er overal over gediscussieerd kan worden en niets heilig voor kritiek is.
Satire, of het nu smakeloos is of niet, hoort daar bij.
Dat moet nooit en never worden teruggedraaid, maar dat gebeurd nu wel.
Als zelfs "South park" geen grappen meer over Mohammed mag maken, terwijl de makers ervan echt alles en iedereen belachelijk maken, gaat het toch echt de verkeerde kant op.
Geweld en intimidatie word dan steeds vaker gebruikt, omdat het het gewenste effect heeft.
Zo worden critici de mond gesnoerd en kan er steeds minder vaak sprake zijn van een open samenleving.
Ik vind daarom dat je niet mee moet gaan met de tendens dat bepaalde groepen zich nu eenmaal eerder gekwetst voelen.
Wat ik al aangaf, zo lang er niet word opgeroepen tot geweld moet het kunnen.
Dat is nu juist ook het verschil met het antisemitisme in de jaren 30.....
Ik vind dat als je kiest voor bijv. de Islam, je uit moet leggen waarom je in sommige dingen gelooft.
Zoals het bijvoorbeeld voor een moslim vrouw niet is toegestaan om met een niet-moslim man te trouwen.
De islam is nu een heet hoefijzer, laat ik daarom een geheel ander voorbeeld geven.
Stel je voor als ik tegen een hindoestaan zeg dat ik zijn geloof achterlijk vind omdat het mensen indeelt in kastes.
Dan ben ik misschien weinig tactvol, ongenuanceerd en onbeschoft, maar nog geen racist.
Ik heb dan immer niets tegen Indiërs of mensen op Bali maar tegen het Hindoestaanse geloof.
Dat is zijn keuze, net als ik jou belachelijk mag maken als je in een Trabantje rijd of op Yoga gaat.
Verder vind ik je vergelijking met de kristal nacht meer van toepassing met het in brand steken van een media gebouw dan het plaatsen van een spotprint.
Gert
Gert, ik weet niet of je mij helemaal hebt begrepen, maar los daarvan is dit in zekere zin een interessant discussiepunt. Wanneer kan humor wel, en wanneer niet?
Ik ben een grote fan van South Park en ben ervan overtuigd dat het prima is dat zij met hun humor vrijwel geen grenzen in acht nemen. Humor, kritiek, discussie moet kunnen. Superieure humor, boven de partijen-staande humor, maakt ook geen mensen belachelijk, maar geeft stof tot lachen. Zoals goed-doordachte, niet partijdige kritiek stof tot nadenken geeft.
Alleen: de lijn tussen superieure humor, of zorgvuldige kritiek, en een gebied waar humor en kritiek een heel andere functie hebben, is heel dun. Zoals een discussie over ritueel slachten op zich niet anti-joods of anti-moslim hoeft te zijn maar er wel heel makkelijk in kan uitmonden ('achterlijk geloof, achterlijke mensen'), zo kan zogenaamde humor ook makkelijk ingezet worden om niet een geloof maar om mensen belachelijk te maken en aan te vallen. Hetzelfde geldt voor kritiek. Als Wilders kritiek levert op de Islam doet hij dat niet om ons de ogen te openen of om ons te laten lachen, maar omdat hij wil dat miljoenen mensen oprotten uit Europa. (Er zijn degelijk parallellen met de jodenvervolging. Wilders is tegen minaretten en moskeeën, de nazi's gingen slechts één stapje verder en staken synagogen ook echt in brand).
Welke plaats de humor van Charlie Hebdo in dit verband inneemt, kan ik eerlijk gezegd niet goed beoordelen. Maar het feit dat er ook in Frankrijk Wildersen bestaan (kijk maar naar de reacties van het Front National van mevrouw Le Pen op de aanval op Charlie Hebdo) of dat er sprake is van een anti-moslim klimaat (nu na de overwinning van Ennahda in Tunesië) zijn factoren die je in dit verband wel mee moet laten wegen. Ik moet eerlijk gezegd vrezen dat de Charlie Hebdo-humor op de schaal van South Park - Wilders, toch net een klein beetje meer overhelde naar de Wilders kant (wat is er nou zo grappig aan het idee om een redactioneel commentaar te laten schrijven door de profeet Mohammed?). En inderdaad zijn de tenen van moslims vaak veel te lang, zeker, maar de context van dit soort dingen moet toch wel worden mee gewogen.
Dit gezegd hebbende herhaal ik voor alle zekerheid toch nog maar eens dat ik het in brand steken van een krantenkantoor een stompzinnige en misdadige actie vind.
He Abu,
Ha, ik ben soms een fan maar vaak ook weer niet.
Sommige humor vind ik gewoon te ranzig of te plat en schaam me dan om me fan te noemen.
Echter je hebt afleveringen die zo sterk zijn dat ik bij wijze van spreken na een jaar nog dubbel lig ( world of warcraft, fun with veal, awesemo, they took my job )
Ze zijn het best als ze een parodie op mensen of een bepaalde situatie maken, hierin worden ze zelden geëvenaard.
Daarom was die gecensureerde aflevering ook zo meesterlijk.
Tom Cruise wilde bloed van Mohammed omdat deze de enige persoon in de wereld is waar je geen kritiek op mag hebben.
Juist het censureren van deze aflevering heeft dit beeld bevestigd.
Tekenend is trouwens ook dat toen Mohammed in 2001 in South park werd afgebeeld er niemand over viel.
Je ziet dus dat de tolerantie met stappen achteruit gaat.
Radicale moslims hebben begrepen dat intimidatie werkt en grijpen er steeds eerder na.
Gert
ps: wist je dat je in Iran gewoon een afbeelding van Mohammed op de markt kan kopen, deze hebben veel weg van icoon afbeeldingen.
Een reactie posten